Sadece elektrikli motorlu olan araçlar hakkında yapılan son ÖTV düzenlemesi
4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli 4 farklı listede yer alan mallar, bir defaya mahsus olmak üzere özel tüketim vergisine tâbi tutulmaktadır.
Yazımızda, bu mallardan, (II) sayılı listede yer alan, sadece elektrik motorlu olan binek otomobiller hakkında7803 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (CK) ile yapılmış olan en son düzenlemenin mahiyeti açıklanmaktadır.
Bu listede, yazımıza konu olan binek otomobilleri ve esas itibarıyla insan taşımak üzere imal edilmiş motorlu taşıtların yanı sıra, örneğin yarı römorklar için çekiciler, eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar, özel amaçlı motorlu taşıtlar, motosiklet, helikopter, uçak, gemi, yat, diğer eğlence ve spor amaçlı deniz taşıtları gibi taşıtlar da yer almaktadır.
CK ile yapılmış olan düzenlemenin anlaşılabilmesi için, ilk önce (II) sayılı listedeki bu malların özel tüketim vergisi bakımından genel anlamda nasıl vergilendirildiği hakkında bilgiler vermek istiyoruz.
(II) sayılı listedeki mallar;
- Kayıt ve tescile tâbi olanlar,
- Kayıt ve tescile tâbi olmayanlar,
şeklinde temel bir ayrım esas alınarak vergilendirilmektedir.
Söz konusu ayrım çerçevesinde, (II) sayılı listedeki malların vergilendirme dönemleri ile beyan ve ödemesinin nasıl farklılaştırılmış olduğunu şu şekilde örneklendirebiliriz.
Vergilendirme dönemi, (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tâbi olmayanların tesliminde, faaliyette bulunulan takvim yılının birer aylık dönemleridir. Beyanname, vergilendirme dönemini izleyen ayın on beşinci günü akşamına kadar mükellefin katma değer vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine verilir. Vergi, beyanname verme süresi içinde ödenir.
(II) sayılı listedeki kayıt ve tescile tâbi mallara ait özel tüketim vergisi beyannamesi ise ilk iktisap ile ilgili işlemlerin tamamlanmasından önce bu işlemlerin yapıldığı yer vergi dairesine verilir ve vergi aynı günde ödenir.
Bu aşamada, (II) sayılı listedeki malların oranlarına ilişkin olarak Cumhurbaşkanının Kanunla verilmiş hangi yetkilere sahip olduğunu açıklayacağız. Zira Cumhurbaşkanı tarafından yapılan düzenlemeler, Anayasa gereğince, kanunla verilmiş bir yetkiye dayanmak zorundadır.
Cumhurbaşkanı, topluca veya ayrı ayrı olmak üzere;
- (II) sayılı listedeki mallar için belirlenen oranları ve oranlara esas özel tüketim vergisi matrahlarının alt ve üst sınırlarını üç katına kadar artırmaya, sıfıra kadar indirmeye,
- Bu sınırlar içinde kalmak şartıyla03 GTİP numarasında yer alan mallar için farklı matrah grupları oluşturmaya,
- Malların matrah grupları, motor gücü, cinsi, sınıfı, üst yapı gövde tanımı, emisyon türü ve değeri, istiap haddi ile yolcu ve yük taşıma kapasitesi itibarıyla farklı oranlar belirlemeye;
- Uygulanmakta olan oranları EURO normlarını sağlayan katalitik konvertör sistemi ile teçhiz edilmiş taşıtlarda yarısına kadar indirmeye, kanunî oranına kadar çıkarmaya,
yetkili kılınmıştır. İşte, Kanundaki bu yetki uyarınca, 7803 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile düzenleme yapılmıştır.
Binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtların vergilendirilme esaslarını açıklayarak konumuzun bir başka boyutunu ortaya koyalım.
87.03 GTİP No.lu binek otomobilleri ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar, (II) Sayılı Listede beş ana grup altında toplanmıştır. Bunlardan beşincisinde, 7803 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile düzenleme yapılmıştır. Sırasıyla bu grupları gözden geçirelim.
- İlk grupta, yük taşımasında kullanılıp azami ağırlığı 3,5 tonu aşmayan ve yolcu taşıma kapasitesi istiap haddinin %50'sinin altında olan motorlu araçlar yer almaktadır. Bu araçlardan şu üç kıstasa bağlı olarak vergi alınmaktadır:
- İstiap haddi,
- Motor silindir hacmi ve
- Sadece elektrik motorlu olması.
Birinci grupta yer alan sadece elektrik motorlu olan araçlar %10 oranında vergilendirilmektedir. Öteki kıstaslara bağlı araçlar için oran, daha yüksek düzeyde, %15 olarak belirlenmiştir.
- İkinci grupta, sürücü dahil 9 kişilik oturma yeri olan araçlar yer almaktadır. Bu araçlardan vergi şu iki kıstasa bağlı olarak alınmaktadır:
- Motor silindir hacmi ve
- Sadece elektrik motorlu olması.
İkinci grupta yer alan sadece elektrik motorlu olan araçlar da %10 oranında vergilendirilmektedir. Öteki kıstasa bağlı araçlar için oran, daha yüksek düzeyde, %15 olarak belirlenmiştir.
- Üçüncü grupta, ATV (her türlü arazide kullanılan araç) ve UTV (çok amaçlı hizmet aracı) yer almaktadır. Bu araçların tamamı için, ayrım yapılmaksızın, aynı oranda (%25) vergileme yapılmaktadır.
- Dördüncü grupta, motorlu karavanlar bulunmaktadır. Bu araçların da tamamı için, ayrım yapılmaksızın, aynı oranda (%45) vergileme yapılmaktadır.
- Beşinci grupta ise “Diğerleri” yer almaktadır. Bu araçlardan vergi şu dört kıstasa bağlı olarak alınmaktadır:
- Motor silindir hacmi,
- Özel tüketim vergisi matrahı,
- Elektrik motoru da olanlarda elektrik motor gücü,
- Sadece elektrik motorlu olması.
Yazımıza konu edilen ve 7803 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile hakkında düzenleme yapılmış olan araçlar, yukarıda da belirttiğimiz üzere, “Diğerleri” grubunda yer almaktadır. Bu grupta hangi araçların hangi kıstaslar çerçevesinde ve ne oranda vergiye tabi tutulduklarını inceleyelim.
“Diğerleri” grubunda yer alan araçlar için motor silindir hacmi temel kıstas konumundadır. Sadece elektrik motorlu olan araçlar da ana bir kıstas olarak ayrı bir satırda vergilendirilmektedir. Satırlar (II) sayılı Listede şu şekilde tespit edilmiştir:
-- Motor silindir hacmi 1600 cm³'ü geçmeyenler.
-- Motor silindir hacmi 1600 cm³'ü geçen fakat 2000 cm³'ü geçmeyenler.
-- Motor silindir hacmi 2000 cm³'ü geçenler.
-- Sadece elektrik motorlu olanlar.
Motor silindir hacmi 1600 cm³'ü geçmeyenler, özel tüketim vergisi matrahları da dikkate alınarak %45 ile %80 oranları arasında vergilendirilmektedir. Bu satırda elektrikli motor kıstası kullanılmamıştır.
Motor silindir hacmi 1600 cm³'ü geçen fakat 2000 cm³'ü geçmeyenler için elektrik motoru da olanlar daha düşük oranda vergilendirilmektedir. Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 50 kW'ı geçip motor silindir hacmi 1800 cm³'ü geçmeyenler, özel tüketim vergisi matrahları da dikkate alınarak %45 ile %80 arasında vergilendirilmektedir. Diğerleri ise özel tüketim vergisi matrahı dikkate alınarak daha yüksek olan %130 ve %150 oranlarında vergiye tabi tutulmaktadır.
Motor silindir hacmi 2000 cm³'ü geçenler için de elektrik motoru da olanlar daha düşük oranda vergilendirilmektedir. Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 100 kW'ı geçip motor silindir hacmi 2500 cm³'ü geçmeyenler, özel tüketim vergisi matrahı da dikkate alınarak daha düşük olan %130 ve %150 oranlarında vergilendirilmektedir. Diğerleri ise daha yüksek olan %220 oranında vergiye tabi tutulmaktadır.
Bu aşamada, “Sadece elektrik motorlu olanlar” satırında yer alan araçların hangi kıstaslar çerçevesinde ve ne oranda vergiye tabi tutulduğunu izah edeceğiz.
Araçların sadece elektrik motorlu olması vergilemede ana bir kıstas olarak kabul edilmiş ve bu araçlar ayrı bir satırda vergilendirilmiştir.
Bu araçlardan;
- Motor gücü 160 kW'ı geçmeyenler, özel tüketim vergisi matrahı da dikkate alınarak %10 ve %40 oranlarında vergilendirilmektedir.
- Motor gücü 160 kW'ı geçenler de aynı şekilde özel tüketim vergisi matrahı da dikkate alınarak %50 ve %60 oranlarında vergiye tabi tutulmaktadır.
Bu genel tablo içinde, 7803 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile nasıl bir düzenleme yapıldığı noktasına gelmiş durumdayız. 18 Kasım 2023 tarihli ve Resmi Gazetede yayımlanan 7803 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (II) sayılı listede 87.03 tarife pozisyonunda ve “Sadece elektrik motorlu olanlar” satırı altında yer alan bazı mallar hakkında düzenleme yapılmıştır.
Bu mallar motor gücü 160 kW’ın altındaki sadece elektrik motorlu olan binek otomobillerdir.
Bu araçlarla ilgili 7803 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yeniden tespit edilen/belirlenen/değiştirilen şeyin ne olduğunu doğru şekilde ortaya koymak gerekmektedir.
Anılan CK ile özel tüketim vergisi oranına esas özel tüketim vergisi matrahı yeniden belirlenmiştir.
Karar ile %10 ÖTV oranına tabi olan söz konusu otomobiller için esas alınan matrah eşiği 1 milyon 250 bin liradan 1 milyon 450 bin liraya çıkarılmıştır. %10 oranının ise değiştirilmemiş olduğu unutulmamalıdır.
Böylece sadece elektrik motora sahip olup belirtilen matrah eşiğine giren otomobillere daha düşük maliyetle ulaşılabilme imkanı doğmuştur.
Düzenlemeyle, talebin konvansiyonel yakıtla çalışan otomobillerden egzoz gazı salımı bulunmayan otomobillere doğru yönelmesi teşvik edilmektedir. Dolayısıyla çevre kirliliğinin azaltılmasına katkı sağlanmaktadır.