Meslek mensuplarına ilişkin disiplin hükümlerinde yapılan değişiklikler-2
Meslek mensuplarına ilişkin disiplin kurallarında 7 Ekim 2023 tarihinde yapılan değişikliklerden bir kısmı önceki yazımızda incelenmişti. Bu yazımızda, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik (SMM) ve Yeminli Mali Müşavirlik (YMM) Kanunu Disiplin Yönetmeliğinde yapılan değişikliklerin ana hatları, anlatılmaya devam edilecektir.
Gizlilik
Yönetmeliğe gizlilikle ilgili eklemeler yapılmıştır.
Disiplin soruşturma ve kovuşturmasında gizlilik esastır. Kanundan kaynaklanan istisnalar saklı kalmak kaydıyla disiplin soruşturma ve kovuşturmasında görevli olanlar ile Oda çalışanları görevlerini yerine getirmeleri sırasında edindikleri bilgileri bu konuda yetkili kılınan mercilerden başkasına açıklayamaz. Taraflar dışında üçüncü kişilere dosya hakkında bilgi verilemez. Sadece taraflar yazılı dilekçe ile dosyanın bir örneğini talep edebilirler.
İhbar veya şikâyeti alan ve değerlendiren görevliler, ihbarcı veya şikâyetçiye ilişkin bilgilerin gizli tutulmasına mümkün olduğunca özen gösterir. Ancak, bilgi istenmesiyle sınırlı olacak şekilde, hakkındaki ihbar veya şikâyet konuları ile şikâyet edenin veya ihbarcının kimliği meslek mensubuna bildirilebilir. Bu durum gizliliğin ihlali sayılmaz. Şu kadar ki, yapılacak soruşturma ya da kovuşturma sonucunda iddiaların asılsız çıkması halinde, talebi üzerine bu bilgiler, hakkında disiplin işlemi yapılan meslek mensubuna, şikâyetliye bildirimde bulunulduğu da şikâyetçiye bildirilir.
Ölüm veya akıl sağlığının sürekli kaybedilmesi
Meslek mensubunun ölümü veya akıl sağlığını sürekli kaybetmesi hallerinde soruşturma açılmayacağı, açılmış olan soruşturma veya kovuşturmanın sonlandırılacağı Yönetmeliğe eklenmiştir.
İlk inceleme, soruşturma ve incelemeyi sonuçlandırma süreleri
İlk inceleme, soruşturma ve incelemeyi sonuçlandırma süreleri değiştirilmemiştir.
İlgili Oda yönetim kurulu, ivedi durumlar hariç olmak üzere, ihbar, şikâyet veya istem konusunun bildirilmesinden itibaren en geç iki ay içinde ihbar, şikâyet veya istem konusunu incelemek zorundadır. (İlk inceleme) Mevcut Yönetmelikte yer alan bu süre muhafaza edilmiştir.
Yönetim kurulunun yapmış olduğu soruşturmayı ihbar, şikâyet veya istek tarihinden itibaren en geç altı ay içinde sonuçlandırması gerekmektedir. Bu süre de değiştirilmemiştir.
Oda disiplin kurulu incelemeyi ivedilikle ve her hâlde yönetim kurulu kararından itibaren en geç bir yıl içinde sonuçlandırmak zorundadır. Ceza davasının sonucunun beklenmesini gerektiren hâller saklı tutulmuştur.
Disiplin soruşturması açılması
Meslek mensupları hakkında disiplin kovuşturması açılması gerekip gerekmediğini anlamak amacıyla oda yönetim kurulunca disiplin soruşturması yaptırılır. Bu soruşturma sonucunda, disiplin kovuşturması açılmasına ya da açılmamasına oda yönetim kurulunca karar verilir.
Meslek mensupları hakkında disiplin soruşturması;
- İlgilinin ihbar veya şikâyeti,
- İlgili oda kurullarından herhangi birinin isteği,
- Birlik kurullarından herhangi birinin isteği,
- Hazine ve Maliye Bakanlığının ya da diğer kamu kurum ve kuruluşlarının isteği,
- Hükümlülükle sonuçlanan bir ceza davasının sonucunun odaya ulaşması,
üzerine yapılır.
Yukarıdaki (b) ve (c) uyarınca yapılacak istem bir kurul kararına, (d) uyarınca yapılacak istem ise meslek mensubu hakkındaki iddiaları içeren bir rapora veya yazıya dayanarak yapılır. Bunlardan, “Hazine ve Maliye Bakanlığının ya da diğer kamu kurum ve kuruluşlarının isteği” üzerine meslek mensupları hakkında disiplin soruşturması yapılması, Yönetmeliğe yeni girmiştir.
Soruşturma açılmasına yer olmadığı kararı
İhbar, şikâyet veya istem konusu husus meslek mevzuatından kaynaklanmıyor veya açıkça bu Yönetmelik uyarınca bir yaptırıma bağlanmıyor ise yönetim kurulu, gerekçesini de belirtmek suretiyle olay hakkında soruşturma açılmasına yer olmadığı kararı verebilir.
Bu karar derhal başvuru sahibine bildirilir. Başvuru sahibinin bu karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde Birlik Disiplin Kuruluna itiraz hakkı mevcuttur.
Disiplin soruşturması yapılması
Bu başlıkta, disiplin soruşturmasının nasıl yapıldığı ayrıntılı olarak veya sistematik şekilde anlatılmayacak, disiplin soruşturması yapılması ile ilgili olarak tespit edebildiğimiz yeni hükümlere yer verilecektir:
- İhbar, şikâyet veya istem konusu olan hususlar, ilgili oda yönetim kurulunun kendi üyeleri arasından görevlendireceği bir veya birden fazla üye ile gerektiğinde yönetim ve disiplin kurulu dışındaki oda üyeleri arasından görevlendireceği bir veya daha fazla meslek mensubu tarafından soruşturulur. Buna ilaveten, yapılan yeni düzenleme gereğince, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Mesleklerine İlişkin Haksız Rekabet ve Reklam Yasağı Yönetmeliğine aykırılıklarla ilgili şikâyetler konusunda, oda yönetim kurulunca,Haksız Rekabetle Mücadele Kuruluna soruşturma yapılması görevi verilebilir.
- Hakkında soruşturma yapılan meslek mensubundan bilgi almak için verilecek asgari süre açıkça belirtilmiştir. Verilecek süre 15 günden az olamaz.
- Soruşturma ile görevlendirilenler, disiplin soruşturması sırasında herhangi bir şekilde meslek mensubunun başka suçlarından da haberdar oldukları takdirde, hiçbir işlem yapmaksızın durumu derhal yazıyla oda yönetim kuruluna bildirir. Yönetim kurulu, gerekli görmesi halinde bu fiiller hakkında ayrıca disiplin soruşturması başlatabilir.
- Oda yönetim kurulu; eskiden de olduğu gibi, soruşturma raporunu eksik görürse, raporu düzenleyeni veya başka kişileri eksikliği tamamlattırmak üzere görevlendirebilir. Buna ilaveten, yapılan yeni tanım/düzenlemelerin devamı niteliğinde, tamamlanan soruşturma raporu yönetim kurulunda görüşülerek disiplin kovuşturması açılması veya disiplin kovuşturması açılmasına yer olmadığı kararı verilir.
Disiplin kovuşturması açılması kararı
İlgili oda yönetim kurulunun soruşturma geçiren meslek mensubu hakkında vereceği disiplin kovuşturması açılması kararı kesindir. Bu durumda soruşturma dosyası disiplin kovuşturması yapılmak üzere oda disiplin kuruluna gönderilir.
İhbar, şikâyet veya istem konusunun incelemeye değer görülmesi
İlgili oda yönetim kurulunun, kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin kararlarına karşı; bu kararların bildirim tarihinden itibaren 30 gün içinde şikayetçi, ihbarcı veya istemde bulunan tarafından Birlik Disiplin Kuruluna itiraz edilebilir.
Birlik Disiplin Kurulu tarafından dosya üzerinde yapılacak inceleme sonunda ihbar, şikâyet veya istem konusu incelemeye değer görülürse,
- İlgili oda yönetim kurulunun kararı kaldırılarak, disiplin kovuşturması açılması için dosya ilgili oda disiplin kuruluna gönderilir.
- Birlik Disiplin Kurulu bazı hallerde soruşturmanın derinleştirilip, yeniden Oda Yönetim Kurulunca karar verilmesini isteyebilir.
Birlik Disiplin Kurulunun bu kararları kesindir.
Disiplin kovuşturması açılması
Meslek mensubu veya aday meslek mensubu hakkında disiplin cezası verilmesi gerekip gerekmediğini belirlemek amacıyla oda disiplin kurulunca disiplin kovuşturması yapılır. Bu kovuşturma sonucunda, disiplin cezası verilmesine veya verilmemesine oda disiplin kurulunca karar verilir.
Meslek mensupları hakkında disiplin kovuşturması;
- İlgili oda yönetim kurulunun disiplin kovuşturması açılması kararı,
- İlgili oda yönetim kurulunun disiplin kovuşturması açılmaması kararının itiraz üzerine incelendiği Birlik Disiplin Kurulunca verilen disiplin kovuşturması açılması kararı,
- Sorumlu görülen oda veya birlik kurul başkan ve üyeleri hakkında ilgili oda veya Birlik Genel Kurulunun kararı,
üzerine yapılır.
Disiplin kovuşturması yapılması
Bu başlıkta, disiplin kovuşturmasının nasıl yapıldığı ayrıntılı olarak veya sistematik şekilde anlatılmayacak, disiplin kovuşturması yapılması ile ilgili tespit edebildiğimiz yeni hükümlere yer verilecektir:
- Mali tatil dönemi içinde savunma istenemeyeceği ve duruşma yapılamayacağı hususu Yönetmeliğe eklenmiştir.
- Kovuşturmaya tabi tutulan meslek mensubunun, savunma için belirtilen süre geçmiş olsa dahi oda veya birlik disiplin kurulunca karar verilmeden önce savunmasını ve delillerini dosyaya sunabilmesine imkân tanınmıştır. Yeni hüküm gereğince, bu takdirde dosyaya giren savunma ve deliller süresinde ibraz edilmiş gibi değerlendirilir.
- Meslek mensubu, hakkında yapılan disiplin kovuşturması nedeniyle savunma hakkını kullanmaması veya istenen bilgi ve belgeleri vermemesi nedeniyle ayrıca disiplin kovuşturmasına tabi tutulamaz.
Karar verilmesi
Eskiden beri devam eden hükme göre, disiplin kurulu; çağrı yaptığı kişilerin çağrıya uymaması veya bilgi vermekten kaçınması yahut bilinen adreslerinde bulunmaması nedeniyle bilgi ve ifadelerini alamadığı hallerde mevcut kanıtlara göre karar verebilmektedir.
Bu hususla ilgili yeni eklenen hükümler ise şunlardır:
- Disiplin kurulu, yaptığı kovuşturma sonunda meslek mensubunun cezalandırılmasına veya ceza verilmesine yer olmadığına karar verir.
- Kararda gerekçe belirtilir.
- Cezalandırma kararlarında; disiplin suçu oluşturduğu kanaatine varılan fiil veya hal, aykırılık teşkil ettiği mevzuat, Kanunun veya bu Yönetmeliğin hangi madde ve bendine göre ceza verildiği ve tekerrür mevcut ise önceki kararların bilgisi ve meslek mensubuna tebliğ tarihleri açıkça gösterilir.
- Takdir hakkının kullanılması halinde bu durumunun gerekçelerine de kararda ayrıca yer verilir.
Tedbir niteliğinde geçici olarak mesleki faaliyetten alıkonulma
Eskiden beri devam eden hükme göre; fiili, ceza davasına konu olsun veya olmasın hakkında,
- Geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoyma veya
- Meslekten çıkarma,
cezasını gerektirecek nitelikte bir eylemden dolayı kovuşturma yapılan meslek mensubu;
- İlgili oda yönetim kurulunun isteği ve bu isteğin disiplin kurulunca uygun görülmesi veya
- Disiplin kurulunun gerekli gördüğü hallerde,
son karar verilene kadar, tedbir niteliğinde geçici olarak mesleki faaliyetten alıkonulabilmektedir.
Bu hususla ilgili yeni eklenen hükümler ise şu şekildedir:
Ceza soruşturması sırasında da,
- Cumhuriyet savcılığının talebi veya
- Oda yönetim kurulunun Cumhuriyet savcılığından isteyeceği bilgi üzerine,
oda disiplin kurulu kararıyla bu tedbir uygulanabilir hale gelmiştir.
Disiplin kurullarının tedbir niteliğinde geçici olarak mesleki faaliyetten alıkoymaya ilişkin kararları kesindir. İlgililer bu kararlara karşı idari yargı mercilerine başvurabilirler.
Sonuç
7 Ekim 2023 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelikle, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik (SMMM) ve Yeminli Mali Müşavirlik (YMM) Kanunu Disiplin Yönetmeliğinde yapılan değişikliklerin ana hatları, iki yazı halinde, okuyucunun bilgisine sunulmuştur.
