Nazlı Gaye ALPASLANGiriş: 06.03.2023 - 08:41Güncelleme:06.03.2023 - 09:11

9520OKUNMA

2023 Mart ayı içinde verilecek kira ve ücret gelirleri nasıl beyan edilecek?

1 Ocak 2022- ila 31 Aralık 2022 tarihleri arasında elde edilen işyeri kira gelirleri, mesken kira gelirleri ve bu mahiyetteki elde edilmiş olan GMSİ gelirleri ile ayrıca yine 2022 yılı içerisinde elde edilmiş olan ücret gelirlerinin beyanı 31 Mart 2023 tarihine kadar ilgili vergi dairesine elektronik ortamda beyanı zorunludur.

1. 2022 yılı içerisinde tahsil etmiş olduğu toplam mesken kira geliri 9.500 TL, işyeri kira geliri 250.000 TL üzeri olanlar beyanname vermek zorundadırlar. Ticari, zirai ve mesleki kazancı olan mükelleflerin 9.500 TL’lik istisnadan faydalanması mümkün değildir.
2. Bu istisna sadece tek mesken için uygulanacak olup birden fazla mesken kirası elde edenler için istisna kira gelirleri toplamına bir defa uygulanacaktır.
3. Mesken veya işyerinde birden fazla kişinin ortak olması halinde ise bu konuttan elde edilen kira geliri için her bir ortak söz konusu istisnadan ayrı ayrı yararlanabilir.
4. Sadece mesken kira geliri elde etse bile ticari, zirai veya mesleki kazancından dolayı mükellefiyeti bulunanlar istisnadan faydalanamazlar.
5. İşyeri ve mesken kirası elde edenler götürü veya gerçek gider yöntemini seçebilirler. Fakat götürü gider yöntemini seçen mükellefler 2 yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine geçemezler.
6. Götürü gider yöntemini seçenlerin kira gelirinden istisna düşüldükten sonra %15 oranında indirim uygulanır.
7. Gerçek gider yöntemini seçenler sahibi bulunduğu gayrimenkulü kiraya verip, kendisi de kirada oturuyorsa 2022 yılı içinde ödediği kira tutarını gider olarak yazabileceklerdir.
8. Gerçek gider yöntemini seçenler kiraya verdikleri gayrimenkuller için yapılan borç ödemelerinin sadece faiz kısmını gider olarak yazabilirler.
9. Gerçek gider yöntemini seçenler sadece kiraya verilen gayrimenkulleri için elde ediliş tarihinden itibaren 5 yıl boyunca iktisap bedelinin %5'i tutarında gider olarak gösterebilirler.
10. Gerçek gider yöntemini seçen mükellefler yaptıkları giderlerle ilgili belgeleri 5 yıl boyunca saklamak ve istendiğinde ibraz etmek zorundadırlar.
11. 2022 yılı içerisinde 9.500 TL üzeri mesken kira gelirinizin yanında, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiğiniz ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarınızın gayri safi tutarları toplamının 250.000 TL’yi geçmesi halinde 9.500 TL’lik mesken istisnasından yararlanamaz.
12. Mükellefler 01.01.2022 – 31.12.2022 dönemine ait beyana tabi kira gelirini 31 Mart 2023 günü akşamına kadar beyan etmek zorundadırlar.
13. Beyannameler, hazır beyan sistemi ile internet üzerinden, mükelleflerin bağlı oldukların vergi dairelerinden veya 3568 sayılı Kanuna göre yetki almış meslek mensupları aracılığı ile e-beyanname üzerinden verilebilir.
14. 2022 yılında elde edilen kira gelirlerinin; 2023yılı içerisinde Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksit olmak üzere; 1.taksit damga vergisi ile birlikte 31 Mart 2023 tarihine kadar, 2.taksit ise 1 Ağustos 2023 tarihinde kadar ödenmesi gerekmektedir.
15. Ödemelerini, anlaşmalı bankalardan, herhangi bir vergi dairesinden, PTT işyerlerinden veya gib.gov.trüzerinden kredi kartı ile elektronik ortamda ödenebilecektir.
16. Bay (X)’nin 2022 yılı gelirleri aşağıdaki gibidir:

Mevduat faiz geliri, GVK geçici 67 uyarınca stopaja tabi tutulmuş olduğundan beyan edilmeyecektir. Kıdem tazminatı ise GVK’nun 25’inci maddesi uyarınca vergiden müstesna olduğundan beyan dışı kalacaktır.

İşyeri kira gelirleri, vergiye ve beyana tabi gelirler toplamının beyan sınırını aşıp aşmamasına göre değerlendirilecektir. Ancak öncelikle konut kira gelirlerinin beyan durumu netleştirilmelidir. Çünkü konut kira gelirleri istisna haddinin (9.500 TL’nin) üzerinde olduğundan, istisnadan yararlanılıp yararlanılamayacağı, elde edilen tüm gelirler toplamının 2022 yılı için geçerli olan tutarı (250.000 TL’yi) aşıp aşmadığına göre belirlenecektir. Örnekte, beyan edilip edilmediğine ve istisna olup olmadığına bakılmaksızın brüt gelirler toplamı (30.000 + 10.000 + 90.000 + 100.000 + 60.000 = ) 290.000 TL olup, 250.000 TL’yi geçtiğinden konut kirası için istisnadan yararlanılamayacaktır. Bu nedenle konut kirasının tamamı beyan edilecektir.

İşyeri kira gelirleri ise, vergiye ve beyana tabi gelirler (yani konut ve işyeri kira gelirleri) toplamı, 2022 yılı beyan sınırı olan 70.000 TL’yi geçmediğinden beyan edilmeyecektir. (Bu örnekte vergiye tabi gelirler toplamı, kira gelirlerinden gerçek veya götürü gider indirimi yapılmamış hali ile bile beyan sınırının altında kalmaktadır. Bizim görüşümüze göre, GVK Md. 86/1-c’de vergiye tabi gelirler toplamının beyan sınırı ile mukayesesi öngörüldüğünden, hesaplamada vergi matrahına girecek olan safi tutarların dikkate alınması gereklidir. Bu örnekte sonuç değişmemekle birlikte, yasaya uygun olan durum, hesaplamada istisna ve gider indirimi yapılmış tutarların esas alınmasıdır.) ⁽¹⁾

18. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan bir çalışma kapsamında bir mükellefe ait birden çok elektrik sayacı, su sayacı veya doğalgaz sayacının mevcut olması durumunda sayısal duruma göre mükellefin beyan etmiş olduğu daire, işyeri veya diğer gayrimenkullerin GMSİ beyanları denetlenmektedir. Buna göre, beyannamelerin elde edilen kira gelirlerine göre doğru bir şekilde beyan edilmesi önem taşımaktadır.
19. Mükellef (A) ’nın 2022 yılında mesken kira geliri olarak 120.000,00-TL kira geliri elde etmiştir. Ayrıca mükellefin işyeri olarak ise kiraya verdiği binadan 202.500,00-TL’de brüt kira geliri tahsil etmiştir. İşyeri olarak kira bedelleri üzerinden kiracısı sene içerisinde 40.500,00-TL kira Stopajı yapmıştır. Beyana tabi başkaca bir gelir unsuru olmayan mükellef (A)’nın GMSİ gelirleri ile ilgili götürü gider metodunu seçmiştir. Bu verilere göre mükellef (A)’nın 2022 yılı içerisinde elde ettiği toplam gelirlerin 250.000,00-TL’yi aşıp aşmadığına bakmamız gerekecektir. Konut kira gelirlerinin istisnayı aşan kısmı şöyle bulunacaktır; 120.000,00-TL – 9.500,00 = 110.500,00-TL ile işyeri kira gelirleri toplamı olan 110.000,00-TL + 202.000,00-TL = 313.000,00-TL, 2022 yılı için beyan sınırı olan 70.000,00-TL’yi aştığı için stopaja tabi tutulmuş olan işyeri kira gelirleri de konut kira gelirleri ile beraber beyan edilecektir. Mükellef (A)’nın elde etmiş gelirler toplamı (ayrı ayrı ve ya birlikte elde ettiği ücret, MSİ, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazan ve iratlarının gayrisafi tutarları toplamı) (110.500,00TL + 202.500,00-TL ) = 313.000,00-TL tutarı, 2022 yılı için 250.000,00-TL‘yi aşmış olduğundan dolayı 9.500,00_TL’lik istinada faydalanamaz. Mükellef (A)’nın kira gelirleri beyanı aşağıda olduğu gibidir.