Yurtdışı finans kuruluşlarından alınan kredilerin vergilendirilmesi
Şirketlerin ticari faaliyetlerine devam edebilmeleri için, gerek yurt içi ve yurtdışı ortaklardan gerekse yurt içi veya yurtdışı bankalardan kredi kullanılması yaygın bir uygulamadır. Özellikle yatırım yapan büyük şirket kuruluşlarının bu günlerdeki en büyük sorunları “Kredilere ulaşamamak”tır.
Yurtdışı ve yurt içi finans kurumlarından alınan kredilerin gerek şirketin kendisinin gerekse varsa iştirak ettirdikleri şirketlere kullandırması konusu üzerinde önemle durulması gereken bir konudur.
Şirketlerin, yurtdışı finans kuruluşlarından kredi kullanması konusunu ayrıntılı bir şekilde soru yanıt olarak inceleyelim.
Yurtdışından alınan krediler konusunu açıklar mısınız?
Yanıt:Yurtdışından Döviz Kredisi Temin Etmenin Şartları; Türkiye’de yerleşik kişiler (gerçek kişiler hariç) yurtdışında yerleşik kişilerden Kararın 17’nci maddesinde yer alan esaslar çerçevesinde döviz kredisi ‘‘temin edebilir’’. ‘‘Temin edilen’’ kredilerin bankalar aracılığıyla ‘‘kullanılması’’ zorunludur. (Karar Md.17/2)
Yurtdışındaki bankadan temin edilen döviz kredisinin Türkiye’ye getirilmesi zorunluluğu var mıdır?
Yanıt: Evet vardır. Bu algıya yol açan, 32 sayılı Karara ilişkin Tebliğ ‘in 11/1. maddesinde yer alan şu ifadelerdir;
‘‘Türkiye’deki yerleşik kişiler, yurtdışından sağladıkları kredileri bankalar aracılığı ile kullanırlar.’’
Tebliğ’in 11/2’nci maddesinde şu şekilde yer almaktadır.
‘‘(2) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurtdışından temin edilen kredilerin kullanımı için borçlunun, kredinin vadesi, faiz oranı ve benzeri bilgileri içeren kredi sözleşmesi ile kullanıma aracılık eden bankaya başvurması gerekir.
Kullanılan kredi için ödenen veya tahakkuk eden faizler dönem gideri olarak kaydedilir. *Vergi Dünyası Dergisi, Ocak-2021, Sayı:473, s.62 Cemalettin Turhan (YMM, Eski Hesap Uzmanı).
- Yurtdışından, finans kurumlarından alınan kredileri KKDF açısından da değerlendirilmek gerekmektedir.
Bankalar ve finansman şirketleri dışında, Türkiye’ de yerleşik kişilerin yurtdışından sağladıkları döviz ve altın kredilerinde (fiduciary işlemler hariç) Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Oranları 2023 yılında kullanılacak krediler için uygulanmak üzere aşağıdaki şekilde tespit edilmiştir.
Ortalama vadesi bir yıla kadar olanlarda %3
Ortalama vadesi 1 yıl (1 yıl dahil) ile 2 yıl arasında olanlarda %1
Ortalama vadesi 2 yıl (2 yıl dahil) ile 3 yıl arasında olanlarda %0,5
Ortalama vadesi 3 yıl (3 yıl dahil) ve üzerinde olanlarda %0
- Finans kuruluşlarından alınan döviz kredileri, yurdumuza getirilirken 32 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında KHK gereğince TL’ ye çevrilmek zorundadır.
- Yurtdışından, finans kurumlarından alınan döviz kredilerine ödenecek faizde stopaj ve KDV yoktur.
Özel düzenlemeler kapsamında KKDF’ye tabi olmayan veya KKDF’den istisna tutulan kredi türleri (İhracatın finansmanı için sağlanan krediler vb.) de vardır.
Yurtdışı bankalardan alınan krediler yurt içine getirilirken TL’ye çevrilmesi zorunluluğu varken aynı zamanda, Türkiye'de yerleşik kişilerce yurt dışından sağlanan döviz kredisi bedellerinin krediyi kullanan kişilerin kendi banka hesaplarına getirilme zorunluluğu da bulunmaktadır. Bu tebliğin amacı, yurt içinde banka hesapların da bloke bulunan şirketlerin yurtdışından buldukları kredileri başkalarının banka hesaplarına getirilmesinin önlenmesidir.
Bu konudaki tebliğin ilgili bölümü aşağıdadır.
T.C Hazine ve Maliye Bakanlığının 25.01.2021 tarih ve 49024 sayılı yazısı ile Sermaye Hareketleri Genelgesi’nin “Yurtdışından alınan kredilerin yurt içine aktarımı” başlıklı 23’üncü maddesinde 2020/39 sayılı Genelge ile aşağıdaki değişiklik yapılmıştır.
MADDE 23
(1) Türkiye’de yerleşik kişilerce yurt dışından sağlanan döviz kredisinin kreditör tarafından borçlu firma adına kredi açıklaması ile Türkiye’deki kredi kullanımına aracılık eden bankaya doğrudan gönderilmesi esastır. Türkiye'de yerleşik kişilerce yurt dışından sağlanan döviz kredisi bedellerinin krediyi kullanan kişi haricindeki kişilerin Türkiye'deki bankalar nezdindeki hesaplarına gönderilmesi mümkün bulunmamaktadır.
(2) Yurt dışından kullanılan kredinin, kreditör banka nezdinde kredi borçlusu adına açılan bir hesaba ödenmesi, ardından bu hesaptan krediyi kullanan Türkiye'de yerleşik kişinin Türkiye'deki aracı banka nezdindeki hesabına gönderilmesi durumunda; kreditörden alınacak, kredinin kredi borçlusu adına açılan bir hesaba aktarıldığına ilişkin yazının aracı bankaya ibrazı kaydıyla, Türkiye'deki bankalar aracılığı ile kullanılan kredi olarak değerlendirilmesi mümkündür.
Şirketlere yurtdışından gelen havale bedellerinin kredi olup olmadığı bankalarca kontrol ediliyor mu?
Yanıt: Bu konuda Bakanlık bir genelge yayınlamıştır. Hazine ve Maliye Bakanlığının 16.03.2021 tarih ve 180199 sayılı yazısı ile Sermaye Hareketleri Genelgesi’nin ("Genelge") yurt dışından kredi alınmasına ilişkin; "Genel Esaslar" başlıklı 19 uncu ve "Yurda getirilmeden kullanılabilen krediler" başlıklı 22’nci maddesinde değişiklik yapılmıştır.
1) Türkiye'de yerleşik kişilere ait banka hesaplarına yurtdışından gönderilen bedellerin kontrolü
Bilindiği üzere, bankalar; Türkiye’de yerleşik kişilere ait döviz tevdiat hesaplarına yurtdışından gönderilen bedellere ilişkin SWIFT mesajlarında Türkçe veya yabancı bir dilde söz konusu bedelin kredi olduğuna dair herhangi bir ibare bulunup bulunmadığını kontrol etmekte, ayrıca yurt dışından firma hesabına transfer edilen 50.000 ABD doları veya üzerindeki transfer sebebi belirlenemeyen tüm döviz tutarlarının kredi olup olmadığının tespiti amacıyla ilgili firmadan yazılı beyan almaktadırlar.
Hazine ve Maliye Bakanlığının 16.03.2021 tarih ve 180199 sayılı yazısı ile yurt dışından kredi alınmasına ilişkin "Genel Esaslar" başlıklı 19’uncu maddesinin 5 ve 6’ncı maddeleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Buna göre, bankalar;
- Türkiye’de yerleşik kişilere ait döviz tevdiat hesaplarının yanı sıra Türk lirası tevdiat/mevduat hesaplarınada yurt dışından gönderilen bedellere ilişkin SWIFT mesajlarında Türkçe veya yabancı bir dilde söz konusu bedelin kredi olduğuna dair herhangi bir ibare bulunup bulunmadığını kontrol edeceklerdir.
- Yurt dışından firma hesabına transfer edilen 50.000 ABD doları veya üzerindeki transfer sebebi belirlenemeyen tüm döviz tutarlarının yanı sıra 250.000 TL veya üzerindeki transfer sebebi belirlenemeyen tüm Türk lirası tutarlarınında kredi olup olmadığının tespiti amacıyla ilgili firmadan yazılı beyan alacaklardır.
Yurtdışı finans kuruluşlarından alınan kredilere ödenen faizlerden stopaj kesintisi yapılıp yapılmayacağı ve ödenen faizlere sorumlu sıfatıyla KDV uygulanıp uygulanmayacağı hakkında Gelir İdaresinin vermiş olduğu iki özelge örneği aşağıdadır.
Örnek 1: Ankara Vergi Dairesi Başkalığı tarafından verilen 16/09/2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.06.17.02-DMG-1715-736 sayılı özelgeye göre:
‘‘…Şirketinize kredi veren Almanya mukimi kurumun, sadece ilişkili bulunduğu kurumlara değil tüm gerçek ve tüzel kişilere kredi veren kurum olması ve ilgili ülke mevzuatı gereğince banka veya kredi vermeye yetkili kuruluş olduğunun tevsiki şartıyla ödenecek faizler üzerinden 2009/14593 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca %0 oranında, aksi halde %10 oranında vergi kesintisi yapılması gerekmektedir…’’
Örnek-2: Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen 18/08/2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.99.16.02-KVK-30-85 sayılı özelgeye göre:
‘‘…Bu açıklamalar çerçevesinde, Lüksemburg mukimi olan ……………. ’un ilişkili bulunduğu kurumlara değil tüm gerçek ve tüzel kişilere kredi veren bir kurum olması ve ilgili ülke mevzuatı gereğince kredi vermeye yetkili kuruluş olduğunun tevsiki şartıyla ödenen faizler üzerinden 2009/14593 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca %0 oranında, aksi halde %10 oranında vergi kesintisi yapılması gerekmektedir…’’ * Lebib Yalkın Dergisi, Mayıs 2021, Sayı 209, Evren KALKAN Vergi Müfettişi-YMM, s.32
Sonuç: Yurtdışından kredi kuruluşlarından alınan kredilerde, kredilere ödenen faizlere uygulanacak KDV ve stopaj konuları önemlidir. Bu arada özellikle yurtdışından kullanılan döviz kredilerinin yurda getirilirken mutlaka TL’ye çevrilmesi zorunluluğu unutulmamalıdır.
Yorumlar