Vergi Aflarının Vergi Mükellefi Psikolojisine ve Vergi Adaletine Etkisi: Örnek 1
Bumin Doğrusöz’ün bugünkü DÜNYA Gazetesi’nde yayımlanan makalesinin son paragrafı bana aşağıdaki hikâyeyi hatırlattı.
Ama her hikâye gibi elbette bunun da gerçek yanları var.
Takvimlerin milenyumu gösterdiği bir çağda aynı ilçede marketçilik işi yapan dört tane firma varmış.
Uyaroğlu Gıda,
Uymaz Gıda,
Aymaz Gıda,
Ve Korkmaz Gıda.
Bu firmaların satışını yaptıkları ürünlerin türüne göre KDV oranı da %1 ve %18’miş.
Uyaroğlu Gıda kanunları maddesi maddesine hatta bendi bendine uygularmış.
Hatta tereddütte kaldığı durumda da hep Devlet lehine yorum yapar, vergiyi fazla fazla ödermiş.
Ancak ilçedeki diğer rakipleri Uymaz Gıda, Aymaz Gıda ve Korkmaz Gıda o kadar hassas değillermiş.
Örneğin Uyaroğlu Gıda sattığı ürünlerin KDV’sine o kadar dikkat edermiş ki “Vatandaştan aldığım KDV ne ise onu Devlete doğru bir şekilde aktarmam gerek” diye düşünürmüş. Yani %18 olarak tahsil ettiği KDV için %1 oranında çıkış yapmamaya dikkat edermiş.
Satışların hepsi %18’e tabi olsa da Uymaz Gıda ise satışlarının yaklaşık %25’lik kısmında düşük oranlı çıkış yaparken, Aymaz Gıda yarısını %18’li yarısını da %1’li çıkış yaparmış.
Korkmaz Gıda ise tüm satışlarını %1 olarak çıkış yaparmış.
Yani sizin anlayacağınız müşterilerinden tahsil ettiği KDV’nin %94,4’ünü cebe indirirmiş.
Korkmaz Gıda Vergi Barışı adı altında çıkan afları çok severmiş.
Eskiden üç yılda bir af çıkarken artık her yıl çıkan aflar sayesinde, bir takım vergi kaçırma fillerini hiç incelemeye girmeden çok ucuz bir maliyetle kapatır hale gelmiş.
Korkmaz Gıda gitgide büyürken Uyaroğlu Gıda haksız rekabet nedeniyle işlerinin her gün biraz daha kötüye gittiğini görmeye başlamış.
Uyaroğlu Gıdanın sahibinin Gazi Üniversitesi Maliye Bölümü son sınıfında okuyan küçük oğlu Şükrü, artık neredeyse satır satır ezberlediği Af Yasasına göre oturmuş bir hesap yapmış.
- Biz KDV’yi kuruşu kuruşuna beyan edip ödüyoruz.
- Uymaz Gıda KDV’nin %25’lik kısmı %18’den %1’ kaydırıyor.
- Aymaz Gıda KDV’nin %50’sini %1’lik kısma kaydırıyor.
- Korkmaz Gıda ise tüm satışlarını %18’den %1’e kaydırıyor.
Geçen yıl dört-firmanın ciroları 5’er milyon lira olduğuna göre bu Af Yasasında acaba kime ne düşmüş olabilir?
Şükrü’nün Tablosu şöyle oluşmuş:
| CİRO (TL) | Kaydırılan Satış Yüzdesiı | Hesaplanan %18 Oranlı KDV | Hesaplanan %1 Oranlı KDV | Toplam Hes. KDV | Matrah Artırımı Hes.KDV'nin %1,5'u | Yanına Kâr Kalan KDV | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Uyaroğlu Gıda | 5.000.000 | 0% | 900.000 | 0 | 900.000 | 0 | 0 |
| Uymaz Gıda | 5.000.000 | 25% | 675.000 | 12.500 | 687.500 | 10.313 | 202.188 |
| Aymaz Gıda | 5.000.000 | 50% | 450.000 | 25.000 | 475.000 | 7.125 | 417.875 |
| Korkmaz Gıda | 5.000.000 | 100% | 0 | 50.000 | 50.000 | 750 | 849.250 |
Tablonun özet şuymuş;
Yasalara uyan, bu nedenle de Aftan yararlanma imkanı olmayan Uyaroğlu Gıdanın getirisi sıfır.
En çok vergi kaçıran Korkmaz Gıda ise af kapsamında 750 lira ödemek suretiyle 849.250 liralık KDV’yi cebine indirmiş.
Üstüne üstlük Korkmaz Gıda 2017 yılı için incelenmeme zırhına da bürünmüş.
Buna dense dense “iftarda ekmek kadayıfı üzerine kaymak” denirmiş.
Uyaroğlu Gıdanın durumu da Mahfi Eğilmez üstadın bir yazısının başlığı olan İngiliz atasözüne çok uyarmış: “Kurallar, ahmakların uyması için konur.”
Gördünüz mü Bumin beyin yazısı bizi nerelere götürdü.
İsterseniz sözü daha fazla uzatmadan Bumin beyin ifadesiyle yazıyı bağlayalım.
“İki yılda bir matrah artırımının çıkartılması, af kanunlarının sıklaşması, mükellefleri de rahat davranmaya iten bir önemli unsurdur. Benim gözlemim, çok sayıda mükellefin kendine göre vergi uygulaması yoluna gittiği ve kayıtlarını matrah artırımları ile meşrulaştırdığı yolunda…”