Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Mükellef Hakları

Ece FİLAT
Ece FİLAT
443OKUNMA

Uzlaşma

ÖZET

Finansal kaynaklara ihtiyaç duyan devletler için önemli bir gelir kaynağı olan vergilerin önemi büyüktür. Yüksek bir finansman ihtiyacını oluşturan vergilerin tahsil aşamasına kadar bazı süreçleri bulunmaktadır. Devletler, sosyal, iktisadi ve finansal hizmetlerini sunabilmesi için düzenli olarak tahsili olanaklı gelirlere ihtiyaç duymaktadır. Devletler kamusal hizmetlerini karşılayabilmek için egemenlik gücünü kullanarak karşılıksız olarak gerçek ve tüzel kişilere vergileme yapmaktadır. Anayasamızda ‘‘Herkes mali gücüne göre vergi ödemekle yükümlüdür.’’ maddesinde bu konu belirtilmektedir. Vergilendirme sürecinde oluşan vergi uyuşmazlıklarının kaynağı olarak sadece vergi hataları olduğu düşünülmemelidir. Vergi kanunları yorumlanırken oluşabilen meydana gelen uyuşmazlıklarda söz konusu olabilmektedir. Vergi uyuşmazlıklarının çözümünde vergi hatalarına yönelik uygulanmalar bulunmaktadır. Düzeltmenin varlığından söz edebilmemiz için konu olan vergi hatasının yoruma açık olmaması anlaşılır nitelikte olmaması gerekmektedir. Düzeltmeye konu olan vergi hatası Vergi Usul Kanunu 3. maddesinde yer alan yorum tekniklerine başvurulmadan açık bir şekilde ifade edilmiyorsa düzeltmenin varlığından söz edilmeyebilir. Vergi Usul Kanunu ek 6 ‘da uzlaşılan verginin kesinliği ve cezalarda hata bulunması durumunda düzeltme yapılıp yapılmayacağı hususunda uzlaşmanın kesinlik kazanması önemli bir faktör olabilmektedir. Vergi hatalarını barındıran uzlaşma tutanakları şikâyet ve dava konusu olmamaktadır. Vergi idaresi tarafından uzlaşmanın kesinliğine göre uzlaşma sağlanan vergide düzeltmeye konu edilemeyeceği kanaatinde görüş bildirilmiştir.

Uzlaşma nedir?

Vergi mükelleflerinin şahsına yapılan tarhiyatı yargıya intikal ettirmeden önce, vergi dairesi ile tahakkuk edecek vergi ve cezası hususunda anlaşma sağlamak amacıyla başvurulabilecek yollardandır. Kamu alacağının kısa sürede tahsil imkanının sağlanması hususunda uzlaşma işlemi vergi yükümlüsünün yargısal sürecinde katlanacağı maliyetleri, bürokratik süreci ortadan kaldırmaktadır.

Uzlaşma kelimesi Türk Dil Kurumunca şöyle ifade edilmiştir. ‘’Karşıtlar arasındaki anlaşmazlıkların ortadan kaldırılması yoluyla birlik sağlama, uygulanacak işlerde tartışma yoluyla bir bütünlük ve birliğe varma.”

Uzlaşmanın tarafları devlet veya devlet tarafından vergileme yetkisiyle donatılmış kamu kuruluşları ile vergi yükümlüsü oluşturmaktadır. Bahsi geçen uyuşmazlık ise bu taraflar arasında yaşanan vergi uyuşmazlıkları olmaktadır. Vergi uyuşmazlıkları ise genellikle yükümlülük, ceza kesme ve tahsilat konularında ortaya çıkmaktadır. Vergi hukuk sistemimizde vergi uyuşmazlıklarının yargı organına götürülmeksizin idare aşamasında çözümünü sağlayan yollardan biri olan uzlaşma; vergi idaresi ile vergi yükümlüsünün aralarındaki uyuşmazlığı, karşılıklı görüşme, tartışma ve pazarlık yöntemiyle çözmeleri esasına dayalı bir yöntemdir.

Uzlaşmanın Vergi İdaresine Sağladığı Faydalar

  • Vergi alacağının tahsilini hızlandırması,
  • Kamu alacaklarının az ama daha erken ve değer kaybına uğramadan tahsilatına olanak sağlaması
  • Yargı kararlarına bağlı olarak alacağın şüpheli hale gelme ihtimalini önlemesi,
  • Dava sürecinin takibi için ayrılacak idari kaynaklardan (zaman ve masraf) tasarruf edilmesi,
  • Uyuşmazlık sayısını azaltması ve bu haliyle idari maliyetlerin düşmesine katkı sağlaması,
  • Vergi yargısının iş yükünü hafifleterek dava/usul ekonomisine katkı sağlaması,
  • Vergi yargısında dosya sayısının azaltılarak hâkimlerin mevcut ihtilaflar üzerinde daha titizlikle eğilebilmelerine imkân sağlaması.

Uzlaşmanın Vergi Mükellefine Sağladığı Faydalar

  • Uyuşmazlıkların hızlı çözümüne sağladığı katkı ile mükelleflere hukuki güvenlik sağlaması,
  • Uzun süren dava sürecinden kaçınmaya olanak sağlaması,
  • Davalar için zaman ve enerji kaybını önlemesi,
  • Mükellefleri yargılama süresince oluşacak belirsizlikten ve yargılama giderlerinden koruması,
  • Borçlu olmanın psikolojik baskısını yok etmesi,
  • Davanın olumsuz sonuçlanması halinde ortaya çıkacak vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi ödeme riskinin azaltılması,
  • İhtilaflı konuların tartışmaya konu olmasının; karşılıklı güven duygusunu ve mükellef psikolojisini olumlu etkilemesi,
  • Görüşmelerde mükelleflerin idarenin görüşünü öğrenmesi, edinilen bilgiler sonucu hatalarını görebilmesine olanak sağlaması.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor