‘Ulusal Vergi Okuryazarlığı’ anketi: Vergi yasalarını anlamak
Son zamanlarda [Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) yer alan] Vergi Vakfı’nın (Tax Foundation) eğitim programı ‘TaxEDU’, Amerikalı vergi mükelleflerinin vergi yasaları hakkındaki bilgilerini ve görüşlerini anlamak için ulusal bir vergi anketi gerçekleştirmiştir. Sonuç şudur: Amerikalıların çoğunun kafası karışık ve federal vergi yasasından memnun değiller.
Sağlam finansal kararlar almak ve daha iyi vergi politikasını desteklemek için vergi mükelleflerinin karşılaştıkları vergileri anlamaları gerekir. Maalesef ABD’deki vergi mükelleflerinin çoğu temel vergi kavramlarını bilmiyor veya bu kavramlardan emin değiller.
Ankete katılanların üçte ikisinden fazlasının en yüksek federal gelir vergisi oranını ve yarıdan fazlasının vergi dilimlerinin nasıl çalıştığını bilmediklerini gösteren sonuçlar bildirilmiştir. Ankete katılanların çoğunluğu, vergi kredilerinin vergi indirimlerine karşı değeri ile ilgili ankete yanlış yanıt vermiştir.
‘TaxEDU’nun amacı sınıflarda, oturma odalarında ve hükümet odalarında vergi politikası eğitimini, tartışmasını ve anlayışını geliştirmektir. Peki, anketin vergi okuryazarlığı kısmına verilen doğru cevaplar neler?
Soru 1: Bildiğiniz kadarıyla, ABD’nin en üst federal gelir vergisi diliminde(1)hangi vergi oranı geçerlidir?
2023 yılı vergi beyannamesi döneminde en yüksek federal gelir vergisi dilimi %37 (yüzde 37) olmuştur. Bu dilim, beyanname veren bekârlar için 578 bin 125 ABD doları veya üzeri veya ortak vergi beyannamesi veren evli kişiler için 693 bin 750 ABD doları ve üzeri gelirler için geçerlidir. Hane reisleri için bu oran 578 bin 100 dolar veya daha fazla gelire uygulanır. Ankete katılanların yalnızca %33’ü bu soruyu doğru yanıtlamıştır.
Daha düşük vergi diliminde yer alan katılımcılar bu soruyu daha yüksek vergi diliminde yer alan katılımcılara (%44 doğru) göre daha az doğrulukla yanıtladılar (%18 doğru). Ancak bu soruyu anlamak tüm vergi mükellefleri için önemlidir.
Vergi yükünün dağılımını anlamak, kişisel finansal karar alma sürecini, yüksek gelirlilerin vergilendirilmesi ile ilgili konuşmalarda nasıl etkileşim kuracaklarını ve hatta nasıl oy vereceklerini etkileyebilir.
Vergi dilimlerinin derinliklerine inildiğinde, yarıdan fazlası vergi dilimlerinin nasıl çalıştığını bilmiyordu ya da bundan emin değildi.
Soru 2: Gelirinizin sizi %22’lik dilime yerleştirdiğini varsayalım; sizce gelirinizin ne kadarı %22 oranında vergilendiriliyor: sadece bir kısmı mı, yoksa tamamı mı?
ABD federal gelir vergisi, kazançlar arttıkça oranların da arttığı artan oranlı/müterakki, kademeli bir oran sistemidir. Bu sistemde şu anda %10’dan %37’ye kadar oranlarda vergilendirilen yedi vergi dilimi (ya da gelir aralığı) bulunmaktadır.
En üst vergi dilimine ilişkin vergi oranı, gelirin tamamı için geçerli değildir; yalnızca en yüksek vergi dilimine giren kısım için geçerlidir.
Peki, bu nasıl çalışır? Birinci/en düşük dilim aralığına giren herhangi bir gelir, yalnızca bu oranda (2023 yılında %10) vergilendirilecektir. Bu ilk dilimde kazanılan bir sonraki dolar, ikinci dilime düşer ve yalnızca bu dilim aralığındaki ilave dolarlar bu orana (2023’te %12) tabidir.
Bu, üst dilime ulaşana kadar böyle devam eder.
Tüm vergi mükelleflerinin vergi dilimlerinin nasıl çalıştığını anlaması, yalnızca kendi vergi yüklerini anlamak için değil, aynı zamanda ikinci bir işte veya fazla mesai yoluyla fazladan iş yapma veya yeni gelir akışı peşinde koşma konusundaki kararları bilgilendirmek için de önemlidir.
Soru 3: Diyelim ki 10 bin dolar gelir üzerinden %10 oranında vergilendiriliyorsunuz, sizce hangisi sizin için daha değerlidir: Bin dolar gelir vergisi indirimi(2) mi yoksa bin dolar gelir vergisi kredisi(3)mi, yoksa bunların aynı şey olduğunu mu düşünüyorsunuz?
Hangisinin daha değerli olduğu sorulduğunda: Bin ABD doları vergi indirimi mi yoksa bin ABD doları vergi kredisi mi, katılımcıların %64’ü yanlış yanıt vermiş veya başvuru sırasında hangisinin daha fazla değer sağladığından emin değildi. Yukarıdaki sorunun cevabı? Bin dolarlık kredi daha değerlidir.
Vergi kredileri dolar bazında vergi yükümlülüğünü doğrudan azaltırken, vergi kesintileri vergi mükellefinin marjinal vergi oranı(4) ile çarpılan tutar kadar vergi yükümlülüğünü azaltır.
Bin dolarlık bir gelir vergisi kredisi kişiye doğrudan bin dolar tasarruf sağlarken, bin dolarlık bir kesinti vergiye tabi geliri(5) yalnızca bin dolar azaltarak yüz dolar tasarruf edilmesini sağlar.
Daha düşük gelir diliminde olanlar için vergi kredileri genellikle kesintilerden daha değerlidir çünkü düşülecek gelir daha azdır ve marjinal vergi oranları daha düşüktür. Buna karşılık, bazı yüksek gelirli vergi mükellefleri, daha yüksek marjinal vergi oranlarına tabi oldukları için kesintileri tercih edebilirler.
Soru 4: Sizce ödenen toplam federal gelir vergilerinin payı açısından, gelir bakımından vergi mükelleflerinin en üst %1’lik kesiminin payı ne kadardır?
Yüzde 78’i, en üst %1’lik kesimin federal gelir vergisinde ödediği payı bilmiyordu ya da bundan emin değildi: yaklaşık %42.
En tepedeki %1’in ödediği gelir vergisinin payı 2001 yılında %33,2 iken, 2020’de %42,3’e yükselmiştir. Aynı dönemde vergi mükelleflerinin en alttaki %50’sinin ödediği pay ise 2020’de %4,9 iken %2,3’ün biraz üzerine gerilemiştir.
ABD vergi politikası söz konusu olduğunda popüler bir söylem, yüksek gelirlilerin daha fazla vergilendirilmesi gerektiğidir. Yüksek gelirlilerin şu anda ne kadar pay ödediğini anlayarak, vergi politikası konusunda daha sağlam tartışmalar yürütebilir ve seçilmiş yetkililerin daha sağlam politika önerilerini destekleyebiliriz.
Soru 5: Aşağıdaki ifadeye katılıyor musunuz yoksa katılmıyor musunuz: Büyük vergi iadeleri iyi bir şeydir.
Ankete katılanların %48’i vergi iadelerinin kutlanacak bir şey olmadığını anlamıştır. Birçoğumuz vergilerimizi beyan etme zamanı geldiğinde geri ödeme almayı sabırsızlıkla bekliyoruz. Ancak yalnızca gerçekten “ekstra para” ise ekstra para almak heyecan vericidir.
Vergi iadesi(6) kutlanacak bir şey değildir çünkü bu “ekstra para” değildir. Geri ödeme alırsanız, bunun nedeni fazla stopaj yapmış olmanız ve devlete yıl boyunca faizsiz kredi vermiş olmanızdır. Stopajınız(7)doğru olsaydı ve onun yerine o paraya sahip olsaydınız, diyelim ki bunu bir tasarruf hesabına koyarak veya borsaya yatırım yaparak para kazanabilirdiniz.
Ulusal Vergi Okuryazarlığı Anketi [National Tax Literacy Poll]
Ulusal vergi anketi ile siyasi yelpazeyi ve gelir dağılımını kapsayan, 18 yaşın üzerindeki 2 bin 700’den fazla ABD vergi mükellefi ile anket yapılmıştır.
Bu araştırma, vergilerin kişisel finansta önemli bir rol oynamasına ve ABD nüfusunun büyük bir kısmına uygulanmasına rağmen, çoğu Amerikalının mevcut vergi yasalarından memnun olmadığını, aynı zamanda onu anlamadığını da ortaya koymaktadır. Eğitim, vergi mefhumu hakkında daha doğru ve verimli görüşmeye, daha bilinçli finansal karar almaya ve hatta daha iyi vergi politikalarına ulaşmanın ilk adımıdır.
(1) Çevirenin Notu: Vergi dilimi (tax bracket), genellikle beyanname durumuna bağlı olarak farklılık gösteren, belirli oranlarda vergilendirilen gelir aralığıdır. Aşamalı solo (gerçek kişilerde gelir vergisi) veya kurumsal gelir vergisi (kurumlar için kurumlar vergisi) sisteminde, gelir arttıkça oranlar da artar. Yedi federal solo gelir vergisi dilimi vardır; federal kurumlar vergisi sistemi ise düz oranlıdır.
(2) Çevirenin Notu: Vergi indirimi (tax deduction), vergilendirilebilir geliri azaltan bir hükümdür. Standart kesinti, sabit miktardaki tek bir kesintidir. Ayrıntılı kesintiler, ödenen eyalet vergileri ve yerel vergiler, ipotek faizleri ve hayırseverlik katkıları gibi genellikle önemli miktarda indirilebilir harcamaları olan yüksek gelirli vergi mükellefleri arasında popülerdir.
(3) Çevirenin Notu: Vergi kredisi (tax credit), vergi mükellefinin nihai vergi borcunu ABD doları bazında azaltan bir hükümdür. Vergi kredisi, vergi mükellefinin doğrudan vergi borcundan ziyade, vergiye tabi geliri azaltan kesinti ve muafiyetlerden farklıdır.
(4) Çevirenin Notu: Marjinal vergi oranı, gelir olarak kazanılan her ilave ABD doları için ödenen ek vergi tutarıdır. Ortalama vergi oranı, ödenen toplam verginin kazanılan toplam gelire bölünmesi ile elde edilir. Yüzde 10’luk bir marjinal vergi oranı, kazanılan her bir doların 10 sentinin vergi olarak alınacağı anlamına gelir.
(5) Çevirenin Notu: Vergiye tabi gelir (taxable income), vergilendirilebilir gelirin indirim ve istisnalardan sonra kalan tutarıdır. Hem gerçek kişiler hem de şirketler/kurumlar için vergiye tabi gelir, brüt gelirden farklıdır ve daha azdır.
(6) Çevirenin Notu: Vergi iadesi (tax refund), genellikle işverenlerin maaş çeklerinden çok fazla kesinti yapması nedeniyle vergilerini fazla ödeyen vergi mükelleflerine yapılan bir geri ödemedir. ABD Hazinesi, vergi mükelleflerinin yaklaşık dörtte üçünün aşırı stopaj yaptığını ve bunun da milyonlarca vergi iadesine yol açtığını tahmin etmektedir. Fazla vergi ödemek, devlete verilen faizsiz bir kredi olarak görülebilir. Öte yandan vergi mükelleflerinin yaklaşık beşte biri stopaj yapar ki; bu durum, kişinin birden fazla işte çalışması ve W-4’lerini ek geliri hesaba katacak şekilde uygun şekilde ayarlamaması veya eş gelirinin W-4’lerde uygun şekilde hesaba katılmaması durumunda meydana gelebilir.
(7) Çevirenin Notu: Stopaj (withholding), bir işverenin çalışanın maaşından aldığı ve federal, eyalet ve/veya yerel hükümete ödediği/havale ettiği gelirdir. Kazanılan gelir tutarına, vergi mükellefinin başvuru durumuna, talep edilen ödenek sayısına ve çalışanın talep ettiği ilave tutara göre hesaplanır.