Tevkifat ve İstisnaya Konu Olmayan Menkul/GMSİ’da Beyan Sınırı Nedir?
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 86/1-d maddesine göre, tam mükellefler tarafından, bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplamı 2017 yılı için 1.600 TL’yi aşmayan tevkifat ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları için yıllık beyanname verilmeyecek, diğer gelirler nedeniyle yıllık beyanname verilmesi halinde de beyannameye dahil edilmeyecektir.
Bir başka ifadeyle, bir takvim yılı içinde elde edilen ve toplamı 2017 yılı için 1.600 TL’yi aşan, tevkifat ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları için yıllık beyanname verilmesi gerekmektedir.
Kanun koyucu bu düzenleme ile vergi toplama maliyetini de düşünerek çok küçük tutardaki menkul ve gayrimenkul sermaye iradını elde eden mükelleflerin beyanname vermemesini öngörmüştür.
Kapsam dahilinde olan gelirlerin toplamı, 2017 yılı için beyanname vermede esas olan 1.600 TL’lik tutarı aşması halinde tamamı beyan edilecektir. Bu tutar tevkifat ve istisna uygulamasına konu olmayan gelirlerin her biri için ayrı ayrı uygulanmayacak olup bu gelirlerin toplam tutarı dikkate alınacaktır.
Tevkifata ve istisnaya konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları şöyledir;
- Tevkifat ve istisna uygulanmayan işyeri kira gelirleri (Örneğin basit usulde vergiye tabi mükellefe kiralanan işyeri için yapılan kira ödemeleri).
- Diğer mal ve haklardan tevkifatsız ve istisna uygulanmayan kira gelirleri.
- Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri.
- Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller.
- İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar.
- Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri.
- Her nevi alacak faizleri.
- Yurt dışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları (faiz, repo, kar payı v.b.).
Yıllık Beyanname vermede esas olan tevkifat ve istisna uygulamasına konu olmayan 2017 yılı için 1.600 TL’lik kira tutarı bir istisna olmayıp, gelirin beyan edilip edilmeyeceğine yönelik tespitte dikkate alınacak bir haddir. Bu tutarı aşan bir gelir olduğunda tamamı beyan edilecektir. Bu tutarı aşmayan kazanç ve iratlar, diğer gelirler nedeniyle yıllık beyanname verilmesi halinde de beyannameye dahil edilmeyecektir.
İşyeri kira gelirleri GVK’nın 94. maddeye göre %20 oranında vergi tevkifatına tabi olup 2017 yılı için 30.000 TL’yi aşması durumunda yıllık beyana tabi bulunmaktadır. Ancak, basit usule tabi mükellefler GVK’nın 94. maddesinde vergi tevkifatı yapmakla yükümlü kişi ve kurumlar arasında yer almadığından, bu kişiler kiraladıkları işyeri için bina sahibine yaptıkları ödemeler üzerinden vergi tevkifatı yapamamaktadır. Dolayısıyla, basit usulde vergilendirilen bir mükellefe işyeri olarak kiraya verilen gayrimenkule ilişkin kira ödemesinde tevkifat yapılmamaktadır.
Sonuç olarak, 2017 yılında elde edilen ve toplamı 1.600 TL’yi aşan, tevkifat ve istisna uygulamasına konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratları için yıllık beyanname verilmesi gerekmektedir.
Örnek: Kişi, 2017 yılında sahibi bulunduğu işyerini basit usulde vergilendirilen bir mükellefe kiralamış ve yıllık 1.550 TL işyeri kira geliri elde etmiştir. Kişinin, tevkifat ve istisna uygulanmayan işyeri kira geliri 2017 yılı için 1.600 TL’yi aşmaması nedeniyle beyan edilmeyecektir. Ancak, 2017 yılında basit usule tabi mükelleften elde edilen kira geliri tutarı yıllık 1.600 TL’yi aşması durumunda tevkifatsız işyeri kira gelirinin tamamı beyan edilecektir.
Örnek: Ödevli 2017 yılında bir kişiden olan alacağına karşılık 1.500 TL alacak faizi ve 30.000 TL kıyı bankacılığından (off-shore) elde edilen faiz geliri olmak üzere toplam 31.500 TL tevkifat ve istisna uygulamasına tabi olmayan menkul sermaye iradı elde etmiştir.
GVK’nın 86/1-d maddesine göre tevkifat ve istisna uygulamasına tabi olmayan menkul sermaye iratları olan 1.500 TL alacak faizi ve 30.000 TL kıyı bankacılığından (off-shore) elde edilen faiz geliri toplamı olan 31.500 TL, 2017 yılı için beyanname verme sınırı olan 1.600 TL’yi aşması nedeniyle tamamı beyan edilecektir.