Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Ekonomi, Maliye

Zafer YÜKSELER
Zafer YÜKSELER
733OKUNMA

Tarım ve gıda fiyatları: Kasım’da tarımsal girdi fiyatları yıllıkta %121,49 artarken tarım üretici fiyatları endeksi %169,45 yükseldi

TÜİK’I Kasım ayı Tarımsal Girdi Fiyatları Endeksine ilişkin açıklamalarına göre, geçen yıl Kasım ayında yüzde 36,20 artan tarımsal girdi fiyatları 2022 yılı Kasım ayında yıllık olarak yüzde 121,49 oranında yükselmiştir. Yıllık ortalama artış ise yüzde 112,41 olmuştur. En belirgin artış enerji, gübre ve hayvan yemi fiyatlarında gözlenmiştir. Yıllık ortalama artış, enerji grubunda yüzde 168,18, gübrelerde yüzde 200,82, hayvan yeminde ise yüzde 117,50 olmuştur (Tablo:1).

Tarımsal girdi fiyatlarında 2022 yılında gözlenen bu artışlar tarım üretici fiyatlarına da yansımıştır. Geçen yıl Kasım ayında tarım üretici fiyatlarındaki artış yüzde 24,35 iken, bu artış 2022 Kasım ayında yüzde 169,45’e yükselmiştir. Yıllık ortalama artış ise yüzde 22,36’dan yüzde 122,93’e çıkmıştır. Tarım üretici fiyatları endeksi içinde tahıllar, baklagiller, pirinç, sebze ve meyveler ile patates gibi yumru bitkilerin kapsandığı “tek yıllık bitkisel ürünler” grubunda ise Kasım ayı itibariyle yıllık fiyat artışı geçen yıl 33,43 iken bu yıl yüzde 175,77’ye yükselmiştir (Tablo:1).

Tarımsal girdi fiyatları ile tarım üretici fiyatlarında gözlenen bu yüksek artışlar, 2022 yılında TÜFE işlenmemiş gıda ürünleri fiyatlarına tam yansımamıştır. TÜFE işlenmemiş gıda grubunda taze sebze ve meyveler ile diğer işlenmemiş gıda ürünleri yer almaktadır. Aşağıdaki grafiklerden de görüleceği gibi, TÜFE-İşlenmemiş gıda ürünleri fiyat artışlarının tarımsal girdi ve tarım üretici fiyatları ile ilişkisi 2022 yılında önemli ölçüde kopmuştur (Grafik:1 ve 2). 2022 Kasım ayı itibariyle TÜFE-işlenmemiş gıda fiyatlarındaki yıllık artış yüzde 97,24, yıllık ortalama artış ise yüzde 81,93 olmuştur. Taze meyve ve sebzeler grubunda ise bu artışlar, sırasıyla, yüzde 99,22 ve yüzde 72,54 olmuştur. Yıllık ortalamada, tarım üretici fiyatları ile TÜFE-işlenmemiş gıda fiyatları arasındaki fark 2022 Kasım ayında 41 puan olmuştur. Tarım üretici fiyatları endeksindeki tek yıllık bitkisel ürünler ile TÜFE-taze meyve ve sebze grubu arasındaki yıllık ortalama enflasyon farkı ise 83,7 puan olmuştur.

Tarım ve gıda fiyatları: Kasım’da tarımsal girdi fiyatları yıllıkta %121,49 artarken tarım üretici fiyatları endeksi %169,45 yükseldi

2022 Ocak-Kasım döneminde gıda maddelerine olan talep üzerinde önemli etkileri olan ülkemize gelen ziyaretçi sayısında da ciddi bir artış olmuştur. 2021 Ocak-Kasım döneminde 22,3 milyon kişi olan ülkemize gelen ziyaretçi sayısı, 2022 yılının aynı döneminde yüzde 90’a yakın artarak 42,1 milyon kişiye yükselmiştir. Aynı dönemde, toplam gıda maddeleri ihracatında yüzde 15,7, meyve ve sebze ihracatında ise yüzde 3 artış gerçekleşmiştir. Tarımsal girdi ve tarım üretici fiyatlarındaki artışlarla birlikte, artan ziyaretçi sayısı, ihracat ve yasa dışı göç olgusu dikkate alındığında, perakende fiyatları yansıtan TÜFE gıda ve işlenmemiş gıda ürün fiyatlarındaki bu kopuşu anlamak gittikçe zorlaşmaktadır.

Tarımsal girdi ve üretici fiyatlarındaki bu yüksek artışlar, 2023 yılında TÜFE enflasyonu açısından önemli bir risk oluşturmaktadır. Bu riske ilave olarak tarımsal kuraklık riski de, tarımsal üretim ve enflasyon açısından yaşamsal bir sorun olarak karşımızda bulunmaktadır.

TABLO:1- Tarımsal Girdi, Tarım Üretici ve TÜFE-İşlenmemiş Gıda Fiyatlarında Değişim (Yüzde)

2 0 2 1  K a s ı m2 0 2 2  K a s ı m
AylıkYıllıkYıl.Ort.AylıkYıllıkYıl.Ort.
TARIM GİRDİ FİYAT ENDEKSİ (Girdi 1+Girdi 2)8,5236,2025,402,38121,49112,41
Tarımda Kullanılan Mal ve Hizmetler (Girdi 1)9,1837,9325,622,12124,51119,01
 Tohum ve Dikim Materyalı6,5719,057,982,5186,8452,88
 Enerji ve Yağlar7,0032,2918,61-1,95172,05168,18
 Mazot10,1335,5618,48-3,19193,20200,38
 Elektrik0,0022,1617,540,00128,69103,42
 Gübre ve Toprak Geliştiriciler19,89120,5457,67-0,53142,70200,82
 Tarımsal İlaçlar5,5821,9312,091,75100,0186,93
 Veteriner Harcamaları1,8415,8813,861,4837,9331,56
  Hayvan Yemi9,2734,4727,643,36127,83117,50
Tarım. Yatırıma Katkı Sağla. Mal ve Hiz.(Girdi 2)4,2425,6824,114,37101,2271,73
 
TARIM ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ4,5724,3522,367,00169,45122,93
  Tek Yıllık Bitkisel Ürünler8,3433,4322,206,06175,77156,28
 
TÜFE-İŞLENMEMİŞ GIDA FİYATLARI2,9325,2222,295,6197,2481,93
  Taze Meyve ve Sebzeler-1,9314,4218,709,9499,2272,54

 

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor