Taksicilere getirilecek vergisel yeni yükümlülükler
Gelir İdaresi Başkanlığının (GİB) İnternet Sitesinde yayınlanan Tebliğ Taslağında taksiyle yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunan mükelleflere (taksicilere) getirilmesi düşünülen birbiriyle bağlantılı bazı mecburiyetlere/yükümlülüklere yer verilmiştir.
Başlarken, ticari kazançları basit usulde tespit edilen taksicilerin de getirilen mecburiyetlere dâhil edilmek istendiğini vurgulamak istiyoruz. Dolayısıyla konu oldukça geniş bir kesimi ilgilendirmektedir.
Getirilmesi Düşünülen Yükümlülükler Nelerdir?
Taslak ile taksicilere getirilmesi düşünülen yükümlülükler 6 kalemde toplanabilir.
Bunlardan ilki, yeni nesil ödeme kaydedici cihaz (YN ÖKC) kullanma yükümlülüğüdür.
Bu cihazlar taksimetrelerle bağlantılı olarak kullanılabilecektir.
Genel olarak 31/12/2025 tarihine kadar; yeni plaka tahsisine bağlı olarak faaliyetine başlayan mükelleflerin ise 1/7/2026 tarihinden itibaren mecburiyetlerinin başlaması öngörülmektedir.
Bu cihazlar, elektronik ortamda anlık veri aktarımı yapabilen, güvenlik seviyesi yükseltilmiş cihazlardır. Bünyesinde banka vb. kuruluşlara ait EFT-POS’u da barındırırlar.
İkincisi, taksicilere kartla ödemeyi kabul etme mecburiyeti getirilmektedir.
Taksiciler, birbiriyle bağlantılı olarak çalışan taksimetre ve YN ÖKC kullanmak zorunda oldukları tarihi izleyen 15 gün içerisinde, banka kartlarıyla ödeme taleplerini de kabul etmek zorunda olacaktır.
Bunu sağlayabilmek için en az bir banka veya diğer kuruluş ya da ödeme hizmet sağlayıcısı ile üye iş yeri anlaşması yapmaları gerekecektir.
Üçüncü olarak, cihazların mali hafızalarının dolması veya arızalanması halinde, taksiciler tarafından Taslakta açıklanan şekilde işlem yapılması gerekecektir.
Cihaz şasisine sabitlenen mali hafızaların dolması veya arızalanması halinde, mevcut mali hafıza ÖKC üreticileri ve/veya yetkili servisleri marifetiyle detaylı tutanak tanzim edilmek suretiyle sökülmelidir.
Yeni mali hafıza da fiziki mühür uygulandıktan sonra cihaz şasisine takılmalıdır.
Bu suretle sökülen eski mali hafıza, fiziki mühürle mühürlenen bir kap veya torba içinde muhafaza altına alındıktan sonra düzenlenen tutanakla birlikte ruhsat sahibine (kiralamada kiralayana) teslim edilecektir.
Teslim alınan tutanak ve mali hafıza biriminin muhafaza ve ibraz süresi boyunca muhafaza edilmesi ve talep edilmesi halinde yetkili birimlere ibraz edilmesi zorunludur.
Dördüncüsü, taksimetrenin YN ÖKC ile haberleşen donanım birimlerinin değişim işlemine tabi tutulması halinde yetkili servise tutanak ile bilgi verilmesi zorunluluğu getirilmektedir.
Beşinci zorunluluk olarak, bazı durumlarda, fişlere, hizmet alanın Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası (TCKN) veya Vergi Kimlik Numarası (VKN) bilgisinin taksiciler tarafından girilmesi gerekecektir.
Altıncı zorunluluk, YN ÖKC’lerden gerçekleştirilen satışlara ilişkin fiş, rapor veya diğer bilgilerin elektronik ortamda GİB Teknoloji sistemlerine aktarılması sebebiyle ortaya çıkmaktadır.
Aktarım zorunluluğu getirilen bilgilerin, ÖKC TSM Merkezleri aracılığıyla gönderilmesinin belirlenmesi durumunda; YN ÖKC’lerin bağlı oldukları ÖKC TSM Merkezleri ile sürekli çevrim içi bağlantılı olmasının sorumluluğu taksicilere ait olacaktır.
Süreler Uzatılabilir mi?
Başkanlık, bu Tebliğ Taslağında belirlenen süreleri ayrı ayrı veya birlikte her defasında 6 ayı geçmemek üzere ynokc.gib.gov.tr adresinde ilan ederek uzatmaya yetkili kılınmıştır.
Biz, Taslağın mevcut süreleri içerecek şekilde yayınlanması halinde, Başkanlığa tanınan süreleri uzatma yetkisinin kullanılacağını düşünüyoruz.
Cihazlar Nasıl Çalışacak?
Taksimetre, YN ÖKC’den bağımsız olarak tek başına çalışamayacaktır. Ücretin hesaplanması ve işlemin tamamlanmasını müteakip YN ÖKC’den belge düzenlenmesi sonrası taksimetrenin yeniden kullanılması mümkün olabilecektir.
YN ÖKC, taksimetreden bağımsız olarak tek başına çalışamayacak ve belge düzenleyemeyecektir. Tutar bilgisi YN ÖKC’ye taksimetreden otomatik olarak gelecektir.
YN ÖKC’den manuel tutar girişi yapılamayacaktır.
YN ÖKC’lerden Hangi Fişler Düzenlenecek?
Bu cihazlardan iki çeşit fiş düzenlenebilecektir.
Mali bilgileri içeren ÖKC fişleri bunların ilkidir.
ÖKC fişi, YN ÖKC tarafından gerçekleştirilen her bir satış işlemi için gün içi müteselsil numaralı düzenlenecektir. Teknik kılavuzlarda belirlenen bilgileri içerecek ve mali hafıza ile birlikte Elektronik Kayıt Ünitesinde (EKÜ) kayıt ve muhafaza edilecektir. Bu fiş, fatura yerine geçen belge olarak kabul edilen perakende satış vesikasıdır.
İkincisi ise Bütünleşik Fiştir.
Bahis konusu fiş, bankacılık işlemine dair bilgileri içeren banka POS harcama belgesini içerecek şekilde düzenlenecektir.
Bütünleşik fiş, YN ÖKC tarafından gerçekleştirilen satış işlemine istinaden yapılacak ödemenin banka/kredi kartı ve benzerleri ile gerçekleşmesi halinde düzenlenecektir.
YN ÖKC’lerden Otomatik Olarak Düzenlenen Fişler Hangi Durumlarda Fatura Yerine Geçecektir?
Taksimetrelerle bağlantılı çalışan YN ÖKC kullanılarak verilen fişler, iki durumda fatura yerine geçen belge olarak kabul edilecektir. Bu şekilde belgelenen hizmet bedelleri için ayrıca fatura düzenlenmesi talepleri dikkate alınmayacaktır.
Bu durumlarda, YN ÖKC’lerden otomatik olarak düzenlenen fişlerin, hizmet alanın TCKN veya VKN’nı içermesi şarttır.
İlk durumda, verilen hizmet bedeli, 213 sayılı Kanunda belirlenen fatura düzenleme tutarının üzerinde ise söz konusu numaralar fişe işlenecektir.
İkinci olarak, bedel ne olursa olsun, hizmet alanın talep etmesi durumunda da söz konusu numaralar fişe işlenecektir.
YN ÖKC ve Taksimetre Hangi Hallerde Hizmet Veremeyecek Şekilde Pasife Alınacaktır?
Üç durumda cihazlar pasife alınabilir.
İlk olarak, YN ÖKC ve taksimetreler, bağlantılı olarak çalışmaya başladıktan sonra, YN ÖKC’lerin taksimetrede mesafe, tutar vb. bilgileri tutan yazılım/donanımların değişimlerini takip ederek algılamasına imkân veren teknik özelliklere sahip olması gerekmektedir.
Aksi durumların varlığı halinde YN ÖKC ve taksimetre hizmet veremeyecek şekilde pasife alınacak ve ancak yetkili servisler tarafından gerekli işlemlerin yapılmasının ardından kullanılabilir duruma gelecektir.
Taksimetre ve YN ÖKC arasında bağlantı yapılırken herhangi bir aparat, dönüştürücü veya benzeri bir cihaz kullanılmayacaktır.
İkincisi, belirlenen sürelerde üye iş yeri anlaşması yaparak, banka kartları ile ödeme taleplerini kabul edecek uygulamalar yüklenmeyen YN ÖKC’ler, bu sürelerin bitimini takip eden 15 gün içerisinde kullanıma kapatılarak pasif duruma alınacaktır.
Üçüncüsü, yapılan üye iş yeri anlaşmalarının sonlandığı (banka kartlarıyla ödeme imkânının kalmaması durumunda) tarihi takip eden 15 gün içerisinde en az bir banka veya diğer kuruluş ya da ödeme hizmet sağlayıcısı ile üye iş yeri anlaşması yapılmaması sebebiyle banka kartları ile ödeme taleplerinin kabul edilmediği YN ÖKC’ler de kullanıma kapatılarak pasif duruma alınacaktır.
Söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilmesi ile birlikte YN ÖKC’ler tekrar kullanıma açılacaktır.
Taksiciler Hangi Düzenlemelerden Yararlanamayacak?
Bu Tebliğ ile YN ÖKC kullanma zorunluluğu getirilen mükellefler, bu Tebliğe konu olan faaliyetlerinde iki düzenlemeden yararlanamayacaktır.
Birincisi, bazı şartları sağlamaları halinde, YN ÖKC kullanma mecburiyeti bulunan diğer mükelleflere tanınmış olan, tüm satışlarında elektronik ortamda e-Fatura ve/veya e-Arşiv Fatura düzenleyebilme imkânından taksiciler yararlanamayacaktır.
İkinci olarak, taksi ile yolcu taşımacılığı faaliyetinde bulunanlar, Güvenli Mobil Ödeme ve Elektronik Belge Yönetim Sisteminden de yararlanamayacaktır.
