Stok affında KDV iadesine ilişkin vergiden kaçınma ve kaçırma şeklinde planlama
Emtia stok beyanı, mükelleflere, işletmelerinde mevcut olduğu halde kayıtlarında yer almayan emtiaları yasal kayıtlarına intikal ettirerek, kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirme imkânı sağlar.
7440 sayılı Kanunun 6/1-c maddesinde “Beyan edilen emtiaların bedeli üzerinden tabi olduğu oranların yarısı esas alınarak KDV hesaplanacağı ve ayrı bir beyanname ile sorumlu sıfatıyla beyan edilerek, beyanname verme süresi içinde ödeneceği, emtia üzerinden ödenen verginin genel esaslara göre indirileceği, ancak iadeye konu edilmeyeceği” ilgili tebliğde ise “Beyan edilen emtiaya ait hesaplanarak ödenen KDV, 1 No.lu KDV Beyannamesinde genel esaslar çerçevesinde indirim konusu yapılabilecek ancak iade konusu yapılamayacaktır.” ifadelerine yer verilmiştir.
Mükellefler yukarıda yer verildiği üzere, stok beyanı kapsamında emtiaya ilişkin yarım KDV beyan edip ödeyerek işbu KDV’yi indirim konusu yapmaktadırlar (Örneğin emtia genel KDV oranına tabi ise yüzde 9).
Anlatılan işbu noktaya kadar, mükellefler, GİB, VDK hemfikir. Fakat konu işbu verginin iadesine gelince herkesin görüşü farklı. Mükellefler söz konusu verginin hepsinin iade alınabileceği, GİB sadece doğrudan yüklenim KDV’lerin iadesinin yapılmadığı, ihraç kayıtlı teslimlerden ve kısmi tevkifat kapsamındaki işlemlerden doğan iadeler ile imalatçı ihracatçılara tanınan yüzde 10 götürü̈ KDV iadelerinde geçerli olacağını (GİB’in 09.08.2023 tarihli ve 67243 sayılı yazısı), VDK ise söz konusu vergide bir bütün olarak iadenin mümkün olmadığı görüşünde. Konuyu yine Yargıda çözeceğiz muhtemelen.
Konu üzerinde tartışma olunca, vergi de gün sonunda yük olunca, vergi rekabetinin arttığı günümüz gelişen dünyasında mükellefler, vergi mevzuatında yer alan avantajlardan yararlanarak vergi yüklerini en aza indirip vergi tasarrufu sağlamak amaçlı vergi planlama faaliyetlerine girişmektedirler. Bu kapsamda yararlanılabilecek avantajlı yorumlar ile bu yorumlar sonucu karşılaşılacak riskler ışığında bu vergi planlaması bütününe vergi yönetimi de denmektedir. Lafzın yorumlanarak uygulamaya dönüştürülmesi aşamasında ortaya çıkan vergi avantajlarını suiistimal ederek saldırgan bir vergi planlaması da oluşturmamak, vergiden kaçınma görünümlü zımni bir vergiden kaçırma işleminden de uzak durmak gerekir.
Vergiden kaçınma şeklinde planlama
A Şirketi imal ettiği beyaz eşyaları ihraç eden bir şirkettir. Bu kapsamda stok affından yararlanarak 10 milyon TL’lik emtia stok beyanında bulunmuştur. Bu kapsamda 900 bin TL KDV beyan ederek ödeyip indirim konusu yapmıştır. Söz konusu stok affı kapsamında gerçekleştireceği ihracatta ödeyip indirim konusu yaptığı KDV’yi (Vergi Denetim Kurulu’nun görüşü) iade konusu yapamayacaktır. Fakat söz konusu ürünler devreden KDV’si olan grup şirketi veya yakın şirket üzerinden satılarak yani bu şirketler nezdinde ihracat gerçekleştirerek söz konusu verginin iadesi alınabilir. Hatta emtiayı satan emtia beyanında bulunan şirketinde Devreden KDV’sinin olduğu düşünüldüğünde söz konusu 900 bin TL KDV ödeyen firma malın ihracatından önce Türkiye’de bir kez el değiştirmesi marifetiyle 1,8 milyon KDV iade alabilecektir. Ayrıca stok affı kapsamında beyanda bulunan şirket, kendi ihracatı yerine başkasının ihracatı kapsamında iade alabileceği gibi esası usule uydurarak ihraç kayıtlı teslim ile iade odağını kendine çekebilir.
Vergi kaçırma şeklinde oluşan planlama
A Şirketi imal ettiği beyaz eşyaları ihraç eden bir şirkettir. Bu kapsamda stok affından yararlanarak 10 milyon TL’lik emtia stok beyanında bulunmuştur. Bu kapsamda 900 bin TL KDV beyan ederek ödeyip indirim konusu yapmıştır. Söz konusu stok affı kapsamında gerçekleştireceği ihracatta ödeyip indirim konusu yaptığı KDV’yi (Vergi Denetim Kurulu’nun görüşü) iade konusu yapamayacaktır. Fakat söz konusu ürünlerin ilişki içerisindeki yakın şirkete satışını gerçekleştirip bir süre sonra (örneğin 1 sene sonra) satıştan iade şeklinde olmayacak şekilde alış yaptıktan sonra KDV iadesi gerçekleştirerek söz konusu iadeyi alabilir. Ya da stok affı beyanında bulunan firmalar birbirlerinin ürünlerini alıp ihraç edebilir. Bu sayede söz konusu 900 bin TL KDV iade alınamayacakken 1,8 milyon TL KDV iade alınabilecektir. Agresif vergi planlaması ile vergi yükü azaltılmaya çalışılırken daha fazla yüke katlanmamak adına anlatılan örnek durumlar dikkatli yorumlanmalıdır.