SGK’ya dava açma süresi kaç gün?
Dava açma süresi, dava açılacak işlemin veya eylemin ne kadar süre içerisinde dava edileceği anlamına gelir. Özellikle idari işlemlerin sürekli bir dava tehdidi altında kalmaması için de kamu düzeninden kabul edilir. Bu nedenle idari yargı düzeninde sürelere büyük önem verilir.
İdari yargılama usulü 2577 sayılı özel bir kanunla düzenlenmiştir. Bu kanunun 11. maddesine göre;
- “ İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içindeistenebilir. Bu başvurma, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durdurur.
- Otuz güniçinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır.
- İsteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresi yeniden işlemeye başlar ve başvurma tarihine kadar geçmiş süre de hesaba katılır.”
Aynı kanun dava açma süresi olarak “İdari uyuşmazlıklarda; yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen 60 gün” içinde dava açılmasını öngörüyor. Bu nedenle idari yargıda görülen davalarda dava açma süresi 60 gün olarak uygulanıyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu her ne kadar “Kamu İdaresi” olsa da “SGK işlemleri”; İş Mahkemeleri Kanunu ve 5510 sayılı Kanun nedeniyle özel hukuk hükümlerine göre yargılanıyor. Bu nedenle SGK’ya açılan davalarda 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu uygulanıyor.
İş Mahkemeleri Kanunu Sosyal Güvenlik Kurumuna açılacak davalara ilişkin olarak 4. maddesinde özel bir şart getiriyor. Buna dava şartı deniyor.
“(1) .. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklarda, …, dava açılmadan önce Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurulması zorunludur. Diğer kanunlarda öngörülen süreler saklı kalmak kaydıyla yapılan başvuruya altmış gün içinde Kurumca cevap verilmezse talep reddedilmiş sayılır. Kuruma karşı dava açılabilmesi için taleplerin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması şarttır. Kuruma başvuruda geçirilecek süre zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmaz.”
İdari yargılama usulünde davacının SGK’ya başvurusu isteğine bırakılıyor. İş mahkemesi yargılamasında ise dava şartı olarak SGK’ya yazılı başvuruyu zorunlu tutuyor.
İdari yargıda “zımni red” adı verilen idarenin cevapsız kalma süresi 2021 yılında 60 günden 30 güne indirilmişti. Bu sayede daha hızlı bir yargılama amaçlanmıştı. 2017 yılında çıkarılan 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanununda bu süre hala 60 gün olarak uygulanıyor. Nitekim 2008 öncesi memur dava açarken 30 günlük süre, 2008 sonrası memur dava açarken 60 günlük süre SGK’nın susma süresi olarak uygulanıyor.
Yine idari yargılama usulünde 60 gün içinde dava açmanız gerekirken iş mahkemesinde böyle bir süre bulunmuyor. Cevabı %99 red olan SGK başvurusu yapıldıysa dava açmak için herhangi bir özel süre bulunmuyor. Bu nedenle uzun olan davalar daha da uzuyor.