Patlamalarda hayatını kaybedenlerin yakınlarına aylık bağlanır mı?
Geçtiğimiz Pazar tarihin en kadim şehirlerinden İstanbul’un en işlek, en ışıltılı ve 72 milleti misafir eden mekanlarından; Cumhuriyetin ilanıyla “İstiklal” adını alan Cadde-i Kebir’inde ahlaksız ve acımasız bir terör saldırısı sonucu bir Pazar daha görememek üzere kapanan gözler oldu. Ve bir de, bir daha kalabalıklara girmemeye tövbe eden masum yürekler.
Terörden en çok zarar gören ülkelerden biri olarak bugüne kadar sayısız canımız gitti, canımız yandı…
Bu elim olay sonrası önlemler artacak, denetimler sıklaşacak ve gerekli işlemler yapılacaktır elbette. Bir de bu acıyı en yakından yaşayanlar var ki onlara sabır dilemekten başka yapabileceğimiz pek bir şey yok. Fakat hukuk sistemimizde bu tarifsiz acıyı bir nebze de olsa hafifletebilecek uygulamalar bulunuyor.
İdare hukukunda sivillere yönelik gerçekleştirilen terör olaylarına “sosyal risk” adı veriliyor. Bunun anlamı yaşanan olay idare (devlet) ile ilgili olmasa da, zararı veren kamu görevlisi olmasa da; zarar görenler sırf o ülkede yaşıyor diye, oradan geçti diye zarar gördükleri için devlet tazmin yükümlüsü olabiliyor.
Terör eylemleri veya terörle mücadele nedeniyle yaralananlara veya hayatını kaybeden sivillerin yakınlarına tazminat ve sosyal güvenlik hakları 2004 yılında çıkan 5233 sayılı kanunla düzenleniyor.
Tazminat hakları memur maaş katsayı ile çarpılan sayılar üzerinden Valiliklerce veriliyor. Tazminat hakkı için 1 yıllık başvuru süresi bulunuyor. Tazminatlar yaralanma, engelli hale gelme ve ölüm hallerinde 7.000 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunan miktarın;
- Yaralananlara altı katı tutarını geçmemek üzere yaralanma derecesine göre,
- Çalışma gücü kaybı, yetkili sağlık kuruluşları tarafından üçüncü derece olarak tespit edilenlere dört katındanyirmi dört katı tutarına kadar,
- Çalışma gücü kaybı, yetkili sağlık kuruluşları tarafından ikinci derece olarak tespit edilenlere yirmi beş katından kırk sekiz katı tutarına kadar,
- Çalışma gücü kaybı, yetkili sağlık kuruluşları tarafından birinci derece olarak tespit edilenlere kırk dokuz katından yetmiş iki katı tutarına kadar,
- Ölenlerin mirasçılarına elli katı tutarında,
nakdi ödeme yapılıyor. Cumhurbaşkanı, nakdi ödemeye esas tutulan gösterge rakamını yüzde otuza kadar artırabiliyor veya kanuni sınıra kadar indirebiliyor.
Terör nedeniyle çalışma gücü kaybı üçüncü derece olarak tespit edilen kişilere 9.500 gösterge ile memur maaş katsayısı çarpımının %60’ı, çalışma gücü kaybı ikinci derece olarak tespit edilenlere %80’i ödeniyor.
Çalışma gücü kaybı birinci derece olarak tespit edilenler ile bu olaylar nedeniyle vefat edenlerin hak sahiplerine %100’ü oranında aylık bağlanıyor. Vefat halinde geride kalan eş, çocuk ve ana baba gibi hak sahiplerine genel esaslar çerçevesinde aylıklar paylaştırılıyor.
Hayatını kaybedenlerin anne ve babasına aylık bağlanmasında gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartları aranmıyor. Bu aylıklara “sivil şehit şartsız aylığı” adı veriliyor.
Terörden veya terörle mücadeleden dolayı zarar gören engelli kişilerin kendisine veya eş ve çocuklarından birine, eşi veya çocuğu yok ise kardeşlerinden birine kamu istihdam hakkı tanınıyor.
Yazıyı, bu hakların bir daha kullanılmasına neden olacak hiçbir şeyin olmaması temennisiyle bitirirken “terör hükümlüsü ve yakınlarının” bu haklardan yararlanamadığını da ekleyelim.