Paravan şirketler üzerine
“Başı göklerde olanın ayağı çamurdadır.”
İngiliz Atasözü
Paravan şirketler: kavram, tanım ve temel özellikler
Paravan(1) şirketler (shell corporations/companies), esasen aktif ticari faaliyetleri veya önemli varlıkları olmayan şirketlerdir. Bu şirketlerin tümü mutlaka yasa dışıdır yargısı doğru değildir, ancak bunlar bazen iş sahipliğini kolluk kuvvetlerinden veya halktan gizlemek gibi gayri meşru amaçlarla kullanırlar.
Bir paravan şirketin meşru nedenleri (legitimate reasons for a shell corporation) arasında;
- Ticari varlığı bir araç olarak kullanmak (a startup using the business entity as a vehicle),
- Fon sağlamak (to raise funds),
- Düşmanca bir devralma işlemini yürütmek (conduct a hostile takeover) veya
- Halka açılmak (to go public)
gibi şeyler bulunur.
Bir paravan şirket, aslında;
- Yalnızca kâğıt üzerinde var olan (exists only on paper) ve
- Ofisi ve çalışanı olmayan (no office and no employees),
- Ancak bir banka hesabına sahip olabilen (bank account) veya
- Pasif yatırımlara (passive investments) sahip olabilen veya
- Fikri mülkiyet veya gemi gibi varlıkların kayıtlı sahibi olabilen (registered owner of assets)
bir şirket veya işletmedir.
Paravan şirketler, paravan şirketler kuranlara hizmet sağlayan ve yasal yazışmaların alınması (receipt of legal correspondence) için vekil olarak hareket edebilecek (muhasebeci veya avukat gibi) bir şirketin adresine kayıtlı olabilirler. Şirket, herhangi bir önemli varlığı veya faaliyeti olmaksızın (without having any significant assets or operations) ticari işlemler için bir araç olarak hizmet edebilir.
Uygulamada genellikle, paravan şirketin, fon tutmak ve başka bir kuruluşun finansal işlemlerini yönetmek için oluşturulmuş bir işletme olduğu görülmektedir. Geleneksel şirketlerin aksine, paravan şirketlerin çalışanları yoktur ve payları da borsalarda işlem görmezler. Paravan şirketler ne para kazanırlar ne de müşterilere ürün veya hizmet sağlarlar. Aslında, paravan şirketlerin katıldıkları tek normal iş uygulaması, sahip oldukları varlıkları takip etmektir.
Paravan şirketler, günümüzde vergi kaçırma, vergiden kaçınma, kara para aklama veya gizlilik (anonimlik(2)) gibi belirli bir hedefe ulaşmak için düzenli olarak kullanılmaktadır. Bir evlilik bozulurken eşlerin yaptıkları gibi kişisel varlıkları diğerlerinden, alacaklılardan veya devlet yetkililerinden korumak amacıyla gizlilik istenebilir.
Bu şirketlerin meşru ticari amaçları da olabilir. Örneğin, bir vakıf için mütevelli olarak hareket edebilirler ve kendi hesaplarına başka herhangi bir faaliyette bulunmayabilirler. Bu yapı, mütevelli için sınırlı sorumluluk (limited liability for the trustee) yaratır. Ortaklar ve diğer ticari girişimler için sınırlı sorumluluk tesis etmek (limited liability for the partners, and other business ventures) veya bir işletmenin bir bölümünü diğer bir bölümünün risklerinden bağışık tutmak (immunize one part of a business from the risks of another part) için de bir ortaklık etrafında bir kurumsal paravan bir yapı oluşturulabilir. Paravan şirketler, eski şirketteki yükümlülükleri bırakırken, bir şirketten yeni bir şirkete varlıkları transfer etmek için de kullanılabilir.
Paravan şirketler, tanınmış büyük halka açık şirketler (large well-known public companies), gölgeli tacirler (shady business dealers) ve benzer şekilde özel kişiler (private individuals) tarafından da kullanılmaktadırlar. Bunlar, aynı zamanda farklı finansman şekilleri elde etmek için kullanılırlar. Bununla birlikte, bu şirketlerin kara veya gri piyasa faaliyetlerinde (black or gray market activities) kullanıldığı bilindiğinden, vergiden kaçınma bazen vergi kaçakçılığı için bir boşluk olarak görülmektedir. Bir paravan şirketten şüphelenmek doğaldır ve ortaya çıktıkları çeşitli senaryoları anlamak önemlidir.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (U.S. Securities and Exchange Commission/SEC), “paravan” bir şirketi şu şekilde tanımlamaktadır:
“Paravan şirket kavramı, AB Yönetmeliği (Regulation AB(3)) Madde 1101(b)’de [bu bölümün 229.1101(b) maddesi] tanımlandığı gibi varlığa dayalı ihraççılar (asset-backed issuer) dışında, aşağıdaki özelliklere sahip bir kayıt/tescil ettiren anlamına gelir:
(1) Ya hiçbir faaliyetinin olmadığı veya kâğıt üzerinde (nominal) işlemlerinin olduğu (no or nominal operations),
(2) Ya da
(i) Hiçbir varlığının olmadığı veya kâğıt üzerinde varlıklarının bulunduğu (no or nominal assets);
(ii) Yalnızca nakit ve nakit benzerlerinden oluşan varlıklara sahip olduğu (assets consisting solely of cash and cash equivalents) veya
(iii) Her türlü nakit ve nakit benzerlerinden oluşan varlıklara ve diğer itibari varlıklara sahip olduğu (assets consisting of any amount of cash and cash equivalents and nominal other assets).”
Bazı paravan şirketler, daha önce elverişsiz piyasa koşulları (unfavorable market conditions) veya kötü şirket yönetimi (company mismanagement) nedenleriyle küçülen operasyonlara sahip olabilirler. Bir şirketin faaliyetleri, örneğin bir devralmadan sonrasında sona erdiğinde, ancak orijinal şirketin “paravan”ı varlığını sürdürdüğünde de, bir paravan şirket ortaya çıkabilir. “Paravan şirket” kavramı, bir tüzel kişiliğin amacını tanımlamaz, ancak genel olarak, örneğin holding şirketi (holding company), ticari işletme (general partnership) veya sınırlı sorumlu ortaklık (limited partnership) gibi bir varlığı belirli bir kurumsal yapıdaki rolüne göre sınıflandırmak için daha bilgilendiricidir.
Paravan şirketlerin özellikle vergi cennetlerinde yerleşik olanları, yeraltı ekonomisinin ana bileşenleridir. Bunlar ayrıca;
- Uluslararası ticaret şirketleri (international business companies),
- Kişisel yatırım şirketleri (personal investment companies),
- Paravan şirketler (front companies) veya
- “Posta kutusu” şirketleri (mailbox companies)
olarak da bilinirler.
Yanı sıra, paravan şirketler vergiden kaçınmak için de kullanılabilirler. Klasik bir vergiden kaçınma işleminde, belirli bir ülkedeki vergi yükümlülüğünü azaltmak için birden fazla tüzel kişilik arasında uygun transfer fiyatlandırması kullanılabilir; İrlanda çifte vergilendirme düzenlemesi (double Irish arrangement(4)), buna en iyi örnektir.
Genellikle daha büyük bir kurumsal yapı bağlamında kullanılan özel amaçlı bir varlık (special purpose entity(5)), gizlilik oluşturmak gibi belirli bir hedefe ulaşmak amacıyla bile teşkil edilebilir.
Araştırmacıların uluslararası hukuku ihlal ederek anonim şirket kurma talebinde bulundukları 2013 tarihli bir deneysel araştırmaya göre, her dört kurumsal hizmet sağlayıcısından biri uluslararası hukuku ihlal ederek hizmet vermeyi teklif etmiştir.
Paravan şirketlerin ikamet ettikleri tipik ülkeler;
- Avrupa’da İrlanda, Lihtenştayn, Lüksemburg, İsviçre, Man Adası, Guernsey ve Jersey dâhil olmak üzere Kanal Adaları,
- Karayipler’de Bahamalar, Barbados, Bermuda, Cayman Adaları, Virgin Adaları gibi offshore finans merkezleri,
- Orta Amerika’da Panama,
- Asya’da Hong Kong ve Singapur’dur.
Paravan şirketler genellikle bu ülkelerde bulunan hukuk firmaları tarafından sunulmakta; paravan şirket kurma süreci bazen çok hızlı bir şekilde online olarak da yapılabilmektedir.
2021 yılında William M. (Mac) Thornberry 2021 Mali Yılı için Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası’nın(6) (William M. (Mac) Thornberry National Defense Authorization Act for Fiscal Year 2021) bir parçası olarak Kurumsal Şeffaflık Yasası’nın(7)yürürlüğe girmesi ile birlikte gizli şirketler (anonymous corporations) Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) yasa dışı hale getirilmiş; ancak yasanın kapsamına, yasa dışı amaçlarla kullanılması en muhtemel kuruluşlarla sınırlamayı amaçlayan muafiyetler dâhil edilmiştir. Kanundan muaf olan şirketler arasında;
- İş yapmak için resmi olarak kayıt yaptırmayan yabancı şirketler;
- 20’den fazla kişiyi istihdam eden, 5 milyon doların üzerinde geliri olan ve fiziksel varlığı olan şirketleri içeren 24 kategoriden birine giren şirketler;
- Ayrıca ABD’de bulunan kiliseler, hayır kurumları, kâr amacı gütmeyen kuruluşlar, tröstler veya ortaklıklar ile bankalar, aracı kurumlar, kamu ihraççıları, sigorta şirketleri
de yer almaktadır.
ABD’deki Federalizm nedeniyle, paravan şirketler genellikle avantajlı vergi rejimlerinden ötürü Delaware, Nevada ve Wyoming gibi eyaletlerde kurulmaktadırlar.
Sonuç olarak paravan şirketlerin çalışanları yoktur, halka açık değildirler ve gelir elde etmek için herhangi bir mal veya hizmet tesliminde bulunmazlar. Genellikle yalnızca bireyler veya diğer işletmeler adına varlıkları tutmak ve taşımak için oluşturulurlar. Bu şirketler banka hesapları açabilirler, finansal işlemlerde bulunabilirler, gayrimenkul satın alabilirler ve telif haklarına sahip olabilir. Ayrıca, farklı bir ülkede paravan şirket kurulabilir ve sahibi olabilirler. Özellikle vergi cennetleri olarak bilinen bazı ülkeler, gevşek iş veya vergi düzenlemeleri nedeniyle paravan şirketler için en popüler yerlerdir.
Paravan şirketlerin faydaları
İşletme sahipleri ve bireyler, paravan şirketlerden birçok şekilde yararlanabilirler. Örneğin, yeni bir girişim, resmi olarak piyasaya çıkmadan önce topladığı parayı saklamak için bir paravan şirketi kullanabilir. Birleşme veya satın alma sürecine girmeye hazırlanan bir şirket, meseleleri basitleştirmek amacıyla varlıklarını paravan bir şirkette saklayabilir.
Şirketler de güvenlik nedeniyle paravan şirketleri kullanabilirler. Örneğin, bir şirket güvenli olmayan bir bölgede faaliyet gösteriyorsa veya ilişkilendirilmek istemediği popüler olmayan bir şirketle çalışıyorsa bir paravan şirket oluşturabilir. Varlıklı bir bireyin varlıklarını bölmek için tarafsız bir hesaba ihtiyaç duyulduğunda, bir paravan şirket emlak planlama sürecinde yardımcı olabilir. Kötü bir boşanma sürecinden geçen biri bile, kazancını eski eşinden korumak için bir paravan şirketi kullanabilir.
Paravan şirketlerin vergi cenneti olarak işlevleri
Bir paravan şirket kurmanın vergi avantajları da vardır. Bazı ülkeler ve bölgeler vergi cennetleridir ki, vergi cennetleri belirli vergi oranlarının (Gelir Vergisi veya Kurumlar Vergisi oranları gibi) çok düşük olduğu veya hiç olmadığı yerlerdir.
Yabancı şirketler Panama gibi vergi cennetlerinde paravan şirketler kurabilir ve vergi faturalarını mukim oldukları ülkelerde azaltabilirler. Bunun nedeni, yasalara göre bazı vergi cennetlerinin herhangi bir vergilendirme bilgisini bildirmek zorunda olmamasıdır. Bu da vergileri ertelemeyi ve offshore hesaplarını devletten gizlemeyi mümkün kılmaktadır. Panama’nın yanı sıra, diğer vergi cennetleri arasında İsviçre, Hong Kong ve Belize gibi yerler de bulunur.
Dünyanın çoğu yerinde, paravan şirketler tam anlamıyla tüzel kişilikler olarak kabul edilir. Bazı durumlarda, paravan şirketler, bir zamanlar tamamen işleyen, çöken veya sonunda başka şirketler tarafından devralınan işletmelerdir. Ancak Panama Belgeleri sızıntısının ortaya çıkardığı gibi, paravan şirketler bazen yasadışı araçlar olarak da çalışmaktadırlar.
Yasadışı paravan şirketler
Paravan şirketler genellikle varlıklarını içlerinde saklayanların kimliklerini gizlemek için kurulmaktadırlar. Normalde, paravan şirketlerin kendi adresleri vardır. ABD, paravan şirketlerin SEC’e kaydolmasını şart koşmaktadır. Bu nedenle (en azından kâğıt üzerinde) sıradan işler gibi görünseler de, bunlar gerçekte sadece paravanlardır.
Bir paravan şirket hakkında bilgi bulunmaya çalışıldığında, muhtemelen şirketin gerçekten sadece muhasebecileri veya avukatları olan yöneticileri ile temasa geçilmesi gerekir. Paravan şirketin içindeki paranın gerçekte kime ait olduğunu bulmak oldukça zor olabilir.
Bazen de şirketler, kara para aklama gibi gayri meşru faaliyete katılarak paravan şirketlerin gizli yapısından yararlanmaktadırlar. Bildirildiğine göre bu, Panama Belgeleri skandalına karışan kişilerin işledikleri suçlardan sadece bir tanesidir. Sızan belgeler ayrıca Mossack Fonseca hukuk firmasının iddiaya göre vergi ödemekten kaçınmak isteyen kişiler için offshore hesapları açtığını ortaya çıkarmıştır.
Paravan şirketlerin yasal mı yoksa yasa dışı olarak mı kullanıldığı arasındaki çizgi bulanıklaşabilir. Sonuçta, paravan şirketler oldukça yaygındır. Ancak dolandırıcılık yapmak, uyuşturucu satıcıları için para toplamak veya teröristlerle işbirliği yapmak gibi bazı eylemler açıkça yasa dışıdır.
Pekiyi, paravan şirketler neden kullanılırlar?
Bu şirketler, hem büyük halka açık şirketler hem de özel kişiler tarafından çeşitli nedenlerle kullanılmaktadırlar. Bu sebeplerden bazıları meşru, diğerleri yasal gri alanlarda yer alırlar ve bazıları da doğrudan mali suçlarla ilişkilidirler.
Paravan şirketler kendi başlarına yasaldır ve çoğu durumda meşru nedenlerle kullanılırlar. Bununla birlikte, paravan şirketler aynı zamanda aşağıdakilerde olduğu gibi bir takım mali suçları işlemek amacıyla da kullanılırlar:
1. Kara para aklama
Kara para aklama (money laundering(8)), suçluların suçtan elde ettikleri gelirleri/kârları saklamalarına veya servetlerinin yasadışı kaynaklarını gizlemelerine (concealing the source of money and structure of ownership) olanak tanıyan bir tür mali suçtur. Suçlular bunu, izlerini sürmeyi zorlaştıracak şekilde para dağıtarak yaparlar. Paravan şirketler kara para aklayıcılar için faydalı araçlardır, çünkü kurulumları kolaydır ve sahipliklerini belirlemek oldukça zordur.
2. Yasadışı işler/faaliyetler (illegal business)
Bu şirketler, kimliklerini açıklamadan yasa dışı iş yapmak isteyen kişiler tarafından da kullanılabilirler. Örneğin, bir şirket veya şahıs, terör faaliyetlerini finanse etmek için bir paravan şirketi kullanabilir ve bu fon kendilerine kadar izlenebilir. Paravan şirketler, örneğin bir şirketin bir bölgeden veya sektörden kâr elde etmek istediği ve görünüşte halkı memnun etmek için boykot ediyormuş gibi göründüğü durum gibi popüler olmayan bir müşteriyle iş yaparken kişinin kimliğini gizlemek için de kullanılabilir. Bu yasa dışı olmasa da, bu tür faaliyetler yanıltıcıdır ve keşfedildiği takdirde medyanın olumsuz ilgisini çekmesi de muhtemeldir.
3. Varlıkları gizleme (concealing assets)
Paravan şirketler genellikle boşanmalar (divorces), davalar (court cases), birleşmeler (mergers) veya satın almalar (acquisitions) sırasında varlıkları gizlemek(9) için kullanılırlar. İnsanlar bunu boşandıklarında malvarlıklarını paylaşmak zorunda kalmaktan, açılan davalarda malvarlıklarına el konulmasından veya bir şirketle birleşme veya devralma sırasında devralmalarından kaçınmak için yaparlar. Varlıkları bu şekilde kasten gizlemek bir tür dolandırıcılıktır ve elbette yasa dışıdır.
4. Vergiden kaçınma
Paravan şirketler, ayrıca şirketler veya yüksek gelirli kişiler tarafından vergiden kaçınmak veya vergi kaçırmak için de sıklıkla kullanılırlar. Vergiden kaçınma(10) (tax evasion), kanun lafzına uyarak (obeying the letter of the law) ödeme yapmaktan kaçınmayı içerirken; vergi kaçakçılığı hukuka aykırı bir biçimde vergiden kaçınmadır (unlawful avoidance of tax). Paravan şirketler her ikisi için de sıklıkla kullanılmaktadırlar. Paravan şirketler, kurulmaları nispeten kolay ve takip edilmeleri zor olduklarından, sıklıkla vergi kaçırmak için kullanılırlar. İnsanların paravan şirketleri vergi kaçırmak için kullanmalarının ana yollarından biri, vergilendirilebilir gelirleri ve varlıkları farklı bir ülkedeki paravan bir şirkette saklamak veya gizlemektir (channelling or hiding earnings through a complex structure of shell firms in such a manner that it doesn’t count as personal income). Bazı ülkeler, paravan şirketler aracılığıyla vergiden kaçınma ve vergi kaçırma için o kadar popüler yerlerdir ki, düşük vergi oranlarına ve çok az vergi düzenlemesine sahip olduklarından ötürü genellikle vergi cennetleri olarak da anılırlar. Dünyanın en popüler beş vergi cenneti (esasen bu, yerel ekonomilerine göre ellerinde bulundurdukları para miktarına göre ne kadar tutmaları gerektiği ile ölçülür) İngiliz Virgin Adaları, Tayvan, Jersey, Bermuda ve Cayman Adaları’dır.
5. Diğer yollar
Yasadışı uyuşturucu, haraç, rüşvet, yolsuzluk faaliyetleri (illicit activity; drugs, extortion, bribes, corruption); silah temini, ayaklanmalara sponsorluk, teröristleri finanse etme gibi terör finansmanı faaliyetleri (terror financing activities; supply of arms, sponsoring riots, financing terrorists) ve kişisel kazançları artırmak amacıyla yapay olarak hisse senedi fiyatlarını artırmak için yapılan piyasa manipülasyonları (market manipulation; artificially boosting stock prices for personal gains) paravan şirket kullanımın diğer yollarıdır.
Bir paravan şirket ile iş yapmanın sonuçları
Paravan şirketlerle iş yapmak esasen yasa dışı değildir, ancak bu, yüksek mali suç riskleri nedeniyle dikkatli yaklaşılması gereken bir eylemdir. Birçok ülkenin kolluk kuvvetleri, müşterileri potansiyel mali suçlar için inceleme konusunda işletmeleri yüksek bir hesap verebilirlik standardına tabi tutmaktadır. Bir kuruluşun, paravan bir şirket aracılığıyla bir kara para aklama planına dâhil olduğu tespit edilirse, ciddi itibar zedelenmesine, idari/adli para cezalarına ve hatta personelin cezai kovuşturmasına maruz kalabilir.
Sonuç yerine
Paravan şirketler teknik olarak meşru işletmelerdir (legitimate business purposes). İnsanlar, fon sahiplerinin kimliklerini ifşa etmeden varlıkları yönetmek amacıyla paravan şirketler kurabilirler. Çok küçük tutardaki bir paraya (bin dolardan daha az), hemen hemen herkes internete girebilir ve yurtdışında kendi paravan şirketini kurmalarına yardımcı olacak bir şirket bulabilir.
(Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıda yer alan tüm hatalar, noksanlıklar ve eksiklikler yazarına aittir.)
Yazı başlığında yararlanılan kaynakların bazıları şunlardır:
-Shell Corporation, https://en.wikipedia.org/wiki/Shell_corporation
-Shell Corporations: Everything You Need to Know, https://www.redflagalert.com/articles/risk/shell-corporations-everything-you-need-to-know
-What is a Shell Corporation: legal and illegal aspects of functioning of a shell Corporation, https://dimitrainternational.com/en/what-is-a-shell-corporation-legal-and-illegal-aspects-of-functioning-of-a-shell-corporation/
-Shell Corporation, https://www.wallstreetmojo.com/shell-corporation/
1- Türk Dil Kurumu Sözlüğüne ( https://sozluk.gov.tr/ ) göre, ‘paravan’:
Fransızca paravent
-İsim: Menteşelerle birbirine bağlı birkaç parçadan oluşan ve yapılarda bazı bölümleri ayırmakta kullanılan, katlanır, taşınır çerçeveli perde, paravana.
-Sıfat: Mecaz; Adından, yetkisinden, gücünden kendisine belli etmeden yararlanılan.
Nişanyan Sözlükte ( https://www.nisanyansozluk.com/kelime/paravan ) ‘paravan’;
Fransızca paravent “rüzgâr kesen, rüzgârdan koruyan” sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük İtalyanca aynı anlama gelen paravento sözcüğünden alıntıdır. Bu sözcük İtalyanca parare “korumak” ve İtalyanca vento “rüzgâr” sözcüklerinin bileşiğidir. En eski Türkçe Sözlük: [Tıngır & Sinapian, Istılahat Lugati, 1892] Paravent [Fr.]: paravan, siperlik, tahta perde.
2- Anonimlik (anonymity) hareket eden kişinin kimliğinin bilinmediği durumları tanımlar. Bazı yazarlar, teknik olarak doğru olmasına rağmen, isimsizliğin, anonimlik bağlamlarında daha merkezi olarak tehlikede olanı yakalamadığını savunurlar. Buradaki en önemli fikir, bir kişinin tanımlanamaz, ulaşılamaz veya izlenemez olmasıdır. Anonimlik, mahremiyet veya özgürlük gibi belirli diğer değerleri gerçekleştirmenin bir tekniği veya bir yolu olarak görülür. Son birkaç yılda, karanlık ağlarda suçlular ve kötü niyetli kullanıcılar tarafından kullanılan anonim araçlar, kolluk kuvvetlerinin geleneksel gözetim tekniklerini kullanma yeteneğini büyük ölçüde değiştirmiştir. Anonimliğin sadece korunmakla kalmayıp yasalarca da zorunlu kılındığına dair önemli bir örnek, serbest seçimlerdeki oylamadır. Diğer birçok durumda (yabancılar arasındaki konuşma, bir mağazadan bir ürün veya hizmet satın alma gibi), anonimlik geleneksel olarak doğal olarak kabul edilir. Bir kişinin kimliğini saklamayı seçebileceği hayır işleri gibi çeşitli durumlar da vardır. Kendini tehdit altında hisseden bir kişi, bu tehdidi anonimlik yoluyla hafifletmeye çalışabilir. Bir suçun tanığı, örneğin anonim olarak bir suç ihbar hattını arayarak cezadan kaçınmaya çalışabilir. Suçlular, bir suça katılımlarını gizlemek için isimsiz olarak hareket edebilirler. Anonimlik, zamanın geçmesi veya yıkıcı bir olay nedeniyle kimlik bilgilerinin kaybolması yoluyla kasıtsız olarak da oluşturulabilir. Ancak bazı durumlarda, anonim kalmak yasa dışı olabilir. ABD’nin 24 eyaletinde, bir kolluk görevlisince talep edildiğinde, gözaltına alınan kişilerin kendi kimliklerini belirlemelerini gerektiren “dur ve tanımla” tüzüğü vardır. https://en.wikipedia.org/wiki/Anonymity erişim tarihi 23 Nisan 2022
3- “AB Düzenlemesi”, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki varlığa dayalı menkul kıymet (VDMK; asset-backed securities/ABS) ihraçları için 1933 tarihli Menkul Kıymetler Yasası (Securities Act of 1933) kayda alma yükümlülüklerini içermektedir. AB Yönetmeliği;
-Menkul Kıymetler Yasası kapsamında VDMK ihraçları için kayda alma yükümlülüklerini günceller ve netleştirir;
-Menkul Kıymetler ve Borsa Yasası (Securities and Exchance Act) kapsamında VDMK başvuru kılavuzları ve gereksinimlerini sağlar;
-Ölçümlemelerde kullanılan servis standardını oluşturur;
-Her iddia için bir bağımsız denetim raporu hazırlanmasını şart koşar.
Bu konudaki ayrıntılı bilgiler için bkz. https://www.sec.gov/divisions/corpfin/guidance/regulation-ab-interps.htm erişim tarihi 24 Nisan 2022
4- Double Irish, fikri mülkiyet tabanlı bir ‘Matrah Aşındırması ve Kâr Aktarımı’ (base erosion and profit shifting/BEPS) aracıdır. OECD kurallarına göre, çoğunlukla teknoloji ve yaşam bilimi firmaları olan fikri mülkiyete sahip şirketler, bunu bilançolarında maddi olmayan bir varlığa (intangible asset/IA) dönüştürebilir ve son müşterilere indirilebilir telif ödemesi olarak yansıtabilir. Double Irish, 1980’lerin sonlarından beri çoğunlukla ABD’li çokuluslu şirketlerce ABD dışı kârlar üzerinden kurumlar vergisinden kaçınmak amacıyla kullanılan tarihteki en büyük bir kurumlar vergisinden kaçınma aracıdır. Bununla, 2010 yılına kadar ABD’nin çokuluslu yabancı kârlarının yıllık 100 milyar ABD doları tutarındaki kısmını vergilendirmeden koruyordu ve ABD çokuluslu şirketlerinin 1 trilyon ABD doları tutarında vergilendirilmemiş açık deniz rezervleri oluşturmasının da ana aracıydı. 2010 yılında İrlanda vergi kanunlarında yapılan değişikliklerle bu gereklilik ortadan kaldırılmıştır ( https://en.wikipedia.org/wiki/Double_Irish_arrangement erişim tarihi 23 Nisan 2022).
5- Özel amaçlı bir kuruluş [(special-purpose entity/SPE) veya Avrupa ve Hindistan’da özel amaçlı araç (special-purpose vehicle/SPV) veya bazı durumlarda her Avrupa Birliği yargı yerinde finansal araç şirketi (financial vehicle Corporation/FVC)] bir tüzel kişiliktir. Genellikle sınırlı sorumlu bir ortaklık (limited compnay) olup, dar, özel veya geçici amaçları gerçekleştirmek için oluşturulur. Bu yapılar genellikle şirketler tarafından firmayı finansal riskten izole etmek için kullanılır. “Özel Amaçlı Kuruluşlar”, önceden tanımlanmış sınırlı amaçları olan ve tüzel kişiliği bulunan bir çeşit etrafı çitle çevrili kuruluşlar olarak tanımlanırlar. ( https://en.wikipedia.org/wiki/Special-purpose_entity erişim tarihi 24 Nisan 2022)
6- Söz konusu yasa için bkz. https://www.congress.gov/bill/116th-congress/house-bill/6395 erişim tarihi 24 Nisan 2022
7- Amerikan “Kurumsal Şeffaflık Yasası” için bkz. https://www.congress.gov/bill/116th-congress/house-bill/2513 Ayrıca aynı konuda bkz. Yavuz AKBULAK, Amerikan ‘Kurumsal Şeffaflık Yasası’ Üzerine, Leges Eğitim Blogu, 17 Nisan 2022, https://legesegitim.com/amerikan-kurumsal-seffaflik-yasasi-uzerine-yavuz-akbulak-spk-basuzmani/ [Yazarın Notu: Avrupa Birliği’nde, paravan şirketlerin performansını düzenlemenin ana yasal dayanağı, “Kara Para Aklamanın Önlenmesi Direktifi” olarak da adlandırılan 2005/849 sayılı Direktiftir (Anti-Money-Laundering Directive/Directive 2005/849)]
8- Bu minvalde bkz. Shell Companies and Money Laundering, https://complyadvantage.com/insights/shell-companies-money-laundering/ erişim tarihi 24 Nisan 2022; Anti-Money Laundering Verification and Shell Companies, https://www.northrow.com/blog/anti-money-laundering-verification-shell-companies/ erişim tarihi 24 Nisan 2022
9- Bu konuda bkz. Corrupt Money Concealed in Shell Companies and Other Opaque Legal Entities, Finds New StAR Study, United Nations, https://www.unodc.org/unodc/en/press/releases/2011/October/corrupt-money-concealed-in-shell-companies-and-other-opaque-legal-entities-finds-new-star-study.html
10- Bu konuda ayrıntılı bilgi için bkz. Carl Pacini and Nate Wadlinger, How Shell Entities and Lack of Ownership Transparency Facilitate Tax Evasion and Modern Policy Responses to These Problems, 102 Marq. L. Rev. 111 (2018) https://scholarship.law.marquette.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=5380&context=mulr erişim tarihi 24 Nisan 2022