Nedir Bu Berry Oranı?
Çok basitçe anlatmak gerekirse, transfer fiyatlandırması müessesesi; ilişkili şirketlerin birbirleri ile olan işlemlerinde, işlemin ilişkisiz kişiler arasında olması halinde geçerli olacak fiyat veya bedeli uygulamasını gerektiren “emsallere uygunluk” ilkesine dayanır. Ancak, grup şirketleri arasında gerçekleşen bir işleme emsal teşkil edebilecek ilişkisiz işlemlerin bulunması her zaman çok kolay değildir. Bu nedenle transfer fiyatlandırması analistlerine ilişkili işlemlerin emsaline uygunluğunu göstermek adına büyük iş düşmektedir. Grup içi uygulanan fiyatın emsallerine uygunlunu açıklamak için değişik yöntemlere baş vurulduğu gibi bazı durumlarda aynı işlem için birden fazla yöntemin kullanılması da gerekebilmektedir. Söz konusu alternatif bedel hesaplama yöntemlerinden bir tanesi de Berry Oranıdır.
Amerikalı ekonomi profesörü Charles Berry’nin gündeme getirdiği berry oranı; sınırlı riskli distribütör şirketlerin, distribütörlüğünü yaptıkları üründen bağımsız olarak, masraf ve harcamaları üzerinden bir gelir elde etmelerinin gerektiği ve bu nedenle onların karlılıklarının faaliyet giderleri dikkate alınarak test edilmesinin daha doğru olacağı görüşüne dayanıyor. Başka bir ifade ile brüt kar marjı / faaliyet giderleri oranına Berry oranı diyebiliriz.
Bu olayın ardından brüt kâr marjı / faaliyet giderleri oranı, Berry Oranı olarak anılmaya başlandı.
Peki Berry oranını hangi durumlarda kullanabiliriz?
Berry oranının kullanımına en uygun şirketler, herhangi bir gayrimaddi hak kullanmayan sınırlı riskli distributörler ve hizmet şirketleridir. Berry Oranı’nın iki temel kabulü şunlardır. Dolayısı ile bu oranın kullanılacağı şirket ya da emsal olarak gösterilecek şirketlerde aşağıdaki iki şartın karşılanması gerekecektir.
- Faaliyet giderleri şirketin katma değerli tüm faaliyetlerinin masraflarını kapsar,
- Faaliyet giderleri ile brüt kâr marjı arasında doğru orantı vardır.
Berry Oranı bir kural değil bir istisnadır. Başka bir anlatımla Berry Oranı’nın uygulanabilmesi için yukarda belirtilen iki kıstasın oluşmasıyla birlikte, şirketin distribütörlük dışında üretim veya montaj gibi ek bir faaliyetinin bulunmaması ve herhangi bir gayrimaddi hak kullanmaması gerekir. Zira şirketin distribütörlük dışında bir faaliyet konusu olduğunda Berry Oranı bu ilave operasyona dair kar marjını tespit edemeyecek; gayrimaddi hak kullanımında ise, gayrimaddi hakkın brüt kar marjına etkisini tespit etmek zor olduğundan Berry Oranı doğru bir sonuç vermeyecektir.
Değerlendirme:
Charles Berry’nin transfer fiyatlandırması literatürüne kazandırdığı Berry Oranının avantaj ve dezavantajlarından bahsetmek gerekirse; söz konusu oran bir yandan ilişkili işlemlerden elde edilen kar marjına dair sağlıklı ve hesaplaması diğer kar göstergelerine göre daha basit olan bir hesaplama fırsatı verirken diğer taraftan, bu oranın uygulanabilmesi için gerekli koşullar dikkate alındığında oldukça sınırlı bir kullanım alanına sahiptir.
- - Marc M. Levey and Steven C. Wrappe: Transfer Pricing, Rules, Compliance and Controversy, second edition; CCH, Wolters Kluwer Pub., 2007
- - Code of Federal Regulations, Title 26, Chapter 1