Ne olur ne olmaz EYT’liler; siz yine de borçlanma talebinizi yapın!
Emeklilikte yaşa takılanlar uzun süredir gündemimizde. 8 Eylül 1999 öncesi sigorta başlangıcı olan herkesi emekli olma heyecanı sarmış durumda.
8 Eylül 1999 öncesinde sigorta girişi olanlar mevcut durumda kademeli olarak sigorta girişine göre belirlenen yaşı tamamladıklarında emekli olabiliyorlar. Hazırlıkları süren EYT Yasasının çıkmasıyla birlikte herhangi bir yaş koşulu olmaksızın hemen emekli olmak istiyorlar.
Yasa nasıl çıkar, kimler emekli olabilir sorularının henüz net bir cevabı yok. Herkes merakla açıklamaları dinliyor. Çıkacak yasayı bekliyor.
8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanlar kadar, borçlanma yaparak sigorta başlangıcını 8 Eylül 1999 öncesine çekmek isteyenler de gündemi yakından takip ediyor.
Yetkili makamlardan yapılan açıklamalar içinde borçlanma yaparak sigorta başlangıcını geri çekmek isteyenleri ilgilendiren hususlar da bulunuyor. Tabi bu açıklamalar kimi zaman kafa karıştırabiliyor.
Sosyal güvenlik hukukunda borçlanma, kanunda sayılan belirli süreler için prim ödemesi yaparak o süreler için hizmet satın alınması anlamına geliyor. Yani kanunda sayılan haller için boş günlerin tamamlaması.
Satın alınan günler sigortalılıktan önce veya sonra olabiliyor. Örneğin erkekler için askerlik sigortalılık öncesi borçlanılabilecek süreler arasında sayılıyor. Kadınlar için doğum sonrası sürelerin borçlanılabilmesi için ise önce sigortalı olmak gerekiyor.
Askerlik ve doğum borçlanması yaygın bilinen borçlanma türleri. Fakat bu borçlanmalar dışında, kamu görevi öncesi bazı öğrencilikler, doktora dönemleri, grevde geçen süreler gibi çok sayıda borçlanma türü bulunuyor.
Borçlanma için genel kural borçlanılan sürenin sigortalılık süresi içinde olması halinde ilgili süreye dahil edilmesi şayet borçlanılan süre sigortalılıktan önce ise sigortalılık borçlanma yapılan gün kadar geriye gidiyor.
Örneğin 1998 yılında ilk kez sigortalı olan kadın, 2005-2007 yılları arasında doğum yaptığı için çalışamadığı dönemi borçlandığında primler ait olduğu yere yani 2005-2007 yılları arasında işleniyor. 1998 yılında ilk kez sigortalı olan erkek, 1990 yılında yaptığı askerliği 1 yıl borçlandığında ise 1998 olan sigorta başlangıcı 1997 yılına çekiliyor. Özetle borçlanılan süre sigortalılıktan önce ise başlangıç geri çekiliyor.
EYT gündeminde borçlanmaların sigortalı başlangıcını 8 Eylül 1999 tarihinden öncesine çekip çekmeyeceği yeni konular arasında. EYT yasasına, SSKölüm aylığında olduğu gibi “borçlanmalar hariç” diye bir ibare eklenirse borçlanma yapanların bu haktan yararlanması zor görünüyor.
Borçlanma talepleri e-devlet üzerinden de yapılabiliyor. Tüm talebin yapıldığı tarihteki asgari ücret üzerinden yapılıyor. Bu nedenle asgari ücret yükselince borçlanma tutarı da yükseliyor. Aralık ayı sonuna kadar yapılan taleplerde 2022 ikinci dönem tarifesi günlük 69,02 TL. Asgari ücretin %50 artması halinde bu tutar yaklaşık 105 TL’ye yükselecek.
SGK, borçlanma talebine taahhütlü yazı ile cevap veriyor. Yazıda borçlanma talebi sonrası ödenecek tutar gösteriliyor. Bu tutarın tebliğden itibaren 1 ay içerisinde ödenmesi gerekiyor. Ödeme yapılmazsa talep düşüyor. Daha sonra yeniden talep mümkün. SGK’dan gelen yazıda belirtilen tutardan daha az ödenmesi halinde, ödeme yapılan tutar kaç güne denk geliyorsa o kadar süre hizmete ekleniyor. Bu nedenle borçlanma ucuzken talepte bulunmak faydalı görünüyor.
Merakla beklenen EYT Yasasında borçlanmaların sigorta başlangıcını geriye çekip çekmeyeceği -borçlanma tutarından bağımsız olarak- binlerce kişiyi ilgilendiriyor. Böyle bir sınırlama getirilmesi halinde ise bu işin sonu, mahkemede bitecek gibi duruyor.