Ne olacak bu 296 No’lu Geçici Hesabın sonu?
Öncelikle 296 No’lu hesabın gelişimini tarihsel süreçte inceleyelim:
26.12.1992 tarih ve mükerrer 21447 Sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan 1 No’lu “Muhasebe Uygulama Genel Tebliği” ile 1.1.1994 tarihinden itibaren zorunlu olarak uygulamaya konulan, Tekdüzen Muhasebe Sisteminde 296 No’lu hesap bulunmuyordu. 23.08.2016 tarihli ve Mükerrer 29810 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin 6736 Sayılı Kanun Genel Tebliği Tebliğde (Seri No: l)” ile KASA ve ORTAKLARDAN alacakların düzeltilmesi ve muhasebe uygulaması açısından geçmiş düzenlemelerin tebliğlerinden farklı olarak yeni bir kayıt sistemi getirilmiştir.
Buna göre, KASA hesabı ile ORTAKLARDAN alacaklar kapsamında düzeltilecek tutarlar ve bu tutarlar üzerinden hesaplanan ve ödenen vergi kayıtlarda 689-Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hesabı altında gider (kanunen kabul edilmeyen gider) yazılmak yerine dileyen mükelleflerin bilançonun aktifinde geçici bir hesaba kaydedebilecekleri örnek açıklamalarında belirtilmiştir. Tebliğde bu işleme ilişkin “296. GEÇİCİ HESAP” şeklinde örnek verilmiş ve alt hesap olarak ise “6736 sayılı Kanunun 6/3 maddesi uyarınca düzeltme hesabı” açıklaması yapılmıştır.
Belirtilen bu tebliğ ile, 1.1.1994 yılından itibaren kullandığımız “Tekdüzen Muhasebe Sistemi” Hesap Planında boş olan 296 Hesap, “GEÇİCİ HESAP” olarak tanımlanmış, söz konusu geçici hesabın sadece kasa ve ortaklardan alacakların düzeltilmesine yönelik olarak kullanılacağı belirtilmiştir.
6736 sayılı yasa ile gündemimize giren 296…. No’lu hesap o tarihten itibaren sıkça çıkan “Yeniden yapılandırma” yasaları sayesinde sürekli yayınlanan ve genellikle de kayıtlarımızda hiç hareket görmeyen bir hesap olarak durmaktadır.
Söz konusu Geçici Hesapta izlenen tutar herhangi bir şekilde kurum kazancının tespitinde gider (KKEG) olarak dikkate alınamaz. 296 Geçici Hesabı kullanma tercihinde bulunmayan mükellefler bu tutarı 689 (K.K.E.G.) hesabında takip edeceklerinden dolayı, varsa, dönem kârı azalacak veya dönem net zararı artış gösterecektir. Bu durumda, bilançolarının pasif tarafı küçüleceğinden dolayı şirketin, (T.T.K.’nun 376. maddesi gereğince) teknik iflas durumuna düşeceğinden bu durum mükellef aleyhine olacaktı. Açıklamalar göstermektedir ki 296 Geçici Hesabı aslında aktif/ pasifi değil özkaynağı düzenleyici bir hesap kodudur ve özkaynaklarla birlikte değerlendirilmesi gerekir.
296 Hesap hakkında uzman görüşü
Uzmanların belirttiği tek konu 296 Hesap, KKEG (689) hesap ile kapatılır. Başka hesaba aktarılamaz.
Bu hesabın “Kâr Dağıtımında” nasıl kullanılacağı hakkında kaynağa rastlayamadım.
Kâr dağıtımı konusunda, uygulamacı bir muhasebeci olarak başucu kitaplarımdan birisi de Sayın Üstat Nazmi Karyağdı’nın 4. baskısını 2014 yılında yayınladığı “Tüm Yönleriyle Kâr Dağıtımı “kitabıdır.
Bu kitap da 296…. No’lu ihdas edilmeden önce yayınlandığından dolayı, “Kar Dağıtımında” bu hesaptan bahsetmemektedir.
Sonuç
Kâr dağıtımı konusunun çokça konuşulduğu bu dönemde 296… Hesaptaki tutarların mahsup edilmeden kâr dağıtımının mümkün olmadığı konusunda biz uygulamacı muhasebeciler olarak tereddütler yaşanmaktayız.
Bazı kâr eden şirketlerin bilançolarında görülen 296 No’lu hesabın “Kâr Dağıtımında” mutlaka dikkate alınması konusunun açıklığa kavuşturulmasını bekliyorum.