Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Mükellef Hakları

Nazmi KARYAĞDI
Nazmi KARYAĞDI
6631OKUNMA

Mükellef İadesini 1 Yıl, Devlet Alacağını 5 Yıl İçinde Almazsa

Ticaretle uğraşan Hasan bey gelir vergisi mükellefi. Vergi mevzuatı gereğince elde ettiği kazancını, yıl içinde 3’er aylık dönemler itibariyle peşin vergi niteliğinde olan geçici vergi olarak beyan edip ödemek durumunda.

Öte yandan Hasan beyin her yıl elde ettiği kazancını ertesi yıl mart ayının 25’ine kadar elektronik beyanname ile bağlı olduğu vergi dairesine bildirmesi gerekiyor. Hasan bey beyannamesinde hesaplanan gelir vergisinden yıl içinde peşin vergi olarak ödediği vergiler mahsup edilecek ve kalan tutarı ödeyecektir.

Ancak Hasan beyin peşin ödediği vergi daha sonra hesaplanan gelir vergisinden fazla ise, bu tutarın Hasan beyin diğer vergi borçlarından mahsup edilmesi gerekecektir.

Mahsup edilmesine rağmen Hasan beyin Devletten alacağı kalmışsa yıl sonuna kadar bunun kendisine iade edilmesini yazılı olarak talep etmesi gerekiyor.

Ancak Hasan bey fazla ödemiş duruma düştüğü geçici verginin kendisine iade edilmesini yazılı olarak talep etmemişse bu parayı talep etme hakkı ortadan kalkıyor.

Eğer Hasan bey’in ortağı olduğu şirket, kurumlar vergisi mükellefiyse, aynı uygulamaya bu defa Şirketi muhatap olacaktı.

Keza serbest meslek kazancı nedeniyle gelir vergisi mükellefi olan serbest muhasebeci mali müşavir Sebat bey, avukat Makbule hanım, mimar Pınar hanım, diş hekimi Demir bey de aynı yasal uygulamaya tabi olacak.

31 Aralık’a kadar yazılı talep yoksa iade de yok

Bu anlattığımız düzenlemenin yasal dayanağı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 120. maddesinin 5. fıkrası. Eğer belirtilen süre içinde talepte bulunulmamışsa yasa maddesi gereğince iade talep etmek mümkün olmuyor. Yani yaklaşık 8 aylık süre bir tür hak düşürücü süre niteliğinde.

Devletin vergi alacağında zamanaşımı 5 yıl

Oysa Devletin mükelleften bir vergi alacağı olsa idi takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde bu alacak tahsile edilememişse zamanaşımına uğrayacaktı.

Kısaca belirtmek gerekirse, kesinleştiği dönemden itibaren 5 yıl geçtikten sonra Devlet, artık vergi ve vergi cezasını mükelleften isteyemez.

Örneğin Hasan beyin 2007 yılından bir vergi borcu varsa 31 Aralık 2012’den sonra Devlet mükelleften bu vergiyi talep edemez.

Mükellefin fazladan ödediği vergiyi iade almasında da hak düşürücü süre 1 yıl

Mükellef herhangi bir nedenle vergiyi fazla hesaplamış ve fazla ödemişse düzeltme için vergi dairesine başvurur. Vergi dairesi yaptığı inceleme sonucunda vergi mükellefini haklı görürse kendisine yazı ile durumu bildirir. Vergi mükellefi, bildirim (tebellüğ) tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde parasını geri almak için başvuruda bulunmazsa vergiyi iade alabilme “hakkı” ortadan kalkar (V.U.K. Md-120).

Yani geçici vergi için var olan düzenleme Vergi Usul Kanununun 120. maddesiyle fazladan ödenen her türlü vergi, resim ve harç için de geçerli. Vergi dairesinin “iadenizi alabilirsiniz” yazısı elinize ulaşmışsa sakın ola bir yıl içinde paranızı almayı unutmayın. Çünkü bir yıl geçtikten sonra artık paranızı almanız yasal olarak mümkün değil.

Mükellef hakları

Konuya mükellef hakları açısından bakıldığında;

  • Devletin vergi mükellefinden olan alacağı ile
  • Vergi mükellefine olan iade borcunda

hak düşürücü süre ya da zamanaşımı açısından paralellik olması gerektiğini bunun da en temel “mükellef hakları”ndan biri olduğu kanısındayız.

(Yazıya katkılarından ötürü YMM Sakıp Şeker üstada teşekkürlerimi sunuyorum.)

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor