Mali Tatilin Vergi İncelemeleri ve Vergi Davaları Üzerine Etkisi
5604 Sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkındaki Kanun gereğince her yıl 1 Temmuz-20 Temmuz tarihleri arası mali tatil olup, bu süre zarfında gerek meslek mensupları gerekse vergi idaresi çalışanları bir süreliğine de olsa, vergi uygulamalarıyla alakalı iş stresinden kurtulma imkanına kavuşmaktadırlar.
Bu çalışmamızda mali tatil nedeniyle uzayan süreleri, genel manada vergi incelemesi sürecini ve mali tatilin inceleme safhası ile yargı boyutunda dava açma üzerindeki etkilerini ele alacağız.
Mali Tatil Nedeniyle Uzayan Süreler
Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkındaki Kanunun 1. maddesinde son günü mali tatile rastlayan belirli sürelerin, mali tatilin sona erdiği günü izleyen günden itibaren yedi (7) gün uzamış sayılacağı belirtilmiştir.
Bu süreler aşağıdaki gibidir.
- Beyana dayalı tarhiyatta, kanuni süresinde verilmesi gereken beyannamelerin verilme süreleri,
- İkmalen, re’sen veya idarece yapılan tarhiyatta, vadesi malî tatile rastlayan vergi, resim ve harçlar ile vergi cezaları ve gecikme faizlerinin ödeme süresi.
- Tarh edilen vergilere ve/veya kesilen cezalara karşı uzlaşma talep etme veya cezada indirim hükümlerinden yararlanmak amacıyla yapılacak başvurulara ilişkin süreler.
- Devamlı bilgi verme hükümleri kapsamında verilmesi gereken bilgilerin verilmesine ilişkin süreler
Mali Tatilin Vergi İncelemelerine Etkisi
a) Başlanılmamış Vergi İncelemeleri
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 138. maddesinde Vergi İncelemesinin ne zaman yapılacağının evvelden haber verilmesinin zaruri olmadığı, yani mükelleflerin zamanaşımı süresince her zaman incelemeye tabi olabileceği, 139. maddesinde ise Vergi İncelemesinde asıl olanın yani genel kuralın mükellefin işyerinde inceleme yapmak olduğu belirtilmiştir.
Mükellefler nezdinde yapılacak incelemelerde ise denetim elemanlarınca, mükellefe incelemenin nerede yapılmasını istediği, işyerinin incelemeye yapmaya müsait olup olmadığı sorulmak yerine, defter ve belgelerinin yazının tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içerisinde doğrudan denetim elemanının çalışma adresine getirmesi, şayet işyerinde inceleme yapılması talep ediliyor ise bunun yazılı olarak bildirmesi gerektiği tebliğ edilmektedir. Defter ve belgelerin ibrazına yönelik gerçekleştirilen bu adımın akabinde ise inceleme biriminde incelemeye başlama tutanağı düzenlenip mükellef nezdinde incelemeye başlanmaktadır.
İncelemenin mükellef adresinde yapılmasında mutabık kalınan durumlarda ise düzenlenen incelemeye başlama tutanağında bu husus belirtilmekte ve mükellefe ayrıca bir defter belge ibraz yazısı tebliğ edilmemektedir. İnceleme biriminde başlanılan incelemelerde mükelleften zaman zaman incelemeye yönelik bilgi ve belge talep edilmekte, denetim elemanınca yapılan inceleme soncunda yapılan tespitlerin yer aldığı Vergi İnceleme Tutanağı imzalanmak üzere de imzaya davet yazısı tebliğ edilmektedir.
5604 sayılı kanunun 1. maddesinin 4. bendinde “Mahkeme kararı veya Cumhuriyet Savcılıklarının talebi üzerine ya da Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre yapılan aramalı incelemeler hariç olmak üzere, malî tatil süresince inceleme amacıyla defter ve belgelerin ibrazı talep edilemez, mükellefin işyerinde incelemeye başlanılmaz.” hükmü yer almaktadır.
Söz konusu kanun hükmü uyarınca, sayılan haller haricinde 1-20 Temmuz tarihleri arasında mükelleflerden defter ve belgelerini ibraz etmeleri için defter belge ibraz yazısı tebliğ edilip ibrazı istenemeyecek, mükellefin işyerinde inceleme yapılacağına dair incelemeye başlama tutanağı da imzalanamayacaktır.
1 Temmuz tarihinden önce mükellefe yapılan defter belge ibrazına yönelik tebligatlarda ise, mükellefin ibraz için yazının tebliğ tarihinden en az 15 günlük yasal süresi bulunmakta olup, son günü 1-20 Temmuz tarihlerine denk gelen bu tür defter belge ibrazı durumlarında ise ibraz yükümlülüğü mali tatilin son günü olan 20 Temmuzu izleyen günden 7 gün uzayacaktır.
Örneğin: Denetim elemanı tarafından tanzim edilen ve 2018 yılı hesap ve işlemlerine yönelik yasal defter ve belgelerin ibrazını isteyen 19.06.2020 tarihli defter belge isteme yazısı mükellefin e tebligat adresine elektronik tebliğ olarak aynı gün iletilmiştir. Söz konusu yazının tebliğ tarihi 25.06.2020 olacağından, mükellefin ibraz için 15 günlük yasal süresi tebliğ tarihini izleyen gün olan 26.06.2020’de başlayacak, 10.07.2020 günü sona erecektir. Ancak; ibraz süresinin son günü mali tatile rastladığından, mali tatilin son günü olan 20 Temmuzu izleyen 7. Gün olan 27 Temmuz mesai bitimi ibraz için son süre olacaktır.
b) Başlanılmış Olan Vergi İncelemeleri
Mali tatilden önce başlanılmış olan vergi incelemelerine ibraz edilen yasal defter belge ve harici bilgi ve bulgular üzerinden devam edilebilecek, ancak mali tatil süresince mükelleften incelemeye yönelik olarak bilgi ya da belge istenemeyecektir.
Mali tatil süresince denetim elemanı tarafından yapılan bilgi ve belge talebine yönelik tebligatlarda ise süre mali tatilin son gününden itibaren işlemeye başlayacaktır.
Örneğin; 10.07.2020 tarihinde mükellefe fiziki olarak tebliğ edilen bilgi isteme yazısına cevap vermek için geçerli olan son süre mali tatilin sona erdiği gün olan 20 Temmuz tarihinden itibaren işlemeye başlayacak ve 15 günlük sürenin son günü 04/08/2020 olacaktır. Bu tarihe kadar bilgi isteme yazısına cevap verilmemesi durumunda ise Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca özel usulsüzlük cezasına tabi olunacağının bilinmesi gerekmektedir.
Öte yandan devam eden incelemelerde, denetim elemanı tarafından yürütülen inceleme neticesinde tespit edilen hususların yer aldığı vergi inceleme tutanağını imzalamak üzere mükellefe yazılı olarak imzaya davet yazısı gönderilemeyecek, mali tatil başlamadan önce mükellefe tebliğ edilen ve son günü mali tatile rastlayan imzaya davet yazılarında son süre mali tatilin son gününden itibaren 7 gün uzayacaktır.
Burada dikkat edilmesi gereken ve uygulamada karşılaşılan bir husus ise; denetim elemanlarınca mükellefin veya kanuni temsilcisinin sözlü olarak tutanak imzalamak üzere davet edildiği, icabet edilen bu davet neticesinde de mükellefin rızası alınarak vergi inceleme tutanağının imzalandığıdır.
Devam eden incelemelerde mali tatile rastlayan uzlaşma toplantılarına katılmada ve uzlaşma sonucunda tanzim edilen tutanakları imzalamada ise herhangi bir beis yoktur.
Mali Tatilin Vergi Davalarına Etkisi
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun (İYUK) 7. maddesinde vergi ile ilgili uyuşmazlıklarda tebliğden itibaren 30 gün içerisinde vergi mahkemelerinde dava açılabileceği belirtilmiştir. Mali Tatil Uygulaması Hakkında Genel Tebliğin 5.3. bölümüne göre ise “Dava açma süresinin mali tatile rastlaması halinde süre, mali tatil süresince işlemeyecektir. Mali tatil nedeniyle uzayan dava açma süresinin son gününün 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca çalışmaya ara verme süresine rastlaması durumunda ise dava açma süresi, çalışmaya ara vermenin sona erdiği günü izleyen günden itibaren yedi gün uzayacaktır.” hükmü yer almaktadır.
Çalışmaya ara verme süresi de yine İYUK’un 61. maddesinde tanımlanmış olup, Bölge İdare, İdare ve Vergi Mahkemelerinin her yıl 1 Eylül’de başlamak üzere 20 Temmuz’dan 31 Ağustos’a kadar çalışmaya ara verecekleri belirtilmiştir.
İYUK’un 8. maddesinde ise “kanunda yazılı sürelerin bitmesi çalışmaya ara verme zamanına rastlarsa bu süreler, ara vermenin sona erdiği günü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılır.” denmiştir. Gerek İYUK gerekse Mali Tatil Uygulaması Hakkındaki Genel Tebliğ hükümleri bir arada değerlendirildiğinde, ikmalen yada re’sen yapılacak bir tarhiyatta dava açma süresi için gerekli olan 30 günlük süre mali tatile rastlarsa bu süre 7 Eylül’e kadar uzayacaktır.
Örneğin: Sorumlu sıfatıyla beyan edip ödemediği KDV gerekçesiyle hakkında yapılan cezalı tarhiyata ilişkin vergi/ceza ihbarnamesi mükellefe 16 Haziran 2020 günü tebliğ edilmiştir. Söz konusu tarhiyata ilişkin dava açma süresinin son günü 16 Temmuz 2020 olup, mali tatil nedeniyle işlemeyen süre dava açma süresinin mali tatil içinde kalan kısmı olan ve mali tatilin başladığı gün olan 1 Temmuz ile dava açma süresinin son günü olan 16 Temmuz arasındaki 16 gündür. Bu 16 günlük süre mali tatilin sona erdiği gün olan 20 Temmuzdan itibaren işlemeye başlayacak ve dava açma süresinin son günü 19 Ağustos olacaktır. 19 Ağustos ise çalışmaya ara verme (adli tatil) süresine denk geldiğinden, dava açma süresinin son günü çalışmaya ara vermenin sona erdiği gün olan 31 Ağustos’tan itibaren 7 gün uzayıp 7 Eylül akşamı olacaktır.
Ayrıca dikkat edilmesi gereken önemli bir husus ise mali tatil nedeniyle uzayan sürenin yalnızca dava açma süresi olduğudur, daha önceden açılmış davaların herhangi bir nedenle istinafa ya da temyize götürülmesinde mali tatil nedeniyle süreler durmayacak ve uzamayacaktır.
- 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu
- 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu
- 5604 Sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkındaki Kanun
- 1 Sıra No’lu Mali Tatil Uygulaması Hakkında Genel Tebliğ