Kuyumcular da enflasyon muhasebesini istemiyor
Artık iş dünyasının da muhasebe dünyasının da ezberleri arasında giren bir koşul var:
Enflasyon düzeltmesinin devreye girmesi için son üç hesap döneminde ÜFE’nin %100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde de %20’dan fazla olması gerekiyor.
Hatırlanacağı üzere ilk kez 2004 yılında uygulanan ondan sonra da bir daha uygulanmayan enflasyon düzeltmesi 2021 sonu itibariyle her iki şart oluştuğu için devreye girmişti.
Ancak yapılan yasal değişiklikle 2 yıllığına düzenleme askıya alınmıştı.
Sürekli enflasyon düzeltmesine tabi olanlar
Enflasyon oranlarından ve bu koşuldan bağımsız olarak sürekli enflasyon düzeltmesine tabi olan bir kesim var.
Kimler mi?
Geçtiğimiz günlerde ani yoklama ve denetimlerle gündeme gelen kuyumculuk sektörü.
Kuyumcular, (Vergi Usul Kanunundaki tabiriyle) münhasıran sürekli olarak işlenmiş; altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler 2004’ten bu yana vergisel enflasyon düzeltmesini sürekli olarak uyguluyorlar.
İstanbul Kuyumcular Odası Başkanı Mustafa Atayık, geçtiğimiz hafta EKONOMİ Gazetesinde yer alan açıklamasında; sektörünün temsilcileri olarak kamuoyunda meslektaşlarının hep vergi kaçıran, kayıt dışı çalışan bir imaj içerisinde gösterilmesinden son derece rahatsız olduklarını belirtti.
Sektörü günah keçisi olarak göstermeden önce meslektaşlarını kayıt dışılığa iten sebeplerin doğru tespit edilmesinin ve çözüm bulunmasının önemine değinen Oda Başkanı Atayık “Mevcut tablodan çıkışın tek bir yolu var: O da Enflasyon Muhasebesinden vazgeçilerek kuyumcular için Altın Esaslı Muhasebe sistemine geçmektir” dedi.
Böylece iş dünyasından, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerden, Yeminli Mali Müşavirlerden sonra bir kesim daha enflasyon muhasebesine karşı olduğunu açıklamış oldu.
Kuyumculuk sektörünün enflasyondan korunması amacıyla getirilen düzenlemenin bizatihi kayıt dışılığa neden olduğu ifadesinin ilk elden açıklanması da oldukça ilginç bir durumu yansıtıyor aslında.
Altın esaslı enflasyon düzeltmesi
Kuyumcuların talep ettikleri husus, enflasyon düzeltmesinde ÜFE yerine altını esas alarak kayıtların düzeltilmesi yönünde.
Enflasyon düzeltmesine ilişkin VUK’un Mük.298/A-7 maddesinde Hazine ve Maliye Bakanlığı bölgeler, sektörler, iş grupları, iş nevileri veya parasal olmayan kıymetler itibarıyla döviz, altın ve benzeri değerleri esas alarak düzeltme yaptırmaya ve günlük olarak belirlenen endeks veya değerleri kullandırmaya yetkili kılınmış durumda.
İşte kuyumcular da bu yetkinin kullanılmasını talep ediyorlar.
Kolay enflasyon muhasebesi yöntemleri: Altın esaslı, döviz esaslı muhasebe yapılması
Uluslararası vergi literatüründe yer alan enflasyon muhasebesi araçlarının en kolayları olarak bilinenler; ulusal para cinsinden (TL) tutulan muhasebenin eşanlı olarak altın ya da herhangi bir yabancı para cinsinden tutulmasıdır.
Önce şu kuralı hatırlatalım: Ülkemizde defterler TL cinsinde tutulmak zorundadır.
Bu durum ulusal egemenliğin bir sonucudur.
Nitekim her ülkenin yasal düzenlemesi de bu yöndedir.
Vergi Usul Kanununun 215. maddesinde 2004’te yapılan değişiklik neticesinde ödenmiş sermayesi (yurt dışında kurulan şirketlerin Türkiye'ye ayrılan ödenmiş sermayesi) en az 100 milyon ABD Doları ya da muadili yabancı para karşılığı Türk Lirası ve sermayesinin en az %40'ı ikametgâhı, kanunî ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan kişilere ait olan işletmelere, kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına Cumhurbaşkanınca izin verilebiliyor.
Bu durumda;
- Türk para birimiyle yapılan işlemler, işlemin gerçekleştiği günün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuruyla ilgili para birimine çevriliyor.
- İktisadî kıymetlerin değerleri ile vergi matrahı kayıt yapılan para birimine göre tespit ediliyor.
- Beyannamenin verilmesi gereken ayın ilk gününün kuruyla Türk parasına çevrilerek beyan ediliyor.
- Vergi ödeme, mahsup ve iade işlemlerinde de Türk Lirası tutarlar kullanılıyor.
Bu yöntem işletmelere, enflasyon ister düşük isterse yüksek olsun, dövizle (veya altınla) enflasyon arasında bir korelasyonun olduğu ekonomik ortamda bir nevi kazançları enflasyondan arındırma imkanı veriyor.
Enflasyon düzeltmesinde itirazlar ve beklenti devam ediyor
Bugün artık gelinen aşamada enflasyon düzeltmesi konusunda bir yandan toplumsal bilinç artarken diğer yandan düzeltmenin bir muhasebe işlemi olarak yapılması ve vergisel enflasyon düzeltmesinin kaldırılması ve kısmi enflasyon düzeltmesi araçlarıyla yola devam edilmesi yönünde talepler artıyor.
