Kolay işi zorlaştırma projesi: Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS)
Hz. Muhammed; “kolaylaştırın, zorlaştırmayın” buyurmuş. Lakin biz “kolay işi zorlaştıralım” diye çalışıyoruz sanki.
5 Ekim 2023 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uygulama Genel Tebliği (Sıra No: 1) ile akaryakıt istasyonlarında Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi kurulması zorunluluğu getirilmesi, akaryakıt istasyonlarında yapılan akaryakıt satışlarında plaka bilgisinin söz konusu sistem kullanılarak yeni nesil akaryakıt pompa ödeme kaydedici cihazlara otomatik gönderilmesine ilişkin teknik özelliklerin belirlenmesi, bahse konu sisteme ilişkin uygulamaların Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünce yetkilendirilen firmalar tarafından mükelleflerin ve nihai tüketicilerin kullanımına sunulması, sistem kapsamında bilgi paylaşılması ile uygulamaya ilişkin diğer usul ve esaslar belirlenmiştir.
Bu Tebliğ ile kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil olan ve işte kullanılan taşıtlara 31 Aralık 2024 tarihine kadar TTB takılması zorunluluğu getirilmiştir. Darphane’den temin edilen TTB’lerin montaj işlemleri sadece Darphane tarafından yetkilendirilen firmalar tarafından yapılacaktır. Taşıtların sahiplik ve/veya plaka bilgisinin değişmesi durumunda TTB’ler yetkili firmalar tarafından değiştirilecektir. TTB’lerin yetkili firmalar aracılığıyla tanımlanması ve taşıtların yakıt depo girişlerine söküldüğünde çalışmayacak şekilde montajının yapılması gerekmektedir.
UTTS kapsamında yapılan akaryakıt satışlarında, taşıtın plakasına ilişkin bilgiler sistem kapsamında YN Pompa ÖKC’ye otomatik olarak iletilecek ve ÖKC Fişi UTTS kapsamında düzenlendiğini gösteren bilgiyi ihtiva edecek şekilde düzenlenecektir.
Yani her bir taşıta bir cihaz (tabi ki bedeli mukabilinde!) takılacak, aracın sahibi değiştiğinde (her nedense) cihaz da değişecektir. Oysa araç sahiplik bilgilerinin dijital ortamda değiştirilmesi yeterlidir, neden eski cihaz sökülüp çöpe atılacak ve tekrar bedeli mukabilinde yeni cihaz takılacak acaba? Çok zengin olduğumuzdan mı? Bilen varsa beri gelsin.
Amaç kayıt dışı ekonomi ile etkin bir şekilde mücadele edilmesi ve vergi kayıp kaçağını önlemekse (ki, Tebliğ’de öyle yazıyor) neden milyonlarca araca cihaz takılıyor ve her sahip değiştiğinde de değiştiriliyor, anlamak mümkün değil.
Aynı amacı sağlayacak çok daha kolay, basit ve çok daha az maliyetli bir yöntem var: Bugün artık tüm AVM’lerde, otoparklarda, yollarda kullanılan Plaka Tanıma Sistemleri (PTS) var. Akaryakıt istasyonları her bir pompaya bir plaka tanıma cihazı takar. Bu cihazla YN-OKC arasında irtibat sağlanır, bitti gitti. Hem böylece sadece ticari araçlar değil, tüm araçlar için akaryakıt tüketimi kayıt altına alınmış olur.
Nitekim; yukarıda belirtilen Tebliğ’de vergi kayıp kaçağı ile mücadelenin amaçlandığı belirtilmesine rağmen ticari olmayan taşıtlar için de 30 Haziran 2025 tarihine kadar UTTS takılma zorunluluğu getirilmiştir. Ticari olmayan araçların vergi kayıp kaçağıyla ne ilgisi vardır? Olması gerektiği gibi özel araç sahiplerinin yakıt faturalarını vergi matrahlarından indirmelerine mi izin verilecektir? Yok eğer “onların ilgisi yok ama akaryakıt istasyonlarının satışını kontrol edeceğiz” deniliyorsa, bunun için neden vatandaş cebinden para verip akaryakıt istasyonlarının satışlarının kayıt altına alınmasını finanse etmektedir?
Milyonlarca araç sahibi yetkilendirilmiş bayiye gidecek, saatlerce sıra bekleyecek, cihaz taktıracak, aracını değiştirirse yine gidecek, yine para ödeyecek falan. Hem para, hem zaman, hem emek kaybı! Nereden baksan rasyonel bir iş değil.
Bütün bunlara ne gerek var? Her bir pompaya takılacak bir plaka tanıma cihazı (PTS) ile ister ticari ister şahsi tüm akaryakıt satışları kayıt altına alınır. Amaç buysa tabi!
Kaldı ki PTS sistemini Emniyet’le işbirliği halinde sahte fatura işlemleri için hali hazırda kullanıyor Maliye. Neden akaryakıt istasyonlarında aynı sistemden faydalanılmıyor?
Maliye Bakanlığı’nın sık sık yaptığı basın açıklamalarından birini daha yaparak sadece akaryakıt istasyonlarına getirilecek bir zorunlulukla her bir pompa için takılacak plaka tanıma sistemi ile ticari olsun ya da olmasın tüm araçlara akaryakıt satışları kolaylıkla ve çok daha ucuz yöntemle kayıt altına alınabilecekken, neden milyonlarca araca cihaz takılması, araç satıldığında cihaz bilgilerinin değil de cihazın değiştirilmesi yolunun seçildiğinin bu fakir halka izah edilmesi gerekir.
Bir lafım da Türkiye Barolar Birliği’ne!
TBB konuyla ilgili Danıştay’da iptal davası açmış. Ancak yukarıda anlattığımız şekilde bu uygulamanın gereksizliği, çok daha basit ve ucuz bir yöntemle aynı amaca ulaşılabileceği ve vatandaşa gereksiz mali külfet yüklenmesinin gereksizliği ile ilgili bir dava değil bu.
Diyor ki TBB; “Tebliğin 6. maddesiyle, kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dahil olan ve işte kullanılan taşıtlara, 31.12.2024 tarihine kadar Taşıt Tanıma Birimi (TTB) takılması zorunluluğu getirilmiştir. Dava konusu edilen tebliğde (2 sayılı Tebliğ) ise bu zorunluluktan muaf olanlar belirlenmiş olup, kamu kurumu niteliğindeki Türkiye Barolar Birliği ve Barolara ait taşıtlar ile kamu hizmeti olan adaletin tesisinde görevli avukatların taşıtları kapsam dışına çıkarılmamıştır.”
Yani Barolar Birliği diyor ki, vatandaşların araçlarına takabilirsiniz ama bizi kapsam dışına çıkarın!
Ört ki ölem!