KDV İstisnalar ve İadeler

Kemal OKTAR

Güncellenmiş 12. Baskı, Mart 2020, 1188 sayfa, Gözlem Yayıncılık 

Sunuş'tan

Yürürlüğe gireli 32 yıl olan, bu nedenle yaşı itibariyle “genç” vergiler arasında yer alan KDV, Türk vergi sistemimizin temel vergilerinden biri olmuştur. Bu sürede KDV uygulamasında, vergi istisnası hükümleri ve iade prosedürleri de dahil olmak üzere birçok değişiklik yapılmıştır. Başlangıçta sadece temel gıda maddeleri için sıfır oran belirlenmek suretiyle başlayan indirimli oran uygulaması, günümüzde %1 ve %8 olarak iki farklı listedeki yüzlerce mal ve hizmeti kapsamına alır hale gelmiştir. Keza başlangıçta sınırlı birkaç işlemde vergi güvenliği amacıyla uygulanmaya başlanan KDV tevkifatı bugün başlı başına bir müessese haline gelmiştir.

KDV uygulamasını tümüyle ele almak üzere yola çıkmış olmamıza rağmen, öncelikle en çok değişikliğe uğrayan ve bu nedenle karmaşık bir yapı gösteren istisnalar ve iadeler konusunu kitaplaştırmıştık. Zaman içinde iade hakkı doğuran işlemlere dahil edilen indirimli oran ve tevkifat uygulaması da kitabın içeriğine eklenmişti. Ancak aradan onbeş yıl geçmiş olmasına rağmen, kitabı tüm KDV uygulamasını kapsayacak şekilde bütünlemeyi değil, içeriğindeki konuları güncellemeyi başarabiliyoruz. Bunda, diğer vergi kanunlarında olduğu gibi KDV mevzuatında da sürekli yenilik ve değişiklik yapılmasının rolü büyüktür.

Bu çalışmada, mevzuat ve vergi idaresince tayin olunan özelgeler ışığında KDV uygulamasına ilişkin açıklamalar yapılmıştır. Ayrıca KDV istisnalarının özellikleri teorik açıdan değerlendirilmek suretiyle, uygulamaya yönelik yorumlarımız da yer almaktadır.  Kitabın mükellefler, müşavirler, denetmenler ve mali idarede çalışanların yanı sıra KDV konusunda akademik çalışma yapanlara da yardımcı olabileceği düşünülmektedir.

İ Ç İ N D E K İ L E R

KDV Sistemimizde Katma Değerin Vergilenmesi

1. A) KDV İstisnaları
2. Kısmi İstisna
3. İndirimli İstisna
4. Tam İstisna
5. B) İndirimli Oranda Vergilendirilen İşlemler
6. C) Kısmi Tevkifat Uygulaması
7. D) Fazla Ve Yersiz Ödenen KDV

Birinci Kısım İade Hakki Doğuran İşlemler

Birinci Bölüm-Tam İstisnalar

1. A) İhracat İstisnası

- Mal İhracatı

- Gümrük Beyannamesi İle Yapılan İhracat

- Özel Fatura İle Yapılan İhracat (Bavul Ticareti)

- İhraç Kaydıyla Teslimlerde Tecil-Terkin Uygulaması

- Dahilde İşleme Rejimi Kapsamında İhraç Edilecek Malların İmalinde Kullanılacak Ham Ve Yardımcı Maddelerin Tesliminde Tecil-Terkin Uygulaması

- Hizmet İhracı İstisnası

- Serbest Bölgedeki Müşteriler İçin Yapılan Fason Hizmetler

- Uluslararası  Roaming  Anlaşmaları  Kapsamında Servis Sağlayıcı  Hizmetleri

- Türkiye'de Yerleşik Olmayanlara KDV İadesi

- Yolcu Beraberi Eşya İhracı

- Yabancı Taşımacılar İle Fuar Ve Sergiye Katılanlar

- Yabancı Sinema Yapımcıları

1. B) Deniz, Hava Ve Demiryolu Taşma Araçları İstisnası
2. C) Liman Hava Meydanı Hizmetleri
3. D) Altın, Gümüş Ve Platin Arama Ve İşletme Faaliyetleri İstisnası
4. E) Petrol Arama Faaliyetleri İstisnası
5. F) Boru Hatlarının İnşası Ve Modernizasyonu
6. G) Teşvik Belgesi Kapsamındaki Makine ve Teçhizat Teslimi, Yazılım ve Gayri maddi Hak Satış ve Kiralamaları
7. H) Liman Ve Hava Meydanlarının, Limanlara Bağlantı Sağlayan Demiryolu Hatlarının İnşası, Yenilenmesi Ve Genişletilmesi
8. I) Ulusal Güvenlikle İlgili Yatırım Ve Harcamalar
9. J) Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatına Taşıt Aracı Teslimi
10. K) Tarım Ürünleri Lisanslı Depoculukta Ürün Senetlerinin İlk Teslimi
11. L) Türkiye Kızılay Derneğine Yapılan Teslim Ve Hizmetler İle Derneğin Teslim Ve Hizmetleri
12. M) Hayvan Yemi, Gübre Ve Gübre Hammaddeleri Teslimi
13. N) Yurt Dışında İkamet Edenlere Konut Ve İşyeri Teslimi
14. O) Organize Sanayi Bölgeleri Ve Küçük Sanayi Sitelerine Yapılan Teslim Ve Hizmetler
15. P) Kamu Kurumlarına, İl Özel İdarelerine, Belediyelere Ve Köylere Bağışlanacak Bina Ve Tesislerin İnşası
16. R) Yabancılara Verilen Sağlık Hizmetleri
17. S) Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde, Ar-Ge Ve Tasarım Merkezlerinde Ve Araştırma Laboratuvarlarına
18. T) Makine Ve Teçhizat Teslimleri
19. U) Gazete, Kitap Ve Süreli Yayın Teslimi
20. V) Uluslararası Taşımacılık

- Transit Taşımacılık Yapan Yabancı Taşımacılara Türkiye’de Ödedikleri KDV’nin İadesi

- Yurt Dışına Çıkış Yapan Kamyon Ve TIR’lara Yakıt Teslimi

1. Y) Diplomatik Temsilcilik Ve Konsolosluklara Yapılan Teslim Ve Hizmetler

- Uluslararası Anlaşmalarla Vergi Muafiyeti Tanınan Uluslararası Kuruluşlara Yapılan Teslim Ve Hizmetler

- Diplomatik Haklara Sahip Mensuplara Yapılan Teslim Ve Hizmetler

1. Z) Engellilerin Kullanımına Mahsus Araç-Gereçler

İkinci Bölüm-Geçici Maddelerdeki Tam İstisnalar

1- Uluslararası Kuruluşlar İle Bu Kuruluşlara Bağlı Program, Fon, Temsilcilik Ve Özel İhtisas Kuruluşları

2- Yap-İşlet-Devret Modeli Kapsamındaki Teslim Ve Hizmetler

3- Teşvik Kapsamında 500 Milyon Lirayı Aşan Yatırımlar

4- TANAP Projesi Kapsamındaki Teslim Ve Hizmetler

5- İmalat Sanayiine Yönelik Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Yapılan İnşaat İşleri

6- FATİH Projesi Kapsamındaki Teslim Ve Hizmetler

7- İmalat Sanayiinde, Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Ve Ar-Ge Tasarım Merkezlerinde Kullanılacak Yeni Makina Ve Teçhizat Teslimleri

8- UEFA Finallerine İlişkin KDV İstisnası

9- İstanbul Sismik Riskin Azaltılması Ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İsmep) Kapsamında Yapılacak İşlemler

Üçüncü Bölüm- Uluslararası Anlaşmalardaki Tam İstisnalar

1. a) Bakü-Ceyhan Boru Hattı İnşası Ve İşletilmesine İlişkin Anlaşma Kapsamındaki Teslim Ve Hizmetler
2. b) Türkiye Cumhuriyeti İle Avrupa Birliği Arasındaki Mali İşbirliği Çerçevesinde Temin Edilecek Mali Yardımların Uygulanmasına İlişkin Çerçeve Anlaşma
3. c) 5824 Sayılı Kanunla Onaylanması Uygun Bulunan IPA Çerçeve Anlaşması Ve Bununla İlgili Genel Tebliğlerin Durumu

Dördüncü Bölüm- İndirimli Orana Tabi İşlemler

1. A) KDV Oranları
2. a) Tarihçe
3. b) Mevzuat
4. B) İndirimli KDV Oranları

(I) Sayılı Liste: % 1 Olan İşlemler

(II) Sayılı Liste: % 8 Olan İşlemler

İndirimli Orana Tabi İşlemlere İlişkin Özel Hususlar

İndirimli Orana Tabi İşlemlerde KDV İadesi

Beşinci Bölüm- KDV Tevkifatı

1. Tam Tevkifat Uygulaması
2. Kısmi Tevkifat Uygulaması
3. a) Kısmi Tevkifat Uygulanacak Hizmetler
4. Yapım işleri
5. Etüt, Plan-Proje, Danışmanlık, Denetim ve Benzeri Hizmetler
6. Makine, Teçhizat, Demirbaş ve Taşıtlara Ait Tadil, Bakım ve Onarım Hizmetleri
7. Yemek Servis ve Organizasyon Hizmetleri
8. İşgücü Temin Hizmetleri
9. Yapı Denetim Hizmetleri
10. Fason Olarak Yaptırılan Tekstil ve Konfeksiyon İşleri
11. Hanutçuluk (Müşteri Bulma, Getirme Hizmeti)
12. Spor Kulüplerinin Yayın, Reklâm ve İsim Hakkı Gelirlerine Konu İşlemleri
13. Temizlik, Çevre ve Bahçe Bakım Hizmetleri
14. Servis Taşımacılığı Hizmeti
15. Her Türlü Baskı ve Basım Hizmetleri
16. Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Yukarıda Belirlenenler Dışında Yapılan Hizmetler
17. b) Kısmi Tevkifat Uygulanacak Teslimler
18. Külçe Metal Teslimleri
19. Bakır, Çinko, Alüminyum ve Kurşun Ürünlerinin Teslimi
20. Hurda Atık Teslimi
21. Metal, Plastik, Lastik, Kauçuk, Kâğıt, Cam Hurda ve Atıkları ile Konfeksiyon Kırpıntılarından Elde Edilen Hammadde Teslimi
22. 5. Pamuk, Tiftik, Yün, Yapağı ile Ham Post ve Deri Teslimleri
23. Ağaç ve Orman Ürünleri Teslimi
24. c) Tevkifata Tabi İşlemlerde KDV İadesi

Altıncı Bölüm-Fazla Veya Yersiz Ödenen KDV’nin İadesi

İkinci Kısım KDV İadeleri

1. KDV İadelerinin Yasal Dayanakları
2. KDV İadesi Beyan Edilecek Vergilendirme Dönemi
3. İade Talep Süreleri
4. İade Edilecek KDV’nin Hesaplanması
5. İadenin Talep Edilmesi
6. KDV İadelerinde Aranılan Belgelerin Mahiyeti
7. Diğer Hususlar
8. KDV İadelerinin Yerine Getirilmesi
9. a) Mahsuben İade
10. b) Nakden İade
11. c) Hızlandırılmış İade Sistemi (HİS)
12. KDV İadelerinin Özel Esaslara Göre Yapılması

Üçüncü Kısım- Kısmi İstisnalar

Birinci Bölüm-İthalat İstisnaları

İkinci Bölüm- Kısmi İstisnalar

Üçüncü Bölüm- İndirimli İstisnalar

Dördüncü Kısım- İade Hakki Doğurmayan İşlemlerde Yüklenilen Vergilerin Ayırımı

Beşinci Kısım- İstisnadan Vazgeçme

Altıncı Kısım- KDV Beyannamelerinin Düzenlenmesi