İşe iade talebinde hak düşürücü süre ne zaman başlar?
Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.
İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır.
Arabulucuya başvurmak için ön görülen söz konusu bir aylık süre hak düşürücü süredir.
Peki, çalışanın iş sözleşmesini işveren ihbar öneli vermek suretiyle feshetmişse, çalışanın işe iade için arabulucuya başvurma süresi olan bir aylık süre ne zaman başlayacaktır?
Başka bir anlatımla, arabulucuya başvurma süresi ihbar önelinin sona ereceği tarihte mi yoksa işverenin fesih bildirimini işçiye tebliğ ettiği tarihte mi başlayacaktır?
Bu sorunun cevabını aşağıda belirtilen Yargıtay Kararında görebiliriz:
‘’4857 sayılı İş Kanunun’ un 20 nci maddesinde,’’ iş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması hâlinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilir. Taraflar anlaşırlarsa uyuşmazlık aynı sürede iş mahkemesi yerine özel hakeme de götürülebilir. Arabulucuya başvurmaksızın doğrudan dava açılması sebebiyle davanın usulden reddi hâlinde ret kararı taraflara resen tebliğ edilir. Kesinleşen ret kararının da resen tebliğinden itibaren iki hafta içinde arabulucuya başvurulabilir.” hükmü mevcuttur.
Anılan hüküm ile fesih bildirimine itiraz ve usulü kural altına alınmış ve burada iş sözleşmesi feshedilen işçinin fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle arabulucuya başvurmak zorunda olduğu âmir hükûm olarak düzenlenmiştir. Kanunun bu düzenleniş biçimi, hakime öngörülen usul şartını ortadan kaldırma veyahut değiştirme yönünde herhangi bir takdir yetkisi tanımamıştır. Başka bir ifadeyle yoruma açık bir hüküm değildir.
5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş Görev ve Yetkilerini Düzenleyen Kanun’un 35 inci maddesine dayalı olarak; yurtdışında çalışan işçinin iş akdinin önelli olarak feshedilmesi halinde de işe iade talebiyle arabulucuya başvurma tarihinin fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren başlayacağına ve uyuşmazlığın bu şekilde giderilmesine, 17.06.2020 günü oybirliği ile karar verildi.’’ (Y.9 .H.D 17.6. 2020 gün, 2020/978 E, 2020/5774 K.)
Bu Yargıtay Kararı bağlamında çalışanların işe iade talebinde hak kaybına uğramamak için dikkat etmeleri gereken önemli bir husus şudur: Şayet, işveren iş sözleşmesini ihbar öneli vererek feshetmiş ise, arabulucuya başvurma süresi ihbar önelinin sona ereceği tarihte değil, işverenin fesih bildirimini işçiye tebliğ ettiği tarihten başlar.
Bu nedenle, arabulucuya başvurmak için ihbar önelinin sona ereceği tarihi beklemek hatasına düşmeyin. İşverenin fesih bildirimini tebliğ aldığınız tarihten itibaren bir ay içinde arabulucuya başvurmanız gerekir.