İhtilaf Konusu Olan Vergi ve Cezaların Yapılandırılması
Vergi İdaresi tarafından mükellefler hakkında ikmalen, re'sen veya idarece yapılmış tarhiyatlar ile vergi ve ceza borçları kesinleştikten ve tahakkuk ettikten sonra ödeme emrinin tebliği ile başlayan takip ve tahsil işlemlerine karşı mükellefler tarafından açılan davaların kısa sürede çözüme kavuşturulması hem idare hem de mükellefler açısından istenen bir durumdur.
7326 sayılı Yapılandırma Kanununun 2. maddesi ile kesinleşmiş vergi/ceza borçlarının yapılandırılması, 3. maddesi ile de kesinleşmemiş veya dava safhasında bulunan alacakların nasıl çözüme kavuşturulacağı düzenlenmiştir. Düzenlemeyle, mükelleflere yargı sürecindeki ihtilaflı vergi/ceza borçlarından kurtulma imkanı sağlanmıştır. Uzun yargı süreçlerini düşündüğümüzde, dava aşamasındaki vergi/ceza ihtilaflarına son verilmesi çok büyük bir kolaylıktır.
Düzenlemeye göre, 09.06.2021 tarihi itibarıyla dava açma süresi geçmemiş veya dava konusu olan vergi ve cezalar, idari para cezaları ve ecrimisil alacakları yapılandırmaya konu edilebilmektedir. Ancak, mükelleflerin bu imkandan yararlanabilmesi için, yapılandırılan borçlarına ilişkin açtıkları davalardan vazgeçmeleri gerekmektedir. Ayrıca, bu alacaklar için hiçbir mercie başvuruda bulunulması veya dava açılması da mümkün değildir. Mükellefler başvuruları sırasında dava açmayacaklarını, açmış oldukları davalardan vazgeçtiklerini ve diğer kanun yollarına başvurmayacaklarını yazılı beyan edeceklerdir.
9 Haziran 2021 tarihi itibarıyla; ilk derece yargı mercileri nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış tarhiyatlara ilişkin alacaklar ile istinaf/itiraz ve temyiz aşamasındaki alacaklar yapılandırma kapsamında bulunmaktadır.
İhtilaflı vergi ve cezalar ile idari para cezaları ve ecrimisil alacakları, dava aşamasına ve karar durumuna göre belli oranlarda indirimlerle yapılandırma başvurusuna konu edilebilecek ve ihtilaflar sulh yoluyla sonlandırılabilecektir. Ödenecek alacakların tespitinde esas alınacak olan en son karar olarak tarhiyata/tahakkuka/idari yaptırım kararına/ecrimisile ilişkin ihbarname/düzeltme ihbarnamesine yönelik verilen ve 09/06/2021 tarihinden önce taraflardan birine tebliğ edilmiş olan karar esas alınacaktır.
09/06/2021 tarihi itibariyle uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere başvuruda bulunulmuş, uzlaşma günü verilmemiş ve uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanmış, ancak dava açma süresi geçmemiş alacaklar da yapılandırmadan faydalanabilecektir. Başvuruların 31.08.2021 tarihine kadar yapılması gerekmektedir. İhtilafa konu vergi ve vergi cezaların dava sürecinin durumuna göre yapılandırmanın avantajları farklılık göstermektedir.
- Dava Açma Süresi Geçmemiş ya da Vergi Mahkemesinde Dava Açılmış Olması Durumu: Bu süreçteki dosyalar için vergi aslının %50’si ile gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda; vergi aslının %50’sinin, vergi aslına bağlı olan cezaların tamamının, gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
- İhtilafın Üst Yargıda Olması Durumu:Bu durumda, vergi mahkemesince veya istinaf başvurusu üzerine bölge idare mahkemesince verilmiş en son karara bakılacaktır. Şayet en son karar terkin ise; vergi aslının %10’u ile gecikme faizi ve zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda; vergi aslının %90’ının, vergi aslına bağlı olan cezaların tamamının, gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir. Ancak, en son karar tasdik ya da tadilen tasdik ise; tasdik edilen vergi aslının tamamının, terkin edilen kısmın %10’unun, gecikme faizi ve zammı yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarın ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda; terkin edilen vergi aslının %90’ının, vergi aslına bağlı olan cezaların tamamının, gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
- İhtilafa Konu Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezalarında Yapılandırma: Dava açma süresi geçmemiş veya vergi mahkemesinde devam ediyorsa cezanın %25’inin, en son karar terkin ise terkin edilen cezanın %10’unun, en son karar tasdik veya tadilen tasdik ise; tasdik edilen cezanın %50’sinin, terkin edilen kısmın %10’unun ödenmesi gerekmekte olup bu durumda, kalan cezaların tahsilinden vazgeçilecektir.
- İhtilafa Konu İdari Para Cezalarında Yapılandırma: Dava açma süresi geçmemiş veya dava ilk derece mahkemesinde ise %50’si, en son karar terkin ise terkin edilen cezanın %10’unun, en son karar tasdik veya tadilen tasdik ise; tasdik edilen cezanın tamamının, terkin edilen cezanın %10’u ile faiz, gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE oranları esas alınarak güncellenen tutarının ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda, kalan ceza tutarı ile faiz, gecikme faizi ve zammı gibi fer’i alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir.
Dava açma süresi geçmemiş veya dava açılmış olan borçlar için başvurular, bağlı bulunulan tahsil dairesine yazılı olarak yapılmalıdır. Birden fazla dava dosyası bulunan mükellefler dilekçelerinde, hangi dava dosyası için madde hükümlerinden yararlanmak istediklerini belirteceklerdir. Vergi dairelerince ikmalen, re’sen veya idarece yapılan tarhiyatlarla ilgili davalara konu alacaklar için Tebliğ ekinde yer alan durumlarına uygun dilekçeyi bağlı bulundukları vergi dairesine vermeleri gerekmektedir.
İdari para cezaları ile ilgili davalara konu alacaklar için 1 seri no.lu 7326 sayılı Kanun Genel Tebliği ekinde yer alan durumlarına uygun dilekçeyi idari para cezasını veren idarelere vermeleri gerekmektedir. Başvuru dilekçeleri idari para cezasını veren idarelere verilmekle birlikte Kanun kapsamında yapılandırılan alacaklara ilişkin ödemeler ilgili vergi dairesine yapılacaktır. Ecrimisillerle ilgili davalara konu alacaklar için, Tebliğ ekinde yer alan durumlarına uygun dilekçeyi ilgili milli emlak dairesi başkanlığı/milli emlak müdürlüğü/milli emlak şefliği veya tabiat varlıklarını koruma şube müdürlüğüne vermeleri gerekmektedir. Başvuru dilekçeleri ilgili birimlere verilmekle birlikte Kanun kapsamında yapılandırılan alacaklara ilişkin ödemeler ilgili vergi dairesine yapılacaktır.
Özetlemek gerekirse, ihtilaflı vergi alacakları ile idari para cezaları, dava aşamasına ve karar durumuna göre büyük oranlarda indirimlerle yapılandırma başvurusuna konu edilebilecek ve vergi ihtilafları sulh yoluyla sonlandırılabilecektir. Kanundan yararlanmak isteyen mükellefler 31 Ağustos 2021 tarihine kadar bağlı oldukları vergi dairesine ya da ilgili idarelere yazılı olarak başvuruda bulunacaklardır. Ancak, bu hükümden yararlanabilmenin temel şartı, açılmış davalardan vazgeçilmesi, yeni dava açılmaması ve herhangi bir merciye şikayette bulunulmaması gerekmektedir.