Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

2019 Beyanname İlk Yardım Masası

İmdat TÜRKAY
İmdat TÜRKAY
13493OKUNMA

Huzur Hakkı Ücretleri İçin Beyanname Verilmesinin Şartları

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa göre huzur hakkı ödemeleri ücret kapsamında gelir vergisi tevkifatına tabi bulunmaktadır. Aynı Kanunda; yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatler de ücret olarak vergilendirilmektedir.

Uygulamada sıkça karşılaşılan bir konu olan huzur ücretinden dolayı hangi hallerde yıllık beyanname verilmesi gerektiği ile yıllık beyanname veren kişinin ödediği vergiyi huzur hakkını elde ettiği işverenden talep edip edemeyeceği konusu önemli hale gelmektedir. Ancak, huzur ücreti ödemelerinin tevkif suretiyle veya şartların gerçekleşmesi durumunda yıllık beyanname ile beyanına geçmeden önce, genel olarak 2018 yılında elde edilen ücret gelirlerinin hangi şartlarla yıllık beyanname ile beyan edileceğini inceleyelim.

2018 Yılında tam mükellef gerçek kişi ücretliler tarafından elde edilen ücret gelirleri nedeniyle beyanname verecek olanlar şöyledir;

  • Tevkifata tabi tutulmamış ücret gelirleri için tutarı ne olursa olsun (istisna olanlar hariç) yıllık beyanname verilecektir.
  • Birden fazla işverenden tevkif yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde edilmesi durumunda, birden fazla işverenden aldıkları ücret tutarı, 2018 yılı için 34.000 TL’yi aşması halinde, birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir.
  • İstisnadan faydalanmayan yabancı elçilik/konsolosluk memur ve hizmetlilerin ücretleri.

 2018 Yılında tam mükellef gerçek kişi ücretliler tarafından elde edilen ücret gelirleri nedeniyle beyanname vermek zorunda olmayanlar şöyledir;

  • Tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret gelirleri için tutarı ne olursa olsun yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmeyecektir.
  • Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ücretlilerden, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı 34.000 TL’yi aşmayan ücretliler beyanname vermeyecektir.
  • Kanunî ve iş merkezi Türkiye'de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler için beyanname verilmeyecektir.
  • İstisnadan faydalanan yabancı elçilik/konsolosluk memur ve hizmetlilerin ücretleri için beyanname verilmeyecektir.
  • Gelir vergisinden istisna edilen ücret ödemeleri için yıllık beyanname verilmeyecektir.

2018 Yılında dar mükellef gerçek kişi ücretliler tarafından elde edilen ücret gelirleri nedeniyle beyanname vermeyecek olanlar şöyledir;

  • Dar mükellef gerçek kişiler, tamamı Türkiye'de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan ücret gelirleri için yıllık beyanname vermeyecekler, diğer gelirleri için beyanname vermeleri halinde de bu gelirlerini beyannameye dahil etmeyeceklerdir.

GVK’ya Göre Huzur Hakkının Ücret Olarak Değerlendirilmesi

Gelir Vergisi Kanununun 61’inci maddesine göre ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez. Aynı maddenin 4’üncü bendinde ise; yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın ve menfaatlerin de ücret olarak vergilendirileceği hüküm altına alınmıştır.

Bir kurumda yönetim kurulu üyesi olan ve aslen başka bir kurumda görev yapan bir kişiye, 2018 yılı içinde yönetim kurulu üyelik ücreti ödendiği, bu ödemenin vergi tevkifatı yapıldıktan sonra kalan net tutar üzerinden yapılması, anılan kişinin 2018 yılı yönetim kurulu üyelik ücreti toplamının 34.000 TL'yi aşması nedeniyle gelir vergisi beyannamesi vererek hesaplanan verginin kurumdan aldığı ücrete isabet eden kısmının kendisine iade edilmesini talep etmesi ve nihayetinde söz konusu ödenen verginin Kurumca karşılanıp karşılanmayacağı konusu gündeme gelmektedir.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 8’inci maddesine göre mükellefler, vergi kanunlarına göre kendisine vergi borcu terettüp eden gerçek veya tüzel kişilerdir. Vergi  kanunları ile kabul edilen haller müstesna olmak üzere, mükellefiyete veya vergi sorumluluğuna müteallik özel mukaveleler vergi dairesini bağlamaz. Bu hükümlere göre, örneğin 2018 yılında bir kurumda yönetim kurulu üyesi olarak görev yapan kişinin 2018 yılında ikinci işverenden aldığı ücretlerin yıllık toplamı 34.000 TL'yi aşması nedeniyle elde ettiği ücret gelirlerini (birinci işverenden elde ettiği ücret geliri dahil) yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan etmesi ve tahakkuk eden vergileri de ödemesi gerekmektedir.

Söz konusu ücretlerin yıllık beyanname ile beyan edilmesi nedeniyle ilave bir gelir vergisi hesaplanması halinde bu vergi, mükellef olan ücretliden aranacaktır. Ödenen gelir vergisinin huzur ücretini ödeyen şirketten talep edilmesi hususu, verginin ücretliden aranılmasına engel teşkil etmemektedir. Net ücret üzerinden anlaşmaya varılmış olması durumunda, gelir vergisi ücretin brüt tutarı üzerinden hesaplanacak olup, bu vergiyi şirketin karşılaması halinde ise karşılanan tutarın da ücret olarak vergiye tabi tutulması gerekmektedir.

Huzur Ücretinden Dolayı Ödenen Verginin İşveren Tarafından Karşılanması

Huzur hakkı ödemesinden dolayı kişinin yıllık gelir vergisi beyannamesi vermesi durumunda, ödemiş olduğu gelir vergisinin kendi üzerinde kalması ve vergi yüküne katlanması gerekmektedir. Ancak uygulamada kişilerin katlandıkları bu vergi yükü huzur ücretini ödeyen işverenler tarafından karşılanabilmektedir. Gelir İdaresi vermiş olduğu bir görüşünde açık bir şekilde, verginin işverence üstlenilmesi halinde, ödenen net tutarların brüt tutarlara dönüştürülerek, bu tutarlar üzerinden de gelir vergisi hesaplanması gerektiğini belirtmiştir. Yani ödenen verginin kişiye işveren tarafından ödenmesi bir menfaat sağlama kapsamında ücret olarak değerlendirilmekte ve bu sağlanan net menfaatin brüte tamamlanarak ücret kapsamında gelir vergisi tevkifatına tabi tutulması gerekmektedir. Tabi işverenlerde bu durumda karşıladıkları bu tutarı gider hesaplarına ücret ödemesi olarak yazacaklardır.

Huzur Hakkı (Ücreti) İçin Yıllık Beyanname Verilmesine İlişkin Örnekler
Örnek 1: Kişi, 2018 yılında üç ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretlerin tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiştir.

1. İşverenden alınan ücret200.000 TL
2. İşverenden alınan ücret20.000 TL
3. İşveren (Huzur ücreti)10.000 TL
Toplam ücret tutarı230.000 TL
Beyan edilecek ücret geliri tutarıYok

Örnekte yer alan ve birinci işverenden alınan ücret toplama dahil edilmeyecek olup, ikinci ve üçüncü işverenden alınan (20.000+10.000 =) 30.000 TL ücretler toplamı, 2018 yılında geçerli olan 34.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından ücret gelirlerinin tamamı beyan edilmeyecektir.
Örnek 2: Kişi, 2018 yılında 3 ayrı işverenden toplam 185.000 TL ücret geliri elde etmiş ve ücret gelirlerinin tamamı yıl içinde tevkif suretiyle vergilendirilmiştir.

1. İşveren150.000 TL
2. İşveren (Huzur ücreti)20.000 TL
3. İşveren (Huzur ücreti)15.000 TL  
Beyan edilmesi gereken ücret tutarı185.000 TL

Ücretli 1. işveren olarak 150.000 TL ücret geliri elde ettiği işvereni seçmiştir. Kişinin diğer işverenlerden elde ettiği huzur ücret tutarı olan (20.000+15.000=) 35.000 TL, 2018 yılı için beyan sınırı olan 34.000 TL’yi geçtiğinden, 185.000 TL’lik ücret gelirinin tamamı beyan edilecek ve yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergiler ise hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.
Örnek 3: Kişi, 2018 yılında iki ayrı işverenden tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde etmiştir.

1. İşverenden alınan ücret120.000 TL
2. İşveren (Huzur ücreti)80.000 TL
Beyan edilecek ücret geliri tutarı200.000 TL

Birinci işverenden alınan ücret toplama dahil edilmeyecek olup, 2. işverenden alınan ücret tutarı olan 80.000 TL, 34.000 TL’lik beyan sınırını aştığı için birinci işverenden aldığı ücret de dahil olmak üzere 200.000 TL ücret gelirinin tamamı beyan edilecektir.
Örnek 4: Kişi, 2018 yılında tamamı üzerinden tevkifat yapılmış olan ücret ve işyeri kira gelirleri şöyledir.

1. İşverenden alınan ücret100.000 TL
2. İşveren (Huzur ücreti)30.000 TL
Tevkifatlı işyeri kira geliri (Brüt)60.000 TL
Beyan edilecek gelir tutarı60.000 TL

Mükellefin birden sonraki işverenden aldığı huzur ücreti geliri olan 30.000 TL, 2018 yılı için 34.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından, ücret gelirleri beyan edilmeyecektir. Tevkifata tabi işyeri kira geliri olan 60.000 TL ise 2018 yılı için geçerli olan 34.000 TL’lik beyanname verme sınırını aştığından mükellef sadece bu gelirini beyan edecek ve hesaplanan gelir vergisinden yıl içinde kesilen gelir vergisi mahsup edilecektir.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor