Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

2021 Beyanname İlk Yardım Masası

İmdat TÜRKAY
İmdat TÜRKAY
13357OKUNMA

Hangi Menkul Sermaye İratları Mart/2021’de Beyan Edilecek?

193 sayılı gelir Vergisi Kanununa göre; sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden oluşan sermaye dolayısıyla elde ettiği kar payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır. Gerçek kişilerce 2020 yılında elde edilen menkul sermaye iratlarının beyanında üç farklı durum söz konusudur.

Tutarı Ne Olursa Olsun Beyan Edilmeyecek MSİ

Aşağıda sayılan menkul sermaye iratları tutarı ne olursa olsun beyan edilmez ve diğer gelirler nedeniyle verilen beyannameye de dahil edilmez:

  • Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67’inci maddesi kapsamında vergi kesintisine tabi tutulmuş olan; mevduat faizleri, özel finans kurumlarınca (katılım bankaları) kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kar payları, repo kazançları.
  • Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından ayrılmalar nedeniyle yapılan ödemelerin ve bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarları.
  • Kurumlar vergisi mükelleflerince 31/12/1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı halinde, gerçek kişilerce elde edilen kar payları.
  • Kurumların karlarını sermayeye eklemek suretiyle gerçekleştirdikleri kar dağıtım işlemlerinde gerçek kişi ortaklarca elde edilen kar payları.

49.000 TL’lik Tutarı Aşması Halinde Beyan Edilecek MSİ

2020 yılında elde edilen gelirin 49.000 TL’yi aşması halinde aşağıdaki gelirlerin tamamı yıllık beyanname ile beyan edilecektir:

  • 01/01/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan her çeşit tahvil ve hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden elde edilen gelirler,
  • Tam mükellef kurumlar tarafından yurtdışında ihraç edilen tahviller ile tam mükellef varlık kiralama şirketleri tarafından yurtdışında ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan gelirler,
  • Tam mükellef kurumlardan elde edilen kâr payları.

Menkul sermaye iratları toplamının 49.000 TL’yi aşıp aşmadığının tespitinde, indirim oranı ve istisna uygulanabilecek menkul sermaye iratlarının, indirim oranı ve istisna uygulandıktan sonra kalan kısımlarının dikkate alınması gerekmektedir.

İndirim Oranı Uygulanarak Beyan Edilecek MSİ

Gelir Vergisi Kanunu’nda bazı menkul sermaye iratlarının enflasyondan arındırıldıktan sonra kalan tutarlarının vergilendirilmesi öngörülmüştür. Enflasyondan arındırmaya ilişkin indirim oranı 2020 yılı için % 85,1 (313 seri no.lu GVGT) olarak belirlenmiştir.

Bu durumda, 01/01/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan, Gelir Vergisi Kanununun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının (5) numaralı bendinde sayılan her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden 2020 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratları indirim oranı uygulanmak suretiyle beyan edilecektir.

Dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen menkul sermaye iratlarının ve ticari işletmelere dahil kazanç ve iratların beyanında indirim oranı uygulanmamaktadır.

01/01/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan, Devlet tahvili ve Hazine bonosu faiz gelirlerinde gelir vergisi tevkifat oranı %0 olup, oranın sıfır olması bu gelirlerin tevkifata tabi olma özelliğini etkilememektedir. Devlet tahvili ve Hazine bonolarında sıfır olan tevkifat oranı, özel sektör tahvillerinden elde edilen faiz gelirlerinde %10 olarak uygulanmaktadır.

Beyanname verme sınırı olan 49.000 TL’nin hesabında, indirim oranı uygulanabilecek menkul sermaye iradı tutarı, indirim oranı uygulandıktan sonra kalan kısım itibarıyla dikkate alınacaktır.

Bu durumda, başkaca beyanı gereken gelirlerin bulunmaması halinde, indirim oranı uygulamasından yararlanabilecek menkul sermaye iradından, gayri safi tutarları toplamı 328,860 TL’yi aşmayan tutarlar için yıllık beyanname verilmeyecektir. Çünkü, bu tutara indirim oranı uygulandıktan sonra kalan tutar olan 328.860 - (328.860 X % 85,1)] = 49.000 TL beyanname verme sınırına denk gelmektedir.

İndirim oranı uygulanarak beyan edilecek MSİ’na ilişkin örnek: Kişi, 2020 yılında 01/01/2006 tarihinden önce TL cinsinden ihraç edilmiş olan Devlet tahvilinden brüt 800.000 TL tutarında faiz geliri elde etmiştir. Elde edilen Devlet tahvili faiz gelirine indirim oranı uygulandıktan sonra kalan tutar [800.000–(800.000X%85,1)]=119.200 TL olmaktadır. Söz konusu tahvilden elde edilen faiz geliri beyan sınırı olan 49.000 TL’yi aştığından beyan edilecektir.

Devlet Tahvili Faizi (01/01/2006 tarihinden önce TL cinsinden ihraç edilmiş)800.000 TL
İndirim Oranına İsabet Eden Tutar (800.000 X % 85,1)680.800 TL
Kalan Tutar (800.000–680.800=)119.200 TL
Ödenecek Gelir Vergisi (%15-20-27)15.585,00 TL
Ödenecek Damga Vergisi97,20 TL

2020 yılında MSİ elde edenlerin yıllık beyan konusunda Gelir İdaresinin Menkul Sermaye İradı Elde Eden Mükellefler İçin Vergi Rehberinden yararlanması

Yedi gelir unsuru içinde belki de yıllık beyan konusunda en karmaşık olanı menkul sermaye iratlarıdır. Şöyle ki; Devlet tahvili, hazine bonosu ve eurobondlardan elde edilen gelirlerin beyanı ihraç tarihine göre farklılık göstermekte, TL veya döviz cinsinden olup olmamasına göre indirim oranı dikkate alınması gündeme gelebilmektedir. Yine, vergi uygulaması bakımından Devlet tahvili ve hazine bonosu gibi değerlendirilen Eurobondlar, geçici 67’inci madde kapsamında olmadığından, ihraç tarihine bakılmaksızın 2020 yılında elde edilen ve 49.000 TL’yi aşan Eurobond faiz gelirleri beyan edilecektir. Özel sektör tahvilleri ve kira sertifikalarından elde edilen gelirler de ihraç tarihine göre ya beyan edilmekte ya da edilmemektedir. Kar paylarının beyanında hem istisna hem de yıllık beyan sınırının dikkate alınması gerekmektedir.

İşte, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan ve internet sayfasında (www.gib.gov.tr/Rehberler) yayınlanan “Menkul Sermaye İradı Elde Eden Mükellefler İçin Vergi Rehberinde” yer alan aşağıdaki tablo, hangi tür menkul sermaye iradının beyan edilip edilmeyeceği konusunda son derece açıklayıcı bilgiler içermektedir. Söz konusu tablo, mükelleflerin menkul sermaye iratları dışında, beyanı gereken başka gelirlerinin olmadığı varsayılarak hazırlanmıştır.

MENKUL SERMAYE İRADININ TÜRÜBEYAN DURUMUÖZELLİKLERİ
Mevduat faizleriBeyan DışıVergi kesintisine tabi tutulmuştur. Tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyeceklerdir.
Özel Finans Kurumlarınca (Katılım Bankası) Ödenen Kâr PaylarıBeyan Dışı
Repo GelirleriBeyan Dışı
01/01/2006 tarihinden itibaren ihraç edilen Devlet tahvili ve Hazine bonolarının faiz gelirleriBeyan Dışı
01/01/2006 tarihinden itibaren yurt içinde ihraç edilen özel sektör tahvillerinin faiz gelirleri (Yurt içinde ihraç edilen kira sertifikaları dahil)Beyan Dışı
Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarlarıBeyan DışıTutarı ne olursa olsun beyan edilmeyeceklerdir.
Bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarlarıBeyan DışıTutarı ne olursa olsun beyan edilmeyeceklerdir.
Kurumların kârlarını sermayeye eklemek suretiyle gerçekleştirdikleri kar dağıtım işlemlerinde gerçek kişi ortaklarca elde edilen kâr paylarıBeyan DışıTutarı ne olursa olsun beyan edilmeyeceklerdir.
Kurumlar vergisi mükelleflerince 31/12/1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı halinde, gerçek kişilerce elde edilen kâr paylarıBeyan Dışıİstisna
01/01/2006 tarihinden önce ihraç/iktisap edilen hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller2.600 TL’yi aşması halinde tamamı beyan edilecektir.Tevkifat ve istisna uygulanmayan gelirlere ilişkin 2.600 TL’lik beyan haddinin aşılması halinde beyan edileceklerdir.
İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kâr paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar2.600 TL’yi aşması halinde tamamı beyan edilecektir.Tevkifat ve istisna uygulanmayan gelirlere ilişkin 2.600 TL’lik beyan haddinin aşılması halinde beyan edileceklerdir.
Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri
Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri
Yurt dışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları (faiz, repo, kâr payı v.b.)
Her türlü alacak faizleri
01/01/2006 tarihinden önce ihraç edilen her türlü tahvil ve Hazine bonosu faiz gelirleri (TL cinsinden)% 85,1 indirim oranı uygulandıktan sonra kalan tutar 49.000 TL’yi aşıyorsa beyan edilecektir. 
01/01/2006 tarihinden önce ihraç edilen her türlü tahvil ve Hazine bonosu faiz gelirleri (dövize, altına veya başka bir değere endeksli)İndirim oranı uygulanmayacak olup, toplam tutarı 49.000 TL’yi aşıyorsa beyanda bulunulacaktır.Tevkifat uygulanan gelirlere ilişkin 49.000 TL’lik tutarı aşması halinde beyan edilecektir.
Eurobondlardan elde edilen faiz gelirleriİndirim oranı uygulanmayacak olup, toplam tutarı 49.000 TL’yi aşıyorsa beyanda bulunulacaktır.
Tam mükellef kurumlar tarafından yurt dışında ihraç edilen tahviller ve tam mükellef varlık kiralama şirketleri tarafından yurt dışında ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen gelirlerToplam tutarı 49.000 TL’yi aşıyorsa beyanda bulunulacaktır.
1999-2002 tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerinde elde edilen, kurumlar vergisinden istisna kazançlar ile yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançların dağıtımı halinde gerçek kişilerce elde edilen kar paylarıElde edilen kar payının net tutarına bu tutarın 1/9’u eklenerek bulunacak tutarın yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar 49.000 TL’yi aşıyorsa beyanda bulunulacaktır.
Her türlü hisse senetlerinin kâr paylarıElde edilen kar payının brüt tutarının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar 49.000 TL’yi aşıyorsa beyanda bulunulacaktır.
İştirak hisselerinden doğan kazançlar
Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kâr payları

Beyana tabi gelirleri sadece menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı (kira geliri), ücret ile diğer kazanç ve irat gelirlerini ayrı veya birlikte elde eden mükellefler, bu gelirlerine ilişkin beyannamelerini Gelir İdaresi tarafından önceden hazırlanarak mükelleflerin onayına sunduğu, kullanımı kolay ve hızlı bir sistem olan Hazır Beyan Sistemi üzerinden verebilirler. 2020 yılında elde edilen beyana tabi menkul sermaye iratlarının, Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ile 1–31 Mart 2021 döneminde beyan edilmesi gerekmektedir.

Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesinin Hazır Beyan Sistemi aracılığıyla internet ortamında veya bağlı bulunulan (ikametgahın bulunduğu yer vergi dairesi) vergi dairesine verilmesi mümkün bulunmaktadır.

Mükellefler ilk defa Hazır Beyan Sistemi üzerinden hazırlanan menkul sermaye iradına ilişkin  beyannameyi elektronik ortamda onaylandığı anda, kişi adına vergi dairesinde mükellefiyet tesisi ve vergi tahakkuku işlemleri otomatik olarak gerçekleştirilmektedir.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor