Geçinemiyorum derken emekli aylığınızdan olmayın!
Emeklinin derdi geçim. Aylıklar altı ay boyunca sabit olduğundan artan fiyatlara karşı da ek iş kaçınılmaz olabiliyor haliyle.
2008 yılından önce herhangi bir şekilde sigortası olanlardan emekli aylığı bağlanan kişiler için eski kanunlardaki belli hükümler uygulanmaya devam ediyor. Bu nedenle 2008 yılından önce SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı veya banka sandığı hizmeti olan kişiler, SSK’dan emekli olduktan sonra kendileri istemedikçe emekli aylıkları kesilmiyor.
Kendileri isterse emekli aylıkları kesiliyor ve yeni çalışmaları daha sonra yeniden bağlanacak emekli aylıklarını etkiliyor. Tüm çalışmaları tamamen 2008 sonrası olan kişiler emekli olduklarında ise çalışmaları halinde aylıkları kesiliyor.
2008 yılı sonrası ilk kez sigortalı olanlardan emekli olanların sayısı çok az. Bu nedenle emeklilerin büyük çoğunluğunun 2008 yılından önce hizmeti bulunuyor. Dolayısıyla bu kişiler emekli olduktan sonra çalışmayı tercih edebiliyor.
Emekli olduktan sonra çalışmanın iki türlü bildirimi oluyor. İlki emekli aylığı kesilmeden “sosyal güvenlik destek primine tabi” çalışmalar. Bu durumda emekli, çalışırsa hem SGK’dan emekli aylığını alıyor hem de yeni işyerinden maaşını. Çalışması nedeniyle işverenden aldığı maaştan da SGDP kesintisi yapılıyor. Bunun için işveren “2” koduyla bildirim yapıyor.
İkinci durumda ise emeklinin çalışmaları “tüm sigorta kollarına tabi” değerlendiriliyor. Emekli aylığı kesiliyor, yeni çalışmalardan dolayı gelen primler de işçi işten ayrıldıktan sonra yeniden bağlanacak aylıkların hesabında değerlendiriliyor. Bunun için işveren “1” koduyla bildirim yapıyor.
İkinci yöntemin yarar sağlaması için işçi adına en az 10-15 yıl tavandan(1) prim yatması gerekiyor. Aksi durumda yeni bağlanacak emekli aylığı mahrum kalınan aylıkları amorti etmiyor. Dolayısıyla SGDP ödeyip emekli aylığını almak varken aylığı kestirip prim ödemek hiç anlamlı olmuyor.
Aylığı kestirip kestirmemek işçinin iradesine bırakılıyor ama bildirimi işveren yapıyor. Yani işçinin iradesi olmasa da herhangi bir işveren emekli bir kişiyi “1” koduyla gösterip aylığını kestirebiliyor. İşveren hatasını aynı gün anlarsa düzeltebiliyor. Ertesi gün iş, işten geçiyor. Ertesi günden sonra aylığı yeniden açtırmak da yine işçiye düşüyor.
Hatta kötü niyetle emekliyi “1” koduyla bildiren işverene de yaptırım bulunmuyor.
(1) Brüt 150.000 TL