Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Muhasebe ve Denetim

Doç. Dr. Engin ERGÜDEN
Doç. Dr. Engin ERGÜDEN
4907OKUNMA

GDS 3000 ve AA1000 – Güvence Denetim Standartları

Sürdürebilirlik ile finansal ve finansal olmayan bilgiler ile geçmiş ve geleceğin raporlaması olan entegre raporlarda yer alan bilgilerin güvenilirliğinin sağlanması bu raporlardan faydalananların bakımından önem arz etmektedir. Yatırımcıların entegre rapor ile ilgili karar alma hedeflerini sağlaması için bu raporda yer alan bilgilerin doğruluğu ve tamlığı konusunda rapor ile ilgili itimat mekanizmasının inşa edilmesi kaçınılmazdır.

Uluslararası genel kabul görmüş standartlara sahip olması nedeniyle finansal verilerin finansal olmayan verilere göre ölçülmesinin daha kolay olması ve ayrıca belli başlı en temel denetim mekanizması olan dış (bağımsız) ve iç denetim gibi sistemler ile bilgilerin doğruluğunun sağlanması önemlidir. 

IIRC’nin 2014 yılı sonlarında yayımladığı çalışma raporlarında mevcut uluslararası denetim standartları kapsamında entegre raporların “makul güvence”, “sınırlı güvence” veya her ikisinin bir arada değerlendirilebileceğini belirmektedir".

Denetimin görevi kısaca, kuruluşların finansal bilgilerini, kanunların öngördüğü yasal düzenlemeler ışığında denetlenmesi olarak bilinmektedir. Bu kapsamda finansal bilgilere ek olarak finansal olmayan, çevresel ve sosyal performans göstergelerinin de tek bir raporda sunan ve bu bilgilerin işletmeye sağladığı değerleri belirli ilkeler doğrultusunda açıklayan entegre raporlama, aynı zamanda denetim açısından da şeffaf ve güvenilir bilgi olarak değerlendirilmektedir. 2002 Enron skandalı sonrasında Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IFAC)  bünyesinde alt kurul olarak kurulan Uluslararası Denetim ve Güvence Standartları Kurulu  (IAASB) denetim ve güvence standartlarını tekrardan revize ederken finansal olmayan bilgilerin raporlanmasındaki gelişmelere paralel olarak ISAEs - Güvence İşlerine İlişkin Uluslararası Standartlarını geliştirmiştir.  

Güvence Denetim Standardı-3000 "Tarihi Finansal Bilgilerin Bağımsız Denetimi veya Sı­nırlı Bağımsız Denetimi Dışındaki Güvence Denetimleri"

Bilginin kalitesi açısından sunulan bilgiler ile ilgili bir güvence görüşünün ortaya konması ilgililerin işletmeye olan güvenlerini arttıracaktır. Güvence denetimi bu kapsamda üçün­cü kişiler tarafından sunulacak güven olgusunun sağlanması açısından son derece önemlidir. Bu önem çerçevesinde son 10-15 yılda finansal olmayan raporlara üçüncü taraflarca verilen güvence beyanları artmıştır.

Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK)  GDS 3000 kapsamında, güvence denetimini, “İlgili taraf dışındaki nihai kullanıcıların, denetime konu bilgiye ilişkin güven seviyesini artıracak şekilde tasarlanmış bir sonuç bildirmek üzere, denetçinin yeterli ve uygun kanıt elde etmeyi amaçladığı denetimdir” şeklinde tanımlamaktadır. Standardın amacı, Tarihi finansal bilgiye ilişkin olarak Bağımsız Denetim Standartları dışındaki güvence denetimlerinin başarılı olarak uygulanmasında meslek mensuplarına gerekli temel ilke güvence denetimi için yol göstermektir. GDS 3000,  üç temel amaca hizmet etmektedir:

  • Makul veya sınırlı güvence hedefleyen denetimin amacını tanımlamak,
  • Denetçilere rehberlik etmek,
  • Güvence sözleşme çeşitlerine ilişkin özel standartlar geliştirmek.

GDS 3000 finansal olmayan ve geleceğe yönelik finansal bilgilerin gü­vence denetimlerini düzenler. Bu standart güvence denetimleriyle ilgili temel çerçeveyi ortaya koyar.

GDS 3000’e göre denetim kalitesini gözden geçiren kişiler, KGK tarafından yayınlanan bağımsız de­netçiler için Etik Kurallarının güvence denetimleriyle ilgili hükümlerini öncelikle dikkate almalıdırlar. Ayrıca güvence denetimini gerçekleştiren denetçi Kalite Kontrol Standardında öngörülen yükümlülük­leri göz önünde bulundurmalıdır (GDS 3000, md:3).

GDS 3000, tarihi finansal bilgilerin bağımsız denetimleri (tam yıl denetimi) veya sınırlı bağımsız denetimleri (altı aylık)  dışında kalan güvence denetimlerini düzenler. Denetçi, GDS 3000 denetimi sonucunda makul veya sınırlı güvence sunar. Makul güvence denetimi; “denetçinin, denetimin yapıldığı şartlarda, ulaşacağı sonuca dayanak olarak güvence denetim riskini kabul edilebilir düşük bir seviyeye indirdiği güvence denetimidir". Sınırlı güvence denetimi ise, “uygulanan prosedürlere ve elde edilen kanıtlara dayanarak denetçinin, denetime konu bilginin önemli yanlışlık içerdiği kanaatine varmasına sebep olan herhangi bir konunun dikkatini çekip çekmediğini aktaracak biçimde bir sonuç bildirdiği güvence denetimini” ifade eder (GDS 3000, Tanımlar (ia),(ib)). GDS 3000’e uygun yürütülen bir denetimde denetçi; denetime konu bilginin önemli yanlışlık içerip içermediği hakkında şartlara uygun olarak makul veya sınırlı güvence elde etmeyi ve elde ettiği bu görüşü yazılı bir rapor aracılığıyla ilgililere bildirmeyi amaçlar (GDS, Amaçlar (10a,b,c)).

Makul güvence denetimi ile sınırlı güvence denetiminde uygulanan prosedürler arasındaki temel farklı­lıklar aşağıdakileri içerir: (GDS 3000, md:12) 

AA1000 Güvence Standardı

AA1000 Güvence Standardı,  muhasebe ile ilgisi olmayan “Sosyal ve Etik Hesap Verilebilirlik Enstitüsü” (Institute of Social and Ethical Accountability) tarafından oluşturulmuştur. Merkezi İngiltere'de olan Accountability adlı uluslararası organizasyon, 2003 yılında, bir işletmenin çıkar taraflarına yönelik önemlilik, tam olma iddiasına ilişkin bu güvence standardını yayımlamıştır.

AA1000AS Güvence Denetim Standardı sadece sürdürülebilirlik raporlarına ilişkin güvence denetimi için oluşturulmuştur. Uluslararası Sosyal ve Etik Hesap Verilebilirlik Enstitüsü tarafından AA1000 AS 2008 yılında revize edilerek AA1000 APS Accountability Principles Standardı yayınlanmış ve yürürlüğe girmiştir. Ancak 2003 yılında yayınlanan AA1000AS yürürlükten kaldırılmamış, işletmeler tarafından sürdürülebilirlik yaklaşımlarını yönlendirmek için kullanılmaya devam edilmiştir. Bu güvence standardın amacı, "İşletmelerin sürdürülebilirlik raporlamasının paydaşların beklenti ve isteklerini dikkate alıp almadıklarını ortaya koymaktır.”

AA1000 Güvence Standardının (2008) amacı, bilgi güvenilirliğinden daha fazla güvence sağlamaktır. Amaç aynı zamanda bir organizasyonun Hesap Verilebilirlik İlkelerine bağlı kalmasının niteliğini ve kapsamını değerlendirmektir. AA1000 Güvence standardının iki türü (2008) olup amaçlar doğrultusunda kullanılmaktadır. Şeffaflık, hesap verebilir bir kuruluşun temel unsurudur. Bununla birlikte, AA1000 Güvence standardına uygun bir güvence denetimi, sürdürülebilirlik raporlarının ötesine geçerek, onun altında yatan sistem ve süreçleri de incelemelidir (AA 1000 AS 2009, 4).

AA1000 Güvence Standardı (2008), sera gazı emisyonları, çevre yönetim sistemleri, sürdürülebilir orman yönetimi gibi belirli sürdürülebilirlik boyutlarını ele alan çok çeşitli doğrulama ve belgelendirme şemalarını kapsamına almak ve yerleştirmek için bir araç sunmaktadır (AA1000 AS 2008, 6).

AA1000 Güvence standardı (2008), sürdürülebilirlik raporlarını değerlendirerek, AA1000 Hesap Verebilirlik İlkelerine bağlılığın niteliğine, kapsamına ve gerekli olduğu takdirde Sürdürülebilirlik performansı hakkında kamuya açıklanmış bilgilerin kalitesine ilişkin sonuçlar bildirir (AA1000 AS 2008, 8). GDS 3000’de olduğu gibi AA1000AS’ye göre de güvence hizmeti sağlayan meslek mensubu denetim çalışması sonucunda güven­ce hizmeti konusunun, tüm önemli yönleriyle uygunluk derecesi hakkında görüşünü içeren güvence raporu (assurance report) düzenler. Güvence rapo­runda ifade edilen görüşü desteklemek amacıyla denetçi  geçerli ve güvenilir kanıt elde edip etmediği sonucuna var­malıdır.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor