FX’te Stopaj Kesintisi Doğru Yapılıyor mu?
Vergi terimlerine hâkim olanlar, başlıktaki matrah farkını yakalamış ve “Üstad bir yazım hatası yapmış” demişlerdir sanırım.
Sevgili dostlar hata bana ait değil.
Bilerek bu başlığı seçtim.
Zira Türkiye’nin önde gelen bir Yatırım Menkul Değerler A.Ş.’nin internet sitesinde yer alan bir iletişim duyurusunun başlığı bu şekilde.
Hatanın ne olduğunu vergiyle içli dışlı olmayan dostlar için hemen açıklayayım.
Stopaj (Fransızca), tevkifat (Arapça) ve kesinti (Türkçe) aynı anlama karşılık gelen kelimelerdir.
Kesinti; bir ödeme yaparken, vergi kanunları uyarınca ödenen paranın bir kısmını kesilerek ödeme yapanlarca vergi dairesine yatırılmasıdır.
Öte yandan vergi uygulamasında kesinti, ödemeyi hak eden gerçek veya tüzel kişinin gelecekte ödeyeceği gelir veya kurumlar vergisine istinaden yapılan peşin vergilendirmedir.
FX işlemleri 1 Ocak 2021’de kesinti kapsamına alındı
11 Kasım 2020’de Resmi Gazete’de yayımlanan 7256 sayılı Kanun’un 19. maddesi ile kaldıraçlı alım satım işlemlerinden (Foreks) elde edilen kazançlar Gelir Vergisi Kanunu’nun Geçici 67. maddesi uyarınca yapılan gelir vergisi kesintisi yapılan unsurlar kapsamına alındı.
Yapılan düzenleme sonucunda Foreks işlemleri, “diğer sermaye piyasası aracı” olarak tanımlandı.
Böylece 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren kaldıraçlı alım satım işlemlerinden elde edilen gelirlerden %10 gelir vergisi kesintisi yapılması zorunlu hale geldi. (GVK Geçici 67. Md. 13. bent, 2. Paragraf)
Foreks işlemlerinde stopaj hatalı uygulanıyor
Bu yılın başından beri Foreks işlemlerinden elde edilen kazançlar kesintiye tabi. Ancak konuyu yakından incelediğimizde uygulanan kesintinin Foreks işlemi yapanların aleyhine gerçekleştirildiğini görüyoruz.
İlgili Kanun maddesinde açıkça “diğer sermaye piyasası aracının yabancı para cinsinden ihraç edilmiş olması halinde tevkifat matrahının tespitinde kur farkı dikkate alınmaz” denilmiş olsa da bazı aracı kurumlarca kur farkı üzerinden de kesinti yapılıyor.
Bir başka yanlış uygulama ise; yine Geçici 67. maddede yazılı olmasına rağmen aynı türden menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı alım satımından doğan zararların takvim yılı aşılmamak kaydıyla izleyen dönemlerin tevkifat matrahından mahsup edilmemesidir.
Daha açık ifade edecek olursak Foreks işlemlerinin bazılarından kâr bazılarından da zarar edilmiş olması halinde kârlar zararlardan mahsup edilmesi gerekirken sadece kârları dikkate alıp bunların üzerinden kesinti yapılıyor.
Dolayısıyla da aracı kurumların yanlış uygulamaları nedeniyle Foreks yatırımcıları hem kur farkı geliri hem de Foreks zararları üzerinden kesintiye maruz kalmış oluyorlar.
Bir vergi kesintisi örneği*
1.000 USD teminat ile ve 1 e 10 kaldıraçla 1.25 fiyatından 10.000 EUR/USD alış pozisyonu açılsın. Bu anda USD/TRY kuru 5 ₺’dir
İleriki bir tarihte 1.20 den EUR/USD pozisyonu kapatılsın. Pozisyonun kapanış anında USD/TRY kuru 8 ₺’dir.
Bu durumda pozisyon zararı 500 $ olarak gerçekleşmiştir. ((1.25-1.20)*10.000= - 500$)
Stopaj matrahı ise (10.000*1.20*8) - (10.000*1.25*5) = 33.500 TL olacaktır.
33.500*0.1/8 = 418,75 $ ise uygulanacak stopaj tutarı olacaktır.
*(Garanti Yatırım Menkul Kıymetler A.Ş. internet sitesinden alınmıştır.)
Şu anki uygulamaya göre; bu örnekte Foreks yatırımcısı 418,75 $’nin ₺ karşılığı olan 3.350 ₺ kesintiye muhatap olmaktadır.
Oysaki Foreks yatırımcısı $ bazında bu işlemden zarar gördüğü için GVK Geçici 67. madde uyarınca bir kesinti yapılmaması gerekiyor. Aynı zamanda yine adı geçen madde uyarınca kur farkı geliri üzerinden de kesinti yapılmaması gerekiyor.
2 sebeple de kesinti yapılmaması gereken bir işlemden kesinti yapılması yatırımcı adına yasayla uzaktan yakından ilgisi olmayan bir duruma işaret ediyor.
Ne olmalı?
Aracı kurumların, ulusal kurumlarda hizmet veren uzmanların da görüşünü alarak uygulamasını gözden geçirmesi gerektiği kanısındayız.
Zira ideal vergi uygulaması “ne bir kuruş fazla ne de bir kuruş eksik vergi verilmesine neden olan” uygulamadır.
Yorumlar