Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Vergi

Fuat SÜTÇÜ
Fuat SÜTÇÜ
22960OKUNMA

Fiş Almayanın Fişini Kullanmak

Bir internet sitesinde bulunan konuya ilişkin bir soru ve cevaba makale ile olan ilgisi nedeniyle aşağıda yer verilmiştir:

Fiş almayanın fişini kullanmak

SORU: Selamun aleykum hocam. …benzinlikte çalışan bir arkadaşa şöyle bir teklif yapılıyor. Bana fiş getirirsen getirdiğin fişlerden şu kadar yüzde sana vereceğim diye. Arkadaşta bunun üzerine her gelen müşteriye fiş ister misiniz diye soruyor. Fiş istemeyen müşterinin fişini kesiyor fakat ona vermiyor, bunları biriktirip bu teklifi yapana verebilir mi? Allah’a emanet.

CEVAP:Selamünaleyküm.

Müslüman ve yalan bir arada durur kelimeler değildir. Bu işte de hem yalan var hem hile. Taraflardan birinin razı olması hileyi temizlemez.

Verilen cevaba vergi kanunları yönünden de katılmamak mümkün değildir.

Safi kazancın tespitinde, ticari kazancın elde edilmesi ve idamesi için yapılan genel giderlerin indirilebileceği 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 40’ıncı maddesinin birinci fıkrasının birinci bendinde hüküm altına alınmıştır. Gider kabul edilen harcamalar vergiye tabi kazanç tutarı ile birlikte hesaplanan vergi tutarını ve dolayısıyla mükelleflerin cebinden çıkarak hazineye intikal edecek vergi tutarını doğrudan ilgilendirmektedir.

Birçok işletmenin gider kalemleri içerisinde yaygın olarak akaryakıt ve lpg giderleri bulunmaktadır. İşletmesine ait aracı bulunan ya da kiralık araç kullanan pek çok mükellefin faaliyetleri ile ilgili akaryakıt/lpg giderinin gider olarak kabul edilmesinde şüphe olmamakla birlikte konuya ilişkin bazı aksaklıklar olduğu gözlenmektedir. Bu yazımızda akaryakıt ve lpg giderleri ile ilgili bazı hususlar konuya ilişkin bir sorun ve çözüm önerisi ile birlikte ele alınmaya çalışılacaktır.

3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanun’un 58 Seri No.lu Genel Tebliği ile; 2004 yılı Mayıs ayından başlamak üzere ve belirli şartlar dahilinde akaryakıt/lpg pompalarına ödeme kaydedici cihaz bağlanmasına ilişkin mecburiyet getirilmiştir.

Söz konusu Tebliğde düzenlenecek ödeme kaydedici cihaz fişlerinin 3100 sayılı Kanunla ilgili 7 Seri No.lu Genel Tebliğin“B” bölümünde sayılan bilgilere (akaryakıtın cinsi, miktarı, tutarı vb.) ilaveten, akaryakıt verilen taşıtın plaka numarasını da ihtiva etmesi gerektiği belirtilmiştir.

Yine aynı Tebliğde mükelleflerin ticari, zirai ve mesleki faaliyetleriyle ilgili olarak satın aldıkları akaryakıt/lpg bedeli karşılığında, belirlenen şartlar dahilinde düzenlenecek ödeme kaydedici cihaz fişlerinin, gider belgesi olarak kabul edileceğinin, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun Mükerrer 257 nci maddesi ile Maliye Bakanlığına tanınan yetkiye dayanılarak uygun görüldüğü ancak, fatura düzenleme mecburiyetini belirleyen kanuni haddi aşan satışlarda, fatura düzenlenmesinin gerektiği belirtilmiştir.

Aynı Kanuna ait 68 Seri No.lu Genel Tebliğde de;

Anılan hükümlerle Bakanlığımıza tanınan yetkiye dayanılarak, akaryakıt pompalarının bağlı olduğu ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle otomatik olarak düzenlenen fişlerin, fatura düzenleme tutarının (2012 yılı için 770,00TLaltında veya üstünde olsa dahi “fatura yerine geçen belge” olarak kabul edilmesi ve bu şekilde belgelenen satışlar dolayısıyla nihai tüketiciler veya vergi mükelleflerince yapılan fatura düzenleme taleplerinin dikkate alınmaması uygun görülmüştür.

Buna göre, nihai tüketicilerin tüketim amacıyla, mükellef olanların ise ticari, zirai ve mesleki faaliyetleriyle ilgili olarak satın aldıkları akaryakıt karşılığında düzenlenecek (üzerinde “TAŞIT VEYA MÜŞTERİ TANIMA SİSTEMİ FATURAYA DÖNÜŞTÜRÜLECEK” ibaresi bulunanlar hariç) söz konusu ödeme kaydedici cihaz fişleri, üzerinde yazılı tutar ne olursa olsun fatura yerine geçen belge olarak kabul edilecek, ayrıca faturaya dönüştürülmesi istenmeyecek ve yapılan incelemeler ve kontroller sırasında bu fişleri gider belgesi olarak kullananlardan fatura ibrazı talep edilmeyecektir.” açıklamalarına yer verilmiştir.

Bahsedilen düzenlemeler doğrultusunda akaryakıt/lpg Ödeme Kaydedici Cihaz Fişlerinde;

  1. Akaryakıt/lpg İstasyonuna ait bilgiler
  2. İşlem tarih, saat ve sıra numarası,
  3. Akaryakıt türü,
  4. Akaryakıt/lpg miktarı,
  5. İşlem tutarı
  6. Araç plakası

bilgilerinin bulunması gerekmektedir. Bu bilgileri içeren ödeme kaydedici cihaz fişleri tutar sınırlaması olmaksızın “fatura yerine geçen belge” olarak kabul edilmektedir.

SONUÇ
Her bir vergisel işlem için olmazsa olmaz denilebilecek üç şart bulunmaktadır. Bunlar;

  1. İşlemde gerçeklik,
  2. Tutarda doğruluk,
  3. Taraflarda gerçeklik,

biçiminde sıralanabilir.

Bir vergisel işlemde bu üç unsurdan herhangi biri sağlanmadığında söz konusu işlemin vergi kanunları açısından sağlıklı bir işlem olarak kabul edilebileceğini söylemek mümkün değildir.

Söz konusu düzenlemeler sonucunda öngörülemez bir durum ortaya çıkmıştır. Şöyle ki; bazı pompa görevlileri öncelikle akaryakıt/lpg alacak araç sahibine fiş lazım olup olmadığını sormakta, fiş lazım değil cevabını aldıklarında da kendilerinden önceden talepte bulunmuş olan bazı firmaların araçlarına ait plakalar için fiş düzenlemektedirler. Bu bir kısım firmalar kendi araçlarına ait plakalara düzenlenen fişleri yüzde 3 ve 5 gibi oranlarla satın almakta, satın aldıkları fişlerdeki tutarları gider olarak kaydederek ödenecek vergilerini (kurumlar için yüzde 20, gerçek kişiler için yüzde 15 – 35 oranında) azaltmaktadırlar. Ayrıca söz konusu fiş tutarının içerisindeki yüzde 18 oranındaki KDV de indirilecek KDV hesabına kaydedilerek ödenecek/hesaplanan KDV tutarı azaltılmaktadır.

Akaryakıt/lpg istasyonları ile pompa görevlileri ve firmaların da büyük bir çoğunluğu tenzih edilerek verilen bu örnekteki bahsedilen uygulama, tarafları için oldukça karlı ve basit bir yapıda olmakla birlikte pek çok vergi kanun maddesinin ihlali sonucunu doğurmaktadır.

HIZ X SÜRE = MATRAH
Bu formül elbette ki matrah hesabına değil, mesafe hesabına ilişkin bir formüldür. Ancak dolaylı yönden bu formülün matrah hesabında da kullanılması mümkündür.

Hız ve sürenin çarpımı mesafeye eşittir. Yukarıda bahsedilen yola tevessül eden ve bu matematik formülünü hesaba katmayan bazı mükelleflerin araçları ile binlerce kilometre, hatta haftada 8 gün hiç durmadan yol aldığı sonucuna varmak mümkündür. Araçlarda kilometre ayarı yapılmasının da mümkün olduğu göz önüne alındığında bu defa bazı araçların kilometrede nerdeyse 5 TL.’lik yakıt harcadığı gibi bir sonuca varılması da olasıdır. Durumun matematik kontrol sonuçları böyle olmakla birlikte bir de mantık kontrol sonuçları vardır. Şöyle ki; firmanın aynı plakalı aracı bir saat ara ile deposunu iki defa doldurmuş ya da İstanbul’da yakıt aldıktan yarım saat sonra Ankara’da tekrar yakıt almış gibi görülebilecektir. Bütün bu matematik ve mantık sonuçlarına gider belgeleri üzerinden ulaşmak mümkündür. Matematik ve mantık sonuçları gerçeğe uygun olmayan bu giderlerin her birinin vergi ziyaı cezalı resen matrah takdirleri gerektirdiği aşikârdır.

Bahsedilen hususa ilişkin sorunun tam olarak çözümü için soruna neden olan insan faktörünün devre dışında bırakılması gerekmektedir. Bu da ancak gelişmekte olan teknolojinin kullanılması ile mümkündür. Araçların her birine araçtan ayrılamayan, araç plaka bilgisini içeren basit bir elektronik işlemci bulunması ve bu elektronik işlemcilerin akaryakıt/lpg pompalarındaki cihazlar tarafından okunabilmesine ilişkin teknik donanımın akaryakıt/lpg istasyonlarına kurulması suretiyle konuya ilişkin sorunun ortadan kalkacağı düşünülmektedir. Bu ve benzeri vergi uygulamaları çeşitli mükellef grupları tarafından birçok teste tabi tutulmaktadır. Bu süreçte vergi idaresinin, uygulama zafiyetini tespit etmekte ve önlemekte göstereceği etkin refleks uygulama başarısı üzerinde etkili olduğu düşünülmektedir.

Bu makale yazarının şahsi görüşlerini içerip herhangi bir resmiyet taşımamaktadır.

Yorumlar

  • b
    baki kurtuluş
    bir firmada araba kiralık çalışıyor fiirma onun mazotunu karşılıyor fakat çalışan kiralık arabanın sahibi başka bir yerden mazot fişi kullanıyor.yasalmıdır

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor