Finansman gider kısıtlamasında aynı kaynağa ilişkin gelir ve giderler
5520 sayılı Kanunun 11. maddesinin birinci fıkrasına eklenen (i) bendiyle; kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10'unu aşmamak üzere Cumhurbaşkanınca kararlaştırılan kısmı kanunen kabul edilmeyen gider (KKEG) olarak kabul edilmiştir.
3/2/2021 tarihli ve 3490 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla; 1/1/2021 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi kazançlarına uygulanmak üzere söz konusu gider ve maliyet unsurlarının %10'unun kurum kazancının tespitinde indiriminin kabul edilmeyeceği düzenlenmiştir.
1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde yabancı kaynaklar, bilançonun kısa vadeli yabancı kaynaklar ve uzun vadeli yabancı kaynaklar toplamını ifade eder. Finansman giderleri ise yabancı kaynağın kullanım süresine bağlı olarak doğan her türlü faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı, faktoring kuruluşlarına verilen iskonto bedelleri ve benzeri adlar altında yapılmış olan gider ve maliyet unsurlarını ifade ettiği belirtilmiştir.
Yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşmış olan kurumlar vergisi mükelleflerinin, aşan kısımla sınırlı olmak üzere, yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının %10'luk kısmı, kurum kazancının tespitinde KKEG olarak dikkate alınacaktır.
Finansman giderlerinin yanı sıra finansman geliri de elde etmiş olan mükelleflerin gider kısıtlaması uygulamasında söz konusu gelir ve giderlerini birbiri ile mukayese etmek suretiyle netleştirmeleri mümkün olmayıp finansman giderleri toplamının gider kısıtlamasına konu edilmesi gerekmektedir.
Yabancı para kurlarındaki düşüş veya yükselişler nedeniyle, geçici vergilendirme dönemleri itibarıyla kur farkı geliri veya kur farkı gideri söz konusu olabilmektedir. Şu kadar ki aynı kaynağa ilişkin olarak bir hesap dönemi içindeki aynı veya farklı geçici vergilendirme dönemlerinde oluşan kur farkı gelir ve giderleri mahsuplaştırılarak işlem tarihi veya dönem sonu itibarıyla bu kaynağa ilişkin net kur farkı gideri doğması halinde bu tutar finansman gideri kısıtlamasında dikkate alınacaktır.
Aynı dönem içinde olsa bile farklı yabancı kaynaklara ilişkin olarak oluşan kur farkı gelirleri ile kur farkı giderlerinin birlikte değerlendirilmesi mümkün değildir.
Tebliğde belirtilen aynı yabancı kaynaktan kasıt aynı cari hesabın anlaşılması gerekmektedir. Konuya ilişkin örnek verecek olursak “320.01.X… A.Ş” hesabına ilişkin gelir ve giderlerin “320.01.X… A.Ş” hesabına ilişkin finansman giderinin hesaplanması sırasında mahsup edilmesi gerekmektedir. Ancak “320.01.X… A.Ş” hesabına ilişkin gelir ve giderlerin “320.01.Y… A.Ş” hesabına ilişkin finansman giderinin hesaplanması sırasında mahsup edilmesi mümkün değildir. “320.01.X… A.Ş” ve “320.01.Y… A.Ş” hesapları bilançoda kısa vadeli yabancı kaynakların “320. Satıcılar” hesabı içerisinde yer almaktadır ancak borcun doğduğu kaynağa bakıldığında “320.01.X… A.Ş” ve “320.01.Y… A.Ş” hesapları farklı kaynaklar olarak değerlendirilmesi gerekmektedir.
Farklı cari hesaplara ilişkin gelir ve giderlerin mahsup edilmesi durumunda kurum kazancının tespitinde KKEG olarak dikkate alınacak tutarın eksik veya fazla hesaplanmasına neden olacaktır. İşletmeler yapılan hesaplama hatası nedeniyle eksik hesaplanan KKEG tutarı nedeniyle cezai bir işlemle karşı karşıya kalabilirler.