Enflasyon, Enerjiden Besleniyor
Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) Ağustos ayında yüzde 1.12’ye, yıllık olarak yüzde 19.25’e yükselişinin kaynağında, gıda ve enerji fiyatlarındaki artışın yer aldığı başta TCMB olmak üzere pek çok resmi kurumun raporlarında vurgulanıyor. Hem gıda ve alkolsüz içecekler hem de enerji (elektrik-doğalgaz) TÜFE’si, genel TÜFE’nin üzerinde seyretmeye devam ediyor.
Konut elektrik ücretinde, salgın başlangıcından günümüze kadar yüzde 30’luk fiyat artışı yaşandı. Bu fiyat artışının yüzde 15’i son bir ayda gerçekleşti. Konut doğalgaz ücretindeki artış, salgın başlangıcından bugüne yüzde 20. Doğalgazdaki fiyat artışı ise aylık bazda yüzde 7 oldu.
Türkiye’de elektrik üretiminde doğalgaz santrallerinin payı büyük olduğundan, bu iki enerji kalemi arasında geçişkenlik var. Dolayısıyla doğalgaz üretici fiyatları arttıkça, elektrik üretici fiyatları da artıyor. Ayrıca sanayide elektrik fiyatları arttıkça, üretim maliyeti yükseliyor ve bu maliyet dolaylı yoldan tüketiciye yansıtılıyor. Sonuçta enflasyonu besleyen bir kısırdöngü mevcut.
Türkiye petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıt enerji kaynaklarına ulaşma açısından dışa bağımlı bir ülke. Fosil yakıt ithalatı sayesinde enerji kullanımını ve sürdürülebilir kalkınmasını sağlamaya çalışan ülkelerden biri. Fakat bilindiği gibi Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi’ne göre 2023 yılında yenilenebilir enerji kullanımı ile sağlanan elektriğin payının %30 seviyesine çıkarılması da hedefleniyor. Türkiye’nin yenilenebilir enerjiye ilişkin bu yatırım hedefinin gerçekleştirilmesi için bir potansiyeli varsa, bu potansiyelin hayata geçirilmesinde her şeyden önce devletin yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaştırılması yönünde adımlar atması gerek.
Enerji fiyatlarının uluslararası piyasalarda belirlenmesinin yanında kur oynaklıklarının varlığı, maliyeti arttırıcı rol oynamaya ve enflasyonu beslemeye devam edecek gibi görünüyor. Özellikle 2022 kış dönemi hem korona virüs salgını, hem de enflasyon nedeniyle özellikle ücretli, dar gelirli için zor geçeceğe benziyor. Bu nedenle bir an önce arz güvenliğini sağlayacak, düşük maliyetli ve doğaya dost yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek, enerji politikasına teşvik sistemi ile yön vermek gerekiyor.
Not: Bu yazının bir bölümü, 5 Eylül 2021 tarihli Sözcü Gazetesi’nde yayınlandı.