Ek 68 yeni memurlar için neden bu kadar önemli?
SSK ve Bağkur emekli sayısı memur emekli sayısından çok daha fazla olduğu için emekli aylığı deyince akla ilk SSK ve Bağkur emeklileri geliyor. Aslında SSK, Bağkur EMEKLİLERİNE emekli aylığı değil teknik adıyla yaşlılık aylığı ödeniyor.
SSK ve Bağkur aylıklarının hesabı kişinin ödediği prime göre yapılıyor. Ne kadar ekmek o kadar köfte hesabı.
Memur emeklileri ise 2008 yılı Ekim ayından önce hizmeti olanlar ve olmayanlar diye ikiye ayrılıyor. 2008 yılı Ekim ayı öncesinde memuriyeti olanlara iştirakçi, olmayanlara sigortalı deniliyor.
2008 yılı Ekim ayı öncesinde memuriyeti olanların emekli aylığının hesabında kendisi için yatan primlerin hiçbir önemi bulunmuyor. Evet yatan primlerin hiçbir önemi yok. İştirakçilerin emekli aylıkları toplam hizmet süreleri, ek göstergeleri ile makam ve görev tazminatları üzerinden hesaplanıyor.
2008 yılı Ekim ayı öncesinde iştirakçi olan kişinin emekli aylığını bulunduğu en yüksek statü belirliyor. 30 yıl hizmetli kadrosunda görev yapan bir kişi iki yıl genel müdürlük yaptığında 32 yıl boyunca genel müdürlük yapmış kişiyle aynı maaş alıyor. Hizmet süresi aynı statü aynı.
2008 yılı Ekim ayı sonrasında memuriyete giren sigortalıların yaşlılık aylıkları ise SSK ve Bağkur gibi hesaplanıyor. Sigortalı memur için yatan prim onun emekli aylığını belirliyor. Bu nedenle 2008 yılından önce memuriyeti olmayan kişiler emekli olurken aynı statüde olsalar da farklı maaş alıyorlar.
2006 yılında sosyal güvenlik reformu planlanırken SSK, Bağkur ve Emekli Sandığının tek çatı altında toplanması halinde aylıkların yükseleceği planlandı. Hatta 5510’a tabi yeni memurların eski memurlardan daha yüksek aylık alacağı iddia edildi.
Gözden kaçan husus memurlar ile işçilerin aynı maaşı alsalar da farklı prime tabi olduklarıydı. İşçilerin primi esas kazançları maaşlarından yüksekken memurlar da tam tersi bir durum geçerliydi.
Örneğin emekli aylığı için belirleyici olan primi esas kazancı 70.000 TL olan işçinin net maaşı 50.000 TL iken net maaşı 50.000 TL olan memurun primi esas kazancın 30.000 TL dolayında. Bu nedenle aynı maaş alan (50.000 TL) işçinin emekli aylığı 70.000 TL üzerinden hesaplanırken memurun emekli aylığı 30.000 TL üzerinden hesaplanıyor. Böyle olunca aylığı düşük oluyor. Çünkü 5510 ne kadar ekmek o kadar köfte diyor.
2008 yılından sonra memuriyete giren çok kişi emekli olmaya başladığı için sorun kendisini göstermeye başladı. Emekli bir hâkime 24.000 TL aylık bağlayan 5510’da ek madde belirtileri de kendini hissettiriyor haliyle.
5510’un bağladığı düşük aylıkların önüne geçmek için 2008 sonrasında bazı memur statülerine bu etkiyi kırmak için ek haklar tanındı.
İlki milletvekilleri ile ilgili bir düzenleme yapıldı. Hangi tarihte milletvekili olduğuna bakılmaksızın hepsine Yasayla belirlenen maaş ödenmeye başlandı.
Sonrasında doktorlar büyük bir başarı ile 2008 yılından sonra memur olanların da ek 84 adındaki ilave doktor ödemesinden faydalanmasını sağladı.
Geçtiğimiz yıllarda da belediye başkanları bu imkandan yararlandı.
Önümüzdeki yıllarda akademisyenler mülki idare amirleri genel müdürler Anayasa Mahkemesi üyeleri emekli olduklarında eğer 2008 yılı Ekim öncesi memuriyetleri yoksa çok büyük sürprizlerle karşılaşacaklar.
Düşünün ki yıllarca avukatlık yapmış bir kişi 12 yıl yüksek yargı üyesi olduğunda kendisine 25.000 ile 30.000 TL arasında aylık bağlanacaktır. Aynı durumda olan fakat 2008 yılı Ekim ayından önce bir ay vekil öğretmenlik ya da vekilim anlık yapan bir kişi 70.000 TL emekli aylığı alacaktır.
Elbette zamanla bu sorun düzelecektir. Ama ne kadar zamanda? Bu zaman geçene kadar aylık alanların hakkını alacaktır? Bunun için kaç yüksek devlet görevlisinin 5510’dan emekli olması gerekecektir? Bu SORULAR bürokratik siyasetin cevap vereceğim sorular.
Yazımızın cevabı ise ek 68 madde. 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu ek 68. maddesi bazı görevlerde bulunan memurların aylığına ek olarak makam, görev, temsil, yüksek hâkimlik gibi tazminatları düzenliyor.
Yani bu maddeye göre bir müfettiş emeklisine ayrıca 9600 TL ödeme yapıyor. Genel müdürü kimse bu tutar 22.000 TL dolayında oluyor.
Ek 68, 5510 mağdur olan birçok memur için çözüm kaynağı gibi duruyor.
Nasıl olsa 5510’a tabi memurları ikramiyeleri 5434 sayılı eski kanunda düzenleniyor. Bu işin çözümü için ek 68’i yeni memurlara da uygulamak en kolay yol gibi duruyor.