Denetmenlerin Bitmeyen Çilesi; Boşandığı Eşle Yaşama Hadisesi…
Boşanma da evlilik gibi aile hukukunun konusudur. İkisi arasındaki zaman dilimi hukuki bir ilişkinin statüsünü ifade eder. Yani evli olmak ile evli/eşi olmamak farklı hukuki statülerdir.
Sigortalı ve emeklilerin ölümleri halinde hak sahipliği gündeme gelir. Eş, çocuk, anne ve babalar hak sahipliği şartlarını taşıyorsa bu kişilere aylık bağlanır.
Tabi her hak sahibi için şartlar aynı değildir. En büyük fark kız ve erkek çocukları arasındadır. Dahası Emekli Sandığından olanın kızıyla SSK’dan olanın kızı arasında da dağlar kadar fark vardır. Genel olarak kız çocukları çalışmıyorsa ve evli değillerse aylık alırlar. Boşanan kızlar da daha sonra bu aylığı alabilirler. Yaşları ne olursa olsun!
Dünyanın hiçbir sosyal güvenlik sisteminde olmayan(!) bu uygulama elbette suiistimallere de yol açmaktadır. Yani anne-babasından aylık almak için kâğıt üstünde boşanmalar yapılabilmektedir. İşte bunun tespiti de Sosyal Güvenlik Kurumunun önemli meslek mensuplarından olan Sosyal Güvenlik Denetmenleri tarafından yapılır. Her yıl bu hakkı suiistimal eden on binlerce kişinin aylığı kesilir ve faiziyle borç çıkarılır.
Elbette sonrasında davalar açılır. Kazananlar olur. Denetmen, bir sonraki denetime başlamadan Yargıtay kararı aramaya başlar. Seçim tutanaklarını da isteyelim, MERNİS kayıtları, hastane girişleri; çevre soruşturması ile apartman sakinleri mevzuuna hiç girmeyelim zaten. Gölgelerin gücü adına hareket etmesini bekleyen bir kanun ile özel hayatın gizliliğini ihlal mi ediyorum vicdanının eşiğine getirir denetmeni. Bu işi çok da sevmediklerini çoğundan duydum.
Sigortalılık, sahte işverenlik gibi bir dolu sosyal güvenlik denetimine esas hadise var. Kendinden Bağ-Kur, ölen eşinden SSK, ölen babasından Emekli Sandığı aylığı(3 maaş) alırken hiçbir aylığı kesilmeksizin avukatlık, mimarlık veya ticaret yapan ve bir de üstene gelir elde eden kız çocukları olabiliyor. Sırf babadan aylık almak için boşanan kız çocukları da cabası.
2008 yılında gelen Kanun, anne-babadan aylık almak için boşanmayı aylığa uygun kabul etmemiş. Bir nevi borçlar hukukunun temel ilkesi olan “dürüstlük kuralı”na aykırı görmüş. Anayasa Mahkemesi de bu kuralı anayasaya aykırı bulmamış. Yani kuralda sıkıntı yok.
Kuralda sıkıntı yok elbette lakin hala denetmenler yoruluyor. Denetmenlerin iş yükü azalmalı. Aktüeryal denge isteniyorsa kız çocuklarına sosyal güvenlik değil sosyal yardım ödemesi yapılmalı!
- https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/12/20111215-27.htm
- https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/10/20151022-12.pdf