Davayı kazandım diye sevinme; karşı vekâlet çıktıysa git öde!
Sigortalılar ve emekliler Sosyal Güvenlik Kurumu’nun işlemlerine karşı işlemin niteliğine göre iş mahkemesi veya idare mahkemesinde dava açabiliyor.
Davaya bakan yargı kolunun (adli-idari) yargılama kurallarına göre kararlar veriliyor. Adli ve idari yargı mahkemelerinin çalışma düzeni ve kararlarının niteliği birbirinden farklı da olsa kararların sonunda yargılama giderleri de hüküm altına alınıyor.
Adli yargıda kural taleple bağlılıktır. Sigortalı ya da emekli davasında taleplerini sayar ve bunların yerine getirilmesini ister. Taleplerin içinde reddedilen olursa, davacı davasının bu kısmını bir bakıma kaybeder. Her ne kadar istediği şeylerin büyük bir bölümünü alsa da reddedilen talebinden dolayı davalının avukatına vekalet ücreti ödemek durumunda kalır.
İdari yargıda ise mahkemenin kendiliğinden incelemesi esastır. Davacının işlemin iptalini istemesi yeterlidir. İdari yargı, adli kadar yorucu süreçler içermez. İptal davasında işlemin hukuka aykırı olması yeterlidir. İptal kararı ile işlem hiç yapılmamış hale gelir. Bu nedenle uğranılan zararlar da telafi edilir.
İptal davasında işlemin hukuka aykırılığı ileri sürülürken ödenmemiş parasal haklar da istenmektedir. İşte iptal davasıyla ödenmemiş parasal hakların hepsini istemek mümkün olmayabilir. İşlemden veya davadan önceki 60 günlük ve 120 günlük süreler parasal hakların ödenmesinde dikkate alınır.
Aylık, gelir vb. parasal haklara ilişkin davalarda yerleşik idari yargı içtihadı;
“dava, davacının idareye başvurduğu tarihten itibaren 120 gün içinde açılmış ise, ilgiliye, davanın açıldığı tarihten geriye doğru 120 günü geçmemek üzere, başvuru tarihinden geriye doğru 60 günlük süre içindeki ilk uygulama esas alınarak parasal hakların verilmesi, idareye başvuru tarihinden itibaren 120 günlük ya da idarenin cevabının tebliğ tarihinden itibaren 60 günlük süreler geçtikten sonra açılmış olan davalarda ise, ancak dava tarihinden geriye doğru 60 günlük süre içinde kalan ilk uygulamadan dğan parasal hakların ödenmesi mümkündür.”
yönündedir.
İçtihadın özeti şudur. Sosyal Güvenlik Kurumundan her ay aldığınız bir maaş ya da gelir her zaman dava konusu edilebilir. Burada ödenecek hakların süresi sigortalı ya da emeklinin idareye başvuru veya dava açma iradesine göre belirlenir.
Sigortalı veya emekli kendisine ödenmeyen bir hakkın (ek gösterge, makam tazminatı, fiili hizmet süresi vb.) ödenmesi için dava açtığında hakkını hangi tarihten isteyeceği de önemlidir. Aksi halde davayı kazanmış olsa da “…. Dava konusu işlemin iptaline, …… ilk uygulama tarihi öncesine yönelik parasal hak talebinin süreaşımı nedeniyle reddine, ……. TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine ….” karar verilebilir.
Böyle bir durumda istinaftı, temyizdi beklemeyin; 2 bin TL’lik karşı vekalet icra yoluyla 3-4 bini bulmadan iyisi mi siz gidin ödeyin.