Çeyiz parasında da bonkördür Emekli Sandığı
Sosyal güvenlik sistemimizde sadece aylıklar yoktur. Aylıklar dışında belli ödemeler de tek seferliğine yapılır. Bu ödemelerden biri de aylık kalan kişinin evlenmesi halinde kendisine ödenen çeyiz parasıdır.
Çeyiz parası, yardımın halk arasındaki adıdır. 2008/Ekim sonrasında yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanunda çeyiz parasının adı evlenme ödeneğidir. 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununda ise bu ödemenin adı evlenme ikramiyesidir.
Evlenme ödeneği ile evlenme ikramiyesi isim olarak birbirine benzese de ödenen kişiler ve miktarlar bakımından epeyce farklıdır.
Bu hakkın anlamı, evlenmesi nedeniyle aylığı kesilen kişiye aylıklarının belli katı tutarında topluca ödeme yapılmasıdır.
SSK, Bağ-Kur ve 2008/Ekim sonrası memur olan 5510 sigortalılarının ölümleri halinde hak sahiplerine aylık bağlanır. Hak sahipleri kanunda; eş, çocuk, anne ve baba olarak sayılmıştır. Hak sahipleri kavramı her iki kanunda ortaktır.
SSK, Bağ-Kur ve 5510 sayılı Kanun kapsamında yalnızca kız çocukları evlenmeleri halinde evlenme ödeneğine bir defaya mahsus hak kazanırlar. Kız çocukları dışında diğer hak sahipleri evlenme ödeneğine hak kazanamaz. (5510 sayılı kanuna göre evlenme ödeneği ödenen aylığın 24 katıdır.)
5434 sayılı kanunda ise evlenme ikramiyesi hakkı, daha fazla hak sahibine tanınmıştır.
Kanun, “Evlenmeleri sebebiyle dul veya yetim aylığı kesilen eş ve kız çocuklarla anneye bir defaya mahsus olmak üzere almakta oldukları aynı 12 aylık tutarı evlenme ikramiyesi olarak.” ödenmesinin düzenler.
2008/Ekim öncesi memuriyeti olan kişilerin tabi olduğu 5434 sayılı kanun, evlenme ikramiyesini sadece kız çocuklarıyla sınırlı tutmayıp eş ve anneyi de dahil etmektedir
Hal böyle olunca ölen eşinden aylık bağlanan kadın olsun erkek olsun, kişiler yeniden evlendikleri için aylıkları kesildiğinde aldıkları maaşın 12 katı tutarında evlenme ikramiyesi alırlar.
Ölen çocuğundan aylık bağlanan kadınlar da evlendikleri zaman bu ikramiyeden faydalanabilirler.
Erkek çocuklar ve babaya gelince; 5434 sayılı kanuna göre aylık alıyorlarsa evlenme aylığın kesilme sebebi değildir.
Not: 5434 sayılı kanuna göre anneye aylık bağlanabilmesi için eşinden boşanmış olması veya eşinin ölmüş olması gerekir. Ölenin anne ve babası evliyse aylık hakkı yalnızca babaya aittir.
Bu da sosyal güvenlik sistemimizdeki eril maddelerden sadece biridir.