Çatıda Güneş Enerjisi İle Elektrik Üretimine Vergi Avantajı
Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansının (The International Renewable Energy Agency-IRENA) verilerine göre Türkiye’nin elektrik üretebileceği kurulu güneş enerjisi potansiyeli 2016 yılı itibariyle 834 MW, 2015 yılı itibariyle üretilebilen elektrik enerjisi miktarı ise 194 MW’tır.
Oysa ki 2015 yılında, bizimle birlikte Akdeniz havzasında yer alan İtalya 22.955 MW, İspanya 13.859 MW ve Yunanistan 3.900 MW güneşten elektrik enerjisi üretmişler.
Aynı Ajansın verilerine göre Dünya genelinde Güneş enerjisinden elektrik üretiminde lider ülkeler ise Çin 39.737 MW, Almanya 38.726 MW, Japonya 35.974 MW, ABD 34.442 MW olarak sıralanıyor.
Öte yandan ABD’nin Kaliforniya eyaletinde 1 Ocak 2020 tarihinden sonra inşa edilecek tüm evlerde güneş enerjisi sistemi kurulması zorunlu olacak. Yaklaşık her bir ev için maliyet 10.000 ABD Doları civarında tahmin edilmektedir. (Kaynak: Bloomberg)
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yenilenebilir Enerji Müdürlüğünce hazırlanan Türkiye’nin güneşe enerjisi potansiyeli haritasına baktığımızda topraklarımızın dörtte üçünün güneş enerjisi için oldukça elverişli olduğunu görmekteyiz.
Kaynak: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı
Bu kapsamda Türkiye’de yenilenebilir kaynakların ekonomik potansiyelinin yüksek olduğu göz önüne alınarak, Türkiye Ulusal Yenilenebilir Enerji Eylem Planında 2023 yılına kadar yenilenebilir kaynaklara dayalı elektrik üretiminin toplam üretimdeki payının en az yüzde 30’a yükseltilmesi hedeflenmiş durumda.
Bu alanda yapılacak çalışmaları finansal açıdan desteklemek üzere geride bıraktığımız Mart ayında bir yasal düzenleme yapıldı.
7103 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’la Elektrik Piyasası Kanunu uyarınca lisanssız yürütülebilecek faaliyetler kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretimi amacıyla, sahibi oldukları veya kiraladıkları konutların çatı ve/veya cephelerinde kurdukları kurulu gücü azami 10 kW’a kadar (10 kW dâhil) olan (Kat maliklerince ana gayrimenkulün ortak elektrik enerjisi ihtiyacının karşılanması amacıyla kurulan dâhil) yalnızca bir üretim tesisinden üretilen elektrik enerjisinin ihtiyaç fazlasını son kaynak tedarik şirketine satanlar için esnaf muaflığı getirildi.
Bir başka ifadeyle bu kapsama giren kişiler gelir vergisi ödemeyecekler.
Muafiyetin şartları
Elektrik PiyasasıKanuna göre lisanssız yürütülebilecek faaliyetler kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olarak sahibi olunan veya kiralanan konutlarda kurulan tesislerde, elektrik üretimi yapan ve ihtiyaç fazlasını satan gerçek kişiler, esnaf muaflığından yararlanabilmeleri için şu şartları karşılamış olmalılar:
a) Üretim tesisi sahip olunan veya kiralanan konutların çatı ve/veya cephelerinde (Kat maliklerince ana gayrimenkulün ortak elektrik enerjisi ihtiyacının karşılanması amacıyla kurulanlar dâhil) kurulu olmalı,
b) Üretim tesisinin kurulu gücü azami 10 kW (10 kW dâhil) olmalı,
c) Elektrik yalnızca bir üretim tesisinde üretilmeli,
ç) Üretilen elektrik enerjisinden ihtiyaç fazlası olan kısım son kaynak tedarik şirketine satılmalı.
Bu faaliyeti yapan kişiler diğer taraftan ticari, zirai veya mesleki kazanç dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olsalar da bu muafiyetten yararlanmaya edebilecekler.
Elektrik enerjisi üretim tesisinin, apartmanların çatı ve/veya cephelerinde kurulması halinde de yukarıda belirtilen şartlar dahilinde esnaf muaflığından yararlanılabiliniyor.
Apartman yönetimi tarafından apartmanın elektrik ihtiyacını karşılamak için kurulan elektrik üretim tesisinin mülkiyet hakkı, hisseleri oranında kat maliklerine ait olduğundan, ihtiyaç fazlası elektriğin son tedarik şirketine satışından elde edilen gelir de vergi kanunları açısından yönetimin değil kat maliklerinin geliri olarak kabul edilir. Ancak iyi haber; her bir kat maliki muafiyetten ayrı ayrı yararlanma hakkına sahip.
Öte yandan apartmanların işyeri olarak kullanılan bağımsız bölümlerinin bulunması halinde de apartmanın ortak elektrik enerjisi ihtiyacının karşılanması amacıyla kurulan üretim tesisinde üretilen ihtiyaç fazlası enerjinin son kaynak tedarik şirketine satışı, muafiyetten yararlanmaya engel teşkil etmiyor.
Sahibi olunan veya kiralananişyerlerinde kurulan tesislerde üretilen elektriğin ihtiyaç fazlasının satışından dolayı esnaf muaflığından yararlanılamıyor.
Ancak konutunu hem işyeri hem de mesken olarak kullananların bu kapsamda elde ettiği kazançları ise muafiyet kapsamında kabul ediliyor.
Eğer kişi birden fazla konuta sahipse ve bu konutların çatılarında elektrik üretim tesisi varsa, sadece bir tesis için esnaf muaflığından faydalanılabileceğinden, hangi tesis için esnaf muaflığından faydalanılacağı, ilgili son kaynak tedarik şirketine bildirilmek suretiyle serbestçe belirlenebiliyor.
Üretilen elektrik enerjisinin satışında vergi tevkifatı var mı?
İhtiyaç fazlası elektrik bedeli olarak esnaf muaflığından yararlananlara yapılan ödemelerde tevkifat oranı 14.5.2018 tarihli ve 2018/11750 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla %0 olarak belirlendiğinden tevkifat yapılmayacak.
Belge düzeni nasıl olacak?
Lisanssız yürütülebilecek faaliyetler kapsamında yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretimi amacıyla, sahibi oldukları veya kiraladıkları konutların çatı ve/veya cephelerinde kurdukları kurulu gücü azami 10 kW’a kadar (10 kW dâhil) olan (Kat maliklerince ana gayrimenkulün ortak elektrik enerjisi ihtiyacının karşılanması amacıyla kurulan dâhil) yalnızca bir üretim tesisinde üretilen ve son kaynak tedarik şirketlerince satın alınan elektrik enerjisinin tamamının gider pusulası ile belgelendirilmesi esas olmakla birlikte, münhasıran bu ödemelere ilişkin olmak üzere, gider pusulasında bulunması gereken bilgileri (imza hariç) ihtiva eden banka dekontları ile de belgelendirilmesi mümkün.
Gider pusulasının, kat maliklerince oluşturulan yönetim adına düzenlenmesi gerekiyor.
Defter tutma, beyanname verme zorunluluğu var mı?
Esnaf muaflığından faydalananların mükellefiyet tesisi, belge düzenleme, defter tutma, beyanname verme gibi yükümlülükleri bulunmuyor. Bu muafiyetten yararlananlar, kendilerine düzenlenen gider pusulalarını ve bu faaliyetleri ile ilgili olarak satın aldıkları mal ve giderlerine ilişkin belgeleri VUK uyarınca 5 yıl süreyle saklamaları gerekiyor.
(ICT Media Dergisinin Temmuz 2018 sayısında yayımlanmıştır.)