Büyük fikirleri küçük yatırımlarla finanse etmenin yolu
Kitle fonlama sistemi birçok sayıdaki yatırımcının belli başlı projeye sahip şirketlerin küçük miktarda para aktarmalarıyla finansman ve fonlama modeli olarak karşımıza çıkar.
Kitle fonlaması sisteminde yetkili resmi otorite tarafından onaylanmış olan platformlar üzerinden gerçekleştirilen faaliyetler sonucu proje sahipleri, hedefledikleri fonu belirlenen faiz ve vade koşulları içerisinde ve belirlenen süreçte potansiyel yatırımcılar tarafından borçlanmayı hedeflemektedirler. (Atsan ve Erdoğan, 2015).
Kitle fonlama sisteminde dünya ne durumda?
Kitle fonlaması sistemi özellikle geçtiğimiz yıllarda Amerika, Almanya, İngiltere gibi ülkelerde yeni kurulan ve gelecekte yapılması beklenen küçük ve orta ölçekteki şirketlerin projelerine epey bir katkıda bulundu.
Kitle fonlama sisteminde Türkiye ne durumda?
Kitle fonlaması Türkiye’de rekabet edebilirliği Yüksek teknolojik ve genel anlamıyla hizmet üretimini hedef olarak planlayan iş fikirlerinin yanı sıra girişim şirketlerinin ihtiyaç duyduğu finansman argümanlarının toplanması amacıyla bir yatırım sistemi ortaya koydu. Yatırımcıların fonlama işlemini gerçekleştirmesi için Kitle Fonlama Sistemi hazırladı.
Kaynak: CJ Dayrit
Yasal düzenlemeler ve bağımsız denetim
Sermaye Piyasası Kurulu’nun III-35/A.2. Sayılı Kitle Fonlaması Tebliği, 27 Ekim 2021 tarih ve 31641 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Tebliğ ile kitle fonlamasına ilişkin düzenlemeler yenilendiğinden dolayı Tebliğ’in yürürlüğe girmesi ile 3.10.2019 tarihli ve 30907 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Paya Dayalı Kitle Fonlaması Tebliği (III-35/A.1) yürürlükten kaldırılmıştır.
Konu ile ilgili Tebliğ ile kitle fonlamasına aracılık eden ve elektronik ortamda hizmet veren kuruluşların asgari 1 milyon TL ve tamamının nakden ödenmiş sermayeye sahip olmaları gerekmektedir. Paya veya borçlanmaya dayalı kitle fonlamasına aracılık eden ve elektronik ortamda hizmet veren kuruluşların asgari 1 milyon TL tamamının nakden ödenmiş sermayeye sahip olmaları gerekiyor. Bu kuruluşların; paylarının tamamının nama yazılı olması, ticaret unvanında "Kitle Fonlama Platformu" ibaresinin bulunması, esas sözleşmede işletme konusunun paya veya borçlanmaya dayalı kitle fonlaması faaliyetinde bulunulmasına aracılık edilmesi olarak belirtilmiş olması ve yönetim kurulunun en az 3 kişiden oluşması zorunlu tutuluyor. Azami yatırım miktarı 50 bin TL olmalıdır. Tebliğ ile nitelikli yatırımcı olarak ifade edilmeyen gerçek kişilerin, bir takvim yılı içinde paya dayalı kitle fonlaması yoluyla yapabilecekleri azami yatırım miktarı 50 bin TL olarak belirtildi .Bu rakam 20 bin TL’idi. Bu sınır 200 bin TL'yi aşmamak şartı ile yatırımcının platforma beyan ettiği yıllık net gelirinin yüzde 10'u olarak da uygulanmaktadır.
- Toplanacak fonların ne şekilde kullanılacağına ilişkin girişim şirketi veya girişimci tarafından bir raporun hazırlanması ve bu raporun kampanya süresinin başlangıç tarihi itibarıyla kampanya sayfasında yayımlanmış olması zorunludur.
- Toplanan fonlar finansmanı talep edilen projeden kaynaklanmayan borçların veya sair diğer borçların ödenmesinde kullanılamaz.
- Kampanya süresinin bitiş tarihi ile toplanan fonların tamamının kullanıldığı tarih arasındaki altı aylık dönemler itibarıyla ve her durumda fonların tamamının kullanıldığı tarih itibarıyla fonlanan şirketinin ve projesinin mevcut durumuna ve fonun kullanıldığı yerlere ilişkin bilgiler kampanya sayfasında duyurulur.
- Toplanan fonların bilgi formunda ilan edilen amacına uygun olarak kullanıldığının kontrolü ve denetimi Kanun uyarınca listeye alınmış bir bağımsız denetim kuruluşu tarafından özel amaçlı bağımsız denetim raporu hazırlanmak suretiyle yerine getirilir. Bu kapsamda hazırlanacak özel amaçlı bağımsız denetim raporu 1.000.000 Türk Lirasının üzerinde fon toplanan hallerde fonların fonlanan şirkete aktarıldığı tarihten itibaren yıllık olarak, bu tutarın altında fon toplanan hallerde ise bilgi formunda fonların tamamının kullanılacağının belirtildiği tarih ve her halükarda toplanan fon tutarına bakılmaksızın fonların tamamının kullanıldığı tarih itibarıyla düzenlenir.
- Dördüncü fıkra kapsamındaki raporlar, hazırlama yükümlülüğünün doğduğu tarihi takip eden otuz gün içinde hazırlanır, imzalanma tarihini takip eden beş iş günü içinde fonlanan şirkete teslim edilir ve fonlanan şirket tarafından teslim alınmasını takiben 2 iş günü içinde kampanya sayfasında ve fonlanan şirketin internet sitesinde duyurulur.
- Bağımsız denetim kuruluşu tarafından dördüncü fıkrada belirtilen raporda toplanan fonların bilgi formunda ilan edildiği şekilde kullanılmadığının tespit edilmesi veya gerekli incelemelerin yapılmasını engelleyen faaliyetlerde bulunulması durumunda, bağımsız denetim kuruluşu konuya ilişkin olarak derhal Kurula bilgi verir.
- Toplanan fonların ilan edilen amacına uygun olarak kullanılmasından fonlanan şirketin yönetim kurulu sorumludur.
- Bağımsız denetçi tarafından dördüncü fıkrada belirtilen raporda toplanan fonların ilan edilen amacına uygun olarak kullanılmadığının tespit edilerek Kurula bildirilmesi üzerine Kurul, 5237 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde suç ihbarında bulunabilir.
Diğer konulara kuşbakışı
Kitle fonlaması sisteminde yetkili resmi otorite tarafından onaylanmış olan platformlar üzerinden gerçekleştirilen faaliyetler sonucu proje sahipleri, hedefledikleri fonu belirlenen faiz ve vade koşulları içerisinde ve belirlenen süreçte potansiyel yatırımcılar tarafından borçlanmayı hedeflemektedirler. (Atsan ve Erdoğan, 2015).
Kitlesel fonlamanın faktörleri olarak projenin sahibi, projeyi fonlayan kişiler ve kitlesel fonlama platformu gösterilmektedir. Proje sahiplerinin girişimci olmasına gerek yoktur. Projeye fon sağlayanlar kitlesel fonlama yöntemine göre projeye yatırım ya da destek amaçlı olarak fonlama yapabilirler. (Canbaz, 2018).