Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Sosyal Güvenlik

Adnan YILDIRIM
Adnan YILDIRIM
1400OKUNMA

Bölgesel İşbirliği Modeli ASEAN’ın Küresel Girişimleri

Güneydoğu Asya’nın sakin güç” ülkelerinin oluşturduğu ASEAN, 1990’lı yıllarda gösterdikleri hızlı ekonomik gelişim dönemi sonrasında, 2000’li yılların başından itibaren bölgesel misyonuna ek olarak küresel misyon üstlenmiştir. Gelinen aşamada ASEAN; Avrupa Birliği, ABD, Çin, Rusya, Hindistan, Hong Kong ile kurulan ve geliştirilen ilişkiler yanında; Birleşmiş Milletler gibi küresel kuruluşlar ile SCO-Şangay İşbirliği Örgütü ve RCEP-Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık gibi bölgenin stratejik politik/ticari oluşumlarında da yer almaktadır. Üye ülkelerin kendi anlaşmalarına ek olarak ayrıca ASEAN da üyelerinin menfaatine anlaşmalara ve görüşmelere taraf olmaktadır.


Bölgesel İşbirliği Modeli ASEAN’ın Küresel Girişimleri

1961 yılında Tayland, Filipinler ve Malaya Federasyonu tarafından ASA (Güneydoğu Asya Örgütü) olarak kurulup 1967 yılında Endonezya, Malezya, Filipinler, Singapur ve Tayland’ın ortak deklarasyonuyla Güneydoğu Asya Ülkeleri Örgütü ASEAN’a dönüşen örgütün, 1984 ile 1997 arasında sırasıyla Brunei, Vietnam, Laos, Myanmar ve Kamboçya’nın katılımıyla 10 üyesi bulunmaktadır. Gözlemci ülke statüsündeki Papua Yeni Gine (1976) ile Doğu Timor (2002) örgüte katılım çabası içinde olup Bangladeş, Fiji ve Sri Lanka ise ASEAN’da yer alma girişimlerini sürdürmektedirler.

Özetle ASEAN;

  • 10 üye,
  • 670 milyon nüfus,
  • $9 milyar milli gelir (PPP); $3,4 milyar (nominal),
  • 4,5 milyon km² büyüklüğünde üye ülkeler coğrafyası,
  • Taraf olduğu bölgesel ve küresel anlaşmaları,

ile bölgenin ve dünyanın önemli işbirliği örgütü haline gelmiştir.

Asıl kuruluş amacı, üye ülkelerin sosyal ve kültürel gelişimi ile birlikte ekonomik büyümenin sağlanması olarak belirlenen ASEAN, hukukun üstünlüğüne bağlı kalınarak bölge barışı ve istikrarına katkıda bulunmayı hedeflemiştir. Örgütün pirinç saplarından oluşan bayrağı ve amblemi de üye ülkelerin birlikteliği ve dayanışmasını ifade etmektedir.

Amaçların belirlenmesinde; kendi içinde ve uluslararası ilişkilerde “ASEAN way” “Asya tarzı” olarak bilinen, geleneksel metodoloji ve yaklaşımdan oluşan, bölgenin kültürel normları hakim olmaktadır. Kararların alınması sürecinde; uzlaşma, uyum ve istişare temelinde çatışmaya yol açmadan sorunları çözmeye çalışmaktadırlar. Sakin diplomasi, ASEAN ülkelerine ve liderlerine sorunları kamuoyu önünde tartışmadan kendi aralarında görüşme ve çözüme kavuşturma imkanı vermektedir. Üyeler kendi aralarındaki sorunlarını, birbirlerini zorda bırakmadan çözüm için çaba harcamakta; çıkan sorunları büyütmemeye özen göstermektedirler. Her ne kadar bölge içinde bile her konuda işletilmesi kolay olmasa da (örneğin çevre ile ilgili diğer ülkeleri etkileyen güncel sorunlarda) bu yaklaşımın küresel boyutta yaşanan sorunların çözümünde diğer ülkelerce de benimsenmesi halinde pek çok çatışmanın baştan engellenebileceğini söyleyebiliriz.

ASEAN-Avrupa Birliği İlişkileri

Bölgesel hedeflerle yola çıkan ASEAN, kuruluşundan kısa süre içinde Birleşmiş Milletler üyesi olmuş; 1977 yılında ise sadece BM üyesi ülkeler için tanınan “diyalog üyeliğe” kabul edilerek prestij kazanmıştır. En büyük yatırım ve ticari partneri ABD olmakla birlikte ASEAN, gelecek vizyonunda “Avrupa Birliği benzeri bir oluşuma dönüşme” hedefini benimsemiştir. Bu amaçla, 2003 yılından başlayarak ekonomi, güvenlik ve sosyokültürel konular başlıkları altında Birliğe dönüşüm çalışmalarını yürütmektedir. 2013-16 yılları arasında AB’nin desteği ile ticaretin kolaylaştırılması başlığı altında teknik çalışmalar yürütülmüş, 2017-22 dönemini içeren çalışma programı ise halen devam etmektedir. AB ile bu yeni dönemde;

  • Ticaretin kolaylaştırılması ve şeffaflık
  • Standartlar ve uygunluk denetimleri
  • Gümrükler ve lojistik
  • Üye ülkelerin ekonomik entegrasyonunun izlenmesi

başlıkları altında ileri aşama çalışmaları yürütülmektedir.

Bölgesel İşbirliği Modeli ASEAN’ın Küresel Girişimleri

Avrupa Birliği, ASEAN bölgesinde $7,6 milyarlık tutarla ABD’den sonra en büyük doğrudan yatırımcı durumundadır. AB ile ikili ticaretin toplamı, 2020 yılında $258 milyara ulaşmıştır.

ASEAN-ABD İlişkileri

ASEAN ülkelerinin en büyük doğrudan yabancı yatırımcı ülkesi ve en büyük ticari partneri ABD’dir. ABD’nin bölgedeki doğrudan yatırımları 2019 sonunda $328,5 milyara ulaşmış; 2020 yılındaki ikili ticaret hacmi ise $354 milyar olarak gerçekleşmiştir. 2006’da imzalanan TIFA-Ticaretin ve Yatırımların Kolaylaştırılması Anlaşması çerçevesinde ikili ekonomik ilişkiler sürdürülmekte, önümüzdeki dönemde yatırım ve ticaret hacimlerinde artış beklenmektedir. Çin ile ticaret savaşlarında ABD, ASEAN ve bölgenin diğer ülkeleri ile ekonomik ilişkilerini geliştirmeye önem ve öncelik vermektedir. Ağustos 2021’de bölge ülkelerini ziyaret eden ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris Çin’e karşı ASEAN ülkeleri ile işbirliğini artıracaklarını söylemiş; görüşmeler sonucunda TIFA kapsamında 2021-22 döneminde yapılacak çalışmalar üzerinde iki taraflı mutabakat oluştuğu mesajları verilmiştir.

Diğer Ülkelerle İlişkiler ve 2050 Hedefi

ASEAN ülkeleri, önemli ticari partneri ülkelerden Hong Kong, Rusya, ASEAN Plus Three (Çin, Japonya, Güney Kore) ve ASEAN Plus Six (Hindistan, Avustralya ve Yeni Zelanda) ile ilişkilerine de hız vermiştir. Özetle, Güneydoğu Asya’nın sakin ülkeleri 2050 yılında ABD, Çin ve Avrupa Birliği’nin ardından dünyanın dördüncü ekonomik gücü olmaya doğru sessizce ilerlemektedirler… ASEAN modelinin, küresel hedefleri olan bölgesel oluşum çabasındaki ülkeler için iyi bir örnek olarak gördüğümüzü; Türkiye’nin de bu modelden öğreneceği çok şey olduğuna inanıyoruz.

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor