Bir Plastik Şişe Karşılığı 25 Kuruş Olsa?
Dünyada çevre kirliliği ile mücadele kapsamında birçok ülkede davranışsal iktisadın etkilerinin gözlemlendiği söylenebilir. Özellikle küçük teşviklerle insanları doğru olana yönlendirmek çevre kirliliği ile mücadelede etkin rol oynayabilir.
Hollanda’dan Yeni Bir Karar
BBC News Türkçe’nin haberine göre Hollanda 31 Aralık 2022 tarihinden itibaren teneke içeceklerinden 15 cent depozito almaya başlayacak. Hollanda’da doğaya terk edilen teneke içeceklerin çevre kirliliğine sebep olması dolayısıyla hükümet harekete geçti. İçecek üreticileri ve süpermarketler, depozito konusuna pahalı olacağı gerekçesiyle karşı çıktığı biliniyordu. Öte yandan Hollanda hükümeti, 2017 yılı ortalamasına göre yüzde 27 oranında doğadaki teneke kutularının artmasını görünce 15 cent depozito uygulaması için adım attı. Kutuların nereye ve nasıl iade edileceği henüz netlik kazanmamışken, yeni uygulamanın Hollanda toplumunda karşılık bulması beklentiler arasında yerini aldı.
Almanya Yıllardır Plastik Şişeden Depozito Alıyor
Daha temiz bir çevre için başka bir örnek ise Almanya. Almanya’da alınan plastik şişe marketlerin içerisinde yer alan otomatlara iade edilerek geri dönüşüm sağlanmış oluyor. 25 cent karşılığı alınan fişlerle markette yapılan alışverişte de kullanılabiliyor. Bugün, dünyada birçok ülke “Depozito Sistemini” yaygınlaştırmaya özen gösteriyor.
Türkiye İlk Adımı Plastik Poşetle Attı
Türkiye’de daha temiz çevre, geri dönüşüm, sürdürülebilirlik gibi konularda adım atmaya başladı. Plastik poşetlerde ücret uygulamasına 1 Ocak 2019 tarihinde geçiş yapması örneklerden biridir. Bu uygulama sayesinde Covid-19 döneminde daha fazla alışveriş yapıp daha fazla tükettiğimiz dönemde dahi plastik poşet tasarrufunun yüzde 75 seviyesinde olduğu söylenmektedir.
Almanya’da uzun yıllardır uygulanan plastikle mücadele kapsamında hem poşetin ücretli olması hem plastik şişelerde depozito uygulanması, Hollanda’nın 20212’den itibaren teneke kutulara da depozito uygulama kararı alması Türkiye içinde özellikle önce plastik şişelerde “25 kuruşluk depozito” gibi bir dürtme politikası yardımıyla buradaki tüketimde de düşme, oradan kazanılacak geri dönüşümü enerjiye dönüştürme gibi bir pozitif ivme sağlanabilir. Daha temiz çevre, sağlıklı yarınlar için dürtme politikaları yolumuza ışık tutabilir.