Bilişim sektörünün dışa açılması için yeni destekler
Bilgi ve iletişim teknolojileri, kısaca belirtmek gerekirse bilişim (ICT), çağımızın bacasız sanayilerinden biri haline gelmiş durumda. Geçmişte, sanayinin yanına eklenen hizmetler sektörünün yıldızı olan turizm için kullanılan “bacasız sanayi” tabirini bilişim için de kullanmanın mümkün olduğunu düşünüyoruz.
İstihdama sağlanan katkı, yaratılan katma değerin nitelik ve nicelik olarak önemi, ihracata olan destek gibi pozitif çıktılar bilişimin önemini gün geçtikte artırıyor.
Elbette ki elde edilen bu kadar önemli artı değer, uluslararası alandaki rekabeti de beraberinde getiriyor. Öte yandan bilişim hizmeti ve ürünlerinin kolayca dış satıma konu olması, tahsilat yöntemlerindeki çeşitlilik ve kolaylık tüm ülkelerin kapasitelerini ve ilgilerini bu alana kaydırıyor.
Ülkeler arasında vergi, teşvik ve destek alanında yaşanan rekabetin temel nedeni ise bu alanda yaratılan katma değerden daha fazla pay alabilmek. Üstelik bu rekabet sadece kendi ülkesindeki yazılımcıları, girişimcileri desteklemekle sınırlı kalmıyor, başka ülkelerdeki yazılımcı ve girişimcileri de kendi ülkesinden başka ülkeye fiziksel ya da sanal olarak göç etmeye teşvik ediyor.
Geçtiğimiz Nisan ayında Resmi Gazete’de yayımlanan 5447 sayılı “Türkiye Bilişim Sektörünün Uluslararasılaşması ve E-Turquality (Bilişimin Yıldızları) Programı Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı ile oldukça kapsamlı bir destek programı devreye alınmış oldu.
Koordinatör: Ticaret Bakanlığı
Ticaret Bakanlığı’nın koordinasyonunda, bilişim çağında uluslararası arenada Türkiye’nin de var olması için girişimcileri, yenilikçi proje fikirleri olanları destekleyecek programın ana başlıklarını şöyle sıralamak mümkün:
- İhracata hazırlık ve kurumsal kapasite oluşturma destekleri
- Tekno-hızlandırıcı ihracat projeler
- Hizmet sektörünün rekabet gücünün artırılması projesi desteği
- Yurtdışına yönelik pazarlama ve pazarda tutundurma aşaması destekleri
- E-Turquality (Bilişimin Yıldızları) programı
Yeni destek kapsamında faaliyetler
Türkiye’de yerleşik bilişim ve alt sektörlerinde yer alan yazılım, gömülü yazılım, dijital oyun, e-spor, finansal yazılım ve teknolojiler, blok zincir yazılım ve teknolojiler, yapay zekâ, büyük veri, siber güvenlik, akıllı şehir ile yeşil dönüşüm yazılım ve hizmetleri, telekomünikasyon, 5G, bulut ve iletişim hizmetleri, veri merkezi, bilişim hizmetleri, sistem bakım ve destek hizmetleri, dijital aracılık ve hizmet platformları ve ilişkili sektörlerinde faaliyet gösteren şirketler, kurumlar ve işbirliği kurumları yeni desteğin kapsamına giriyor.
Hukuki yapı itibariyle kollektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif şirketler yeni desteklerden yararlanabilecekler.
İşbirliği kuruluşları kapsamına ise ihracatçı birlikleri, ticaret ve/veya sanayi odaları, organize sanayi bölgeleri, endüstri bölgeleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, serbest bölge/ihtisas serbest bölgeleri, üniversiteleri, teknoloji merkezlerini, sektörel dış ticaret şirketlerini, sektör birlikleri, dernekleri ve kuruluşları ile Ticaret Bakanlığınca belirlenen kamu/özel diğer kurul, kurum ve kuruluşlar ile bunlar tarafından kurulan şirketler giriyor.
Destek türleri
Her bir projede destek süresi, destek tutarı değişmekle birlikte desteklenen giderleri genel olarak şu şekilde sıralamak mümkün.
- Birebir mentorluk hizmeti
- Eğitim ve danışmanlık desteği
- Pazarlama, tanıtım, reklam desteği
- Test merkezi, simülatör, endüstriyel robotik teçhizat ve diğer ekipman kiralama,
- Hedef ülkeye yönelik yurtdışı pazarlama faaliyeti ve alım heyeti
- Yurt dışı ürün/hizmet/marka/patent/fikri mülkiyet hakkı tescil ve koruma desteği
- Rapor ve veri analizi desteği
- Belgelendirme (belge, sertifikasyon, akreditasyon) desteği
- Yurt dışı iş ilanı verme, insan kaynağı arama, bağlantı kurma ve komisyon desteği
- Hizmet pazarlamaya yönelik e-ticaret site platformlar ile uluslararası kuruluşlara bireysel üyelik desteği
- Yabancı dilde yazılım, mobil uygulama, dijital oyun geliştirme, süreçlerinde çalıştırılmak üzere istihdam desteği
- Pazara giriş desteği (Yerelleştirme, dijital dosya hazırlama, çoğaltma, barındırma, artırılmış/sanal gerçeklik entegrasyonu, yabancı dile çeviri giderleri)
- Yurt dışında gösterimi yapılan sinema filmi, belgesel, dizi, animasyon filmi ve program formatı ile dijital oyunlarda yer alacak ürün yerleştirme desteği
- Yazılım/mobil uygulama/dijital oyun/dijital aracılık platformunun yurtdışı satış ve dağıtımına yönelik dijital platformlara, acentelere yapılan komisyon desteği
- Yurt dışı fuar/kongre/konferans/seminer bireysel/milli katılım desteği
- Yurt içi fuar/kongre/konferans/seminer bireysel/milli katılım desteği
- Yurt içi fuar/kongre/konferans/yarışma/eğitim organizasyonlarının desteklenmesi
- Sektörel ticaret ve alım heyetleri desteği
- Şirketlerin veya işbirliği kuruluşlarının yurt dışı birimlerinin açılmasına ve işletilmesine yönelik kiralama/kullanım hakkı, komisyon ve hizmet giderleri desteği
E-Turquality (Bilişimin Yıldızları) programı
Yeri gelmişken özellikli bir program olan E-Turquality (Bilişimin Yıldızları)’den de bahsetmek yararlı olacak.
Bu programın temel amacı, ülkemizin bilişim ve alt sektörlerinin geliştirilmesi, inovasyonun teşvik edilmesi ve uluslararası pazarlarda rekabet edebilecek bölgesel ve küresel unicornların oluşturulması olarak belirlenmiş. durumda
Ticaret Bakanlığınca yayınlanacak genelge kapsamında başvuru yapacak olan şirketlerden kriterleri sağlayanlar programa dâhil edilecekler.
Serbest bölge/ihtisas serbest bölgesinde yer alan şirketlere, TÜBİTAK-Teydeb programını başarı ile tamamlayan şirketlere, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca verilen Teknolojik Ürün Deneyi Belgesine sahip şirketlere öncelik verileceğini de belirtelim.
E-Turquality kapsamındaki şirketler 5 yıllık bir süre ile desteklenecek olup performans kriterlerini karşılamaları durumunda ikinci bir 5 yıllık destek süresini de elde edebilecekler.
Desteklenecek giderler, yukarıda sayılan destek türlerini içermekle birlikte, E-Turquality kapsamındakilerin tutar ve süre itibariyle daha kapsayıcı olduğunu belirtmekte yarar var.
Değerlendirme
Bilişim sektörümüzün ve alt sektörlerinin uluslararası pazarlara açılması için yayımlanan programı incelediğimizde tüm detayların ve desteklenmesi gereken gider kalemlerinin gözönüne alındığı anlaşılıyor. Piyasa gerçeklerine uygun olarak hazırlanan destek programının ülkemizin bilişimcilerine ve girişimcilerine yeni ufuklar açacağına inanıyoruz.
Ticaret Bakanlığınca, Programın uygulanmasına yönelik olarak yayınlanan Genelgede oldukça önemli detayları yer alıyor.
Destek sonuçlarının takibinin somuta indirgenmesi açısından getirilen performans değerlendirmelerinin bu bağlamda hayati bir önem taşıdığını düşünüyoruz. Verilen desteklerin iş sonuçlarını takip etmek hem desteği veren hem de desteği alan şirketler açısından en önemli konuların başında geliyor.
Program kapsamında ayrılan kaynakların etkin bir şekilde kullanılması ve katma değere dönüşmesi, ülkemizin bilişim alanında başarılı yeni örnekler çıkarmasına ciddi katkı sağlayacağına inanıyoruz.
Programın hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkür ederken, destek programı kapsamında ortaya çıkacak bilişimin yıldızlarına şimdiden başarılar diliyoruz.
(Bu yazı ICT Media dergisinin Mayıs 2022 sayısında yayınlanmıştır.)