Mehmet AKARSLANGiriş: 22.01.2025 - 08:05Güncelleme:22.01.2025 - 08:05

3262OKUNMA

Basit Usule ilişkin 2025 yılı için aranılan şartlar ve özellikli hususlar

Gelir İdaresi Başkanlığının verilerine göre 823.038 basit usule tabi mükellef⁽¹⁾  bulunmaktadır. Bu yazımızda; basit usule tabi mükelleflerin 2024 yılı faaliyetleri sonunda gerçekleşen iş hacimleri ve çalışma şekilleri dikkate alınarak 2025 yılında da bu usulden faydalanıp faydalanamayacakları, gelir vergisi istisnası, istisna sonunda devam eden yükümlülükleri, basit usulden faydalanamayanların gerçek usulde vergilendirmeye geçiş tarihleri, genç girişimcilerde kazanç istisnası uygulaması, mesken kira geliri istisnasından faydalanılması gibi özellik gösteren diğer hususlar inceleme konusu yapılmıştır.

Basit Usule tabi olmanın şartları⁽²⁾

Gelir Vergisi Kanununun 47. maddesinde yazılı genel şartları ve 48. maddesinde yazılı özel şartları topluca haiz olanlardan anılan Kanunun 51. maddesinde sayılan faaliyetlerde bulunmayanların ticari kazançları basit usulde tespit olunur.

Genel şartlar

Basit usule tabi olmanın genel şartları şunlardır:

1. Kendi işinde bilfiil çalışmak veya bulunmak (işinde yardımcı işçi ve çırak kullanmak, seyahat, hastalık, ihtiyarlık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak bilfiil işinin başında bulunmamak bu şartı bozmaz. Ölüm halinde, iş sahibinin dul eşi veya küçük çocukları namına işe devam olunduğu takdirde, bunların bilfiil işin başında bulunup bulunmamalarına bakılmaz.),
2. İşyeri mülkiyetinin iş sahibine ait olması halinde emsal kira bedeli, kiralanmış olması halinde yıllık kira bedeli toplamının;

• Büyükşehir belediye sınırları içinde 2024 takvim yılı için 55.000 TL’yi aşmaması, (2025 takvim yılı için 79.000 TL)
• Diğer yerlerde 2024 takvim yılı için 34.000 TL’yi aşmaması, (2025 takvim yılı için 48.000 TL)

Gerekmektedir.

3. Ticari, zirai veya mesleki faaliyetler dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi olmamak.

Yukarıdaki 2 ve 3 numaralı bent hükümleri öteden beri işe devam edenlerde takvim yılı başındaki, yeniden işe başlayanlarda ise işe başlama tarihindeki duruma göre uygulanır. 2024 takvim yılı tutarları 324 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2025 takvim yılı tutarları ise 329 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile belirlenmiştir.

Bu kapsamda; 2024 takvim yılı için belirtilen genel şartlardan herhangi birini sağlamayan kazançları basit usulde tespit edilen mükellefler, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren gerçek usule tabi olacaktır.

Özel Şartlar

Basit usule tabi olmanın özel şartları şunlardır:

1. Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satanların;

• Yıllık alımları tutarının 2024 takvim yılı için 690.000 TL’yi aşmaması (2025 takvim yılı için 990.000 TL) veya
• Yıllık satışları tutarının 2024 takvim yılı için 1.100.000 TL’yi aşmaması (2025 takvim yılı için 1.580.000 TL),

2. (1) numaralı bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşanların bir yıl içinde elde ettikleri gayrisafi iş hâsılatının;

• 2024 takvim yılı için 340.000 TL’yi aşmaması (2025 takvim yılı için 480.000 TL),

3. (1) ve (2) numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde, yıllık satış tutarı ile iş hasılatı toplamının;

• 2024 takvim yılı için 690.000 TL’yi aşmaması (2025 takvim yılı için 990.000 TL), gerekmektedir.

Bu kapsamda; kazançları basit usulde tespit edilen mükelleflerden, 2024 takvim yılı için belirtilen özel şartlardan herhangi birini sağlamayanlar 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren gerçek usule tabi olacaktır

2024 yılında gerçekleşen kazançlar ile karşılaştırılacak had ve tutarlar   

324 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde tespit edilen ve yukarıdaki metinlerde yer verilen had ve tutarlardan 2024 takvim yılı kazançlarıyla ilgili olduğu belirtilenler mükelleflerin 01/01/2024-31/12/2024 döneminde gerçekleşen alış-satış veya hasılat tutarları ile karşılaştırılacaktır. 

Bu had veya tutarlardan herhangi birini aşan mükellefler 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren gerçek usulde vergilendirilecektir.

Kâr hadleri emsallerine göre düşük olarak tespit edilmiş emtiaya ait özel hadler

Milli piyango bileti, Değerli kâğıt, akaryakıt, şeker, içki (bira ve şarap hariç)- ispirto– sigara–tütün ve bunlar gibi kâr hadleri emsallerine göre düşük olarak tespit edilmiş bulunan emtia için özel hadler belirleme yetkisi Gelir Vergisi Kanununun 48. maddesi ile Hazine ve Maliye Bakanlığına verilmiştir. Bu yetki kullanılarak her yıl anılan maddenin son fıkrası kapsamındaki emtiaların alış-satışı ile iştigal edenler için aynı maddenin 1 ve 3 numaralı bentlerinde yazılı hadlerin dışında ilgili Bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca genel tebliğlerle yeniden hadler tespit edilmektedir.

Buna göre, 2024 yılı içinde gerçekleşen tutarlar, 2024 yılı sonunda yayımlanan 329 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirlenen had ve tutarlar ile karşılaştırılacaktır.

Münhasıran anılan maddelerin (kâr hadleri emsallerine göre düşük olarak tespit edilmiş bulunan emtialar kapsamında olduğu kabul edilenler dahil) ticaretini yapanların 2025 yılında basit usulden yararlanabilmeleri için 31 Aralık 2024 tarihi itibariyle gerçekleşen alış, satış veya hasılat tutarlarının aşağıda belirtilen hadleri⁽³⁾  aşmaması gerekmektedir.

Belirtilen bu malların alım satımı ile uğraşanlar hakkında, basit usulün özel şartları bakımından yukarıdaki hadler dikkate alınmak suretiyle, 136 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğindeki hesaplamalar doğrultusunda işlem yapılacaktır.

Öte yandan; kâr hadleri benzerlerine göre belirgin biçimde düşük olarak tespit edilmiş bulunan emtia ile diğer emtia alım-satımını (imale tabi tutularak yapılan satışlar dahil) birlikte yapanların mükellefiyet şekillerinin belirlenmesinde ise Gelir Vergisi Kanununun 48 inci maddesinin 1 ve 3 numaralı bentlerinde yazılı hadler; diğer emtianın alış ve satış tutarı + alış-satış ölçüsü tayin olunan emtia tutarına 136 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yer alan oranlar uygulanarak bulunan tutarların toplamı karşılaştırılacaktır⁽⁴⁾ .

Bu karşılaştırma sonucu mükelleflerden, alış ve satış tutarları ilgili bentlerde yer alan hadleri geçenler, takip eden yıldan itibaren gerçek usulde vergilendirileceklerdir.

Ortaklıklarda Basit Usule tabi olmanın şartları

Ortaklıkların basit usule tabi olup olmadığının tespitinde, iş hacmi ölçüleri ile yıllık kira bedelleri toplu olarak dikkate alınır. Ortaklıklarda, ortakların birinin gerçek usule tabi olması diğer ortakları da gerçek usule tabi hale getirir.

Basit Usulde ticari kazancın tespiti

Basit usulde ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farktır. Bu fark, faaliyetle ilgili olarak alınması ve verilmesi mecburi olan alış ve giderler ve hâsılatlara ilişkin belgelerde yazılı tutarlara göre hesaplanır.

Kazancın bu şekilde tespiti sırasında emtia ticareti ile uğraşanlarca;

• Hesap dönemi sonundaki emtia mevcudunun değeri hâsılata,
• Hesap dönemi başındaki emtia mevcudunun değeri giderlere, ilave edilir.

Ancak, kullanılan sabit kıymetler gider yazılmaz ve üzerlerinden amortisman hesaplanmaz⁽⁵⁾.

Basit usulden faydalanamayanların gerçek usulde vergilendirmeye geçiş tarihleri

1.  Basit usule tabi olmanın genel veya özel şartlarından herhangi birini takvim yılı içinde kaybeden mükellefler, ertesi takvim yılı başından,
2. Gelir Vergisi Kanununun 51. maddesinde basit usulden faydalanamayacak olanlar bentler halinde sayılmıştır. Bu maddede sayılan mükelleflerin kazançları, şartları taşısalar dahi hiçbir şekilde basit usulde tespit edilmez. Bu kapsamındaki mükellefler faaliyete başladıkları tarihten,
3. Anılan maddede yer alan yetki kullanılarak yayımlanan 25/10/1982 tarihli ve 8/5521 sayılı, 31/1/1992 tarihli ve 92/2683 sayılı ve 12/1/1995 tarihli ve 95/6430 sayılı Bakanlar Kurulu Kararları ile bazı mükellefler gerçek usulde vergilendirme kapsamına alınmıştır. Söz konusu Kararnamelerde belirtilen mükelleflerin basit usulden faydalanmaları mümkün değildir. Kararname kapsamındaki mükellefler bu faaliyetlere başladıkları tarihten,

ç) Basit usulün şartlarını haiz olanlardan, bu usulden yararlanmak istemediklerini yazı ile bildirenler dilekçelerinde belirttikleri tarihten veya izleyen takvim yılı başından,

1. Yeni işe başlayanlar işe başlama tarihinden,
2. Ticari, zirai veya mesleki faaliyetler dolayısıyla gerçek usulde gelir vergisine tabi bir faaliyete başlayan basit usule tabi mükellefler bu faaliyetlere başladıkları tarihten,

itibaren gerçek usulde vergilendirilmektedir.

1. Sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenlediği veya kullandığı tespit edilenler, bu hususun kendilerine tebliğ edildiği tarihi takip eden aybaşından itibaren ikinci sınıf tüccarlara ilişkin hükümlere tabi olurlar. Bu mükellefler hiçbir surette basit usulden faydalanamazlar.

Gerçek usulden basit usule geçiş

Gelir Vergisi Kanununun 47. maddesinde yazılı şartları topluca taşıyan ve arka arkaya son iki yıl alış, satış ve/veya hâsılat tutarlarının her biri aynı Kanunun 48. maddesinde yazılı hadlerden düşük olan gerçek usule tabi mükellefler, bu şartın gerçekleşmesini izleyen yılın Ocak ayının başından otuz birinci günü akşamına kadar yazılı olarak bağlı bulundukları vergi dairesine başvurmaları halinde basit usule geçebileceklerdir⁽⁶⁾ . Ancak, Gelir Vergisi Kanununun 51. maddesi uyarınca basit usulden faydalanamayacak olanlar bu şartları gerçekleştirseler dahi basit usule geçemezler.

Gelir vergisi istisnası

7338 sayılı Kanunun 1. maddesiyle Gelir Vergisi Kanununa mükerrer 20. maddesinden sonra gelmek üzere eklenen Mükerrer Madde 20/A ile kazançları Gelir Vergisi Kanununun 46. maddesine göre basit usulde tespit olunan mükelleflerin bu kazançları gelir vergisinden müstesna tutulmuştur. Kazancın tespiti, belge düzeni, kayıtların tutulması uygulaması ve mükellefiyetle ile ilgili diğer ödevlerin yerine getirilmesi hususlarında herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. Dolayısıyla, basit usule tabi mükellefler; kazanç tespiti, kayıtlarının tutulması, belge düzeni ve mükellefiyetleri ile ilgili diğer yükümlülüklerini, mevcut mevzuat hükümleri kapsamında yerine getirmeye devam edeceklerdir.⁽⁷⁾

Basit usulde kazanç istisnasından yararlanacak olan mükellefler, istisna kapsamındaki bu kazançlar için yıllık beyanname vermeyecekler ve diğer gelirleri (gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı vb.) dolayısıyla beyanname vermeleri halinde de bu kazançlarını beyannameye dâhil etmeyeceklerdir.

Mükellefler şartların kaybedildiği yıl için de söz konusu istisnadan yararlanabileceklerdir. Takvim yılı içinde basit usulden gerçek usule geçen mükellefler, gerçek usule geçtikleri tarihe kadar elde ettikleri kazançları için istisnadan yararlanacak, bu tarihten itibaren ise söz konusu istisnadan yararlanamayacaklardır.⁽⁸⁾

Gerçek usulde vergilendirilmekteyken izleyen takvim yılının başında basit usule geçen mükellefler, basit usule geçtikleri tarihten itibaren kazanç istisnasından yararlanabileceklerdir.

Basit usule tabi mükelleflere sağlanan avantajlar ve devam eden yükümlülükleri

• Kazançları basit usulde tespit edilen mükelleflerin ticari kazançları gelir vergisinden istisnadır.
• Belgelerini eskiden olduğu gibi temin edeceklerdir⁽⁹⁾ ,
• Mal alışlarında veya hizmet alımlarında belge alıp saklayacaklardır⁽¹⁰⁾,
• Mal satışı veya hizmet sunumlarında belge düzenlemeye devam edeceklerdir. (Belge vermedikleri günlük hasılatları için gün sonunda tek bir fatura düzenlemeleri bazı şartlarla mümkündür,)⁽¹¹⁾
• Kazançları basit usulde tespit edilen mükelleflerden işlerini terk edenlerin kullanmadıkları belgelerin iptal işlemleri, belgeleri veren oda veya birliklerce yapılacaktır. Ancak, belgelerini anlaşmalı matbaalara bastırmak veya noterlere tasdik ettirmek suretiyle temin eden mükelleflerin belgelerinin iptali ise vergi dairelerince yapılacaktır.
• Bu mükellefler tarafından defter tutulmaz. Alınan ve verilen belgelerin kayıtları “aracılık ve sorumluluk sözleşmesi” düzenlenen meslek odası veya meslek mensupları aracılığıyla Defter-Beyan Sistemi üzerinden tutulur.
• Vergi levhası alma zorunlulukları bulunmamaktadır⁽¹²⁾.
• Kazançları basit usulde tespit edilen mükelleflerden isteyenler ödeme kaydedici cihaz kullanabileceklerdir.
• Bu mükelleflere nakden veya hesaben ödeme yapanlarca tevkifat yapılmamaktadır,
• Basit usule tabi mükelleflerin nakden veya hesaben yaptıkları ödemeler nedeniyle vergi kesintisi yapma yükümlülüğü bulunmamaktadır,
• Basit usuldeki mükelleflerden elde edilen ve vergi kesintisi ile istisna uygulamasına konu olmayan iş yeri kira gelirlerinde, beyanname verme sınırı 13.000 TL’dir⁽¹³⁾.
• Bu mükelleflerce Muhtasar ve prim hizmet beyannamesi verilmez.
• Basit usule tabi mükelleflerce geçici vergi beyannamesi verilmez.
• Kazançları basit usulde tespit edilen mükelleflerin teslim ve hizmetleri KDV’den istisna edilmiş olup, bu mükellefler tarafından KDV Beyannamesi verilmeyecektir. (Bu mükellefler, ödedikleri KDV’yi eskiden olduğu gibi gider veya maliyet olarak dikkate alacaklardır.)
• Basit usule tabi mükellefler işe başlama, adres, iş veya işyerlerinde meydana gelen değişiklikler ile işi bırakma bildirimlerini İnteraktif Vergi Dairesi aracılığıyla (https://ivd.gib.gov.tr) ve İnteraktif Vergi Dairesi Mobil uygulamasını kullanarak sistem üzerinden yapabilirler.
• Kazançları basit usulde tespit edilen ticaret erbabı yanında çalışanların elde ettikleri ücretler, işverenlerin tevkifat yapma yükümlülüğü bulunmadığından tevkifata tabi olmayan ücret kapsamında değerlendirilecektir. (Elde edilen ücret gelirlerine ilişkin matrahın, asgari ücretin yıllık gelir vergisi matrahını aşmaması halinde, istisna kapsamına giren bu ücretleri için yıllık beyanname verilmeyecektir. Hizmet erbabının elde ettiği ücret gelirlerinin, istisna tutarını aşması halinde ise elde edilen ücret gelirinin tamamı yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecek ve hesaplanan gelir vergisinden asgari ücret üzerinden hesaplanan yıllık gelir vergisi mahsup edilerek ödenecek vergi hesaplanacaktır.)

Genç girişimcilerde kazanç istisnası

Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20. maddesinde 7440 sayılı Kanunun 11. maddesiyle yapılan değişikliğe göre, Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla yirmi dokuz yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançlarının 103. maddede yazılı tarifenin ikinci diliminde yer alan tutara kadar olan kısmı maddede belirtilen şartlarla gelir vergisinden müstesnadır. 2024 yılı gelirlerine uygulanacak istisna tutarı 230.000 TL olup bu tutar her yıl güncellenmektedir⁽¹⁴⁾. Ayrıca aynı maddede, istisna kapsamındaki faaliyetlerden kazanç elde edilmemesi veya istisna haddinin altında kazanç elde edilmesi hallerinde dahi yıllık beyanname verileceği belirtilmiş olup genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanılabilmesi için beyanname verilmesi gerekmektedir. Basit usule tabi mükelleflerin 193 sayılı Kanunun 46. maddesine göre tespit edilen ticari kazançları gelir vergisinden istisna edildiğinden ve bu kazançları beyan edilmeyeceğinden basit usule tabi mükelleflerin genç girişimcilerde kazanç istisnasından yararlanmaları söz konusu olmayacaktır⁽¹⁵⁾ .

5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci fıkrasının (k) bendi kapsamında sağlanan sigorta prim teşvikinden yararlanma durumu⁽¹⁶⁾

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 81. maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde; "31.12.1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20 nci maddesi kapsamında genç girişimcilerde kazanç istisnasından faydalanan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibariyle 18 yaşını doldurmuş ve 29 yaşını doldurmamış olanlardan, bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında 1.6.2018 tarihinden itibaren ilk defa sigortalı sayılan gerçek kişilerin primleri, 1 yıl süreyle 82 nci madde uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınır üzerinden Hazinece karşılanır. Adi ortaklıklar ve şahıs şirket ortaklıklarında sadece bir ortak bu fıkra hükmünden yararlandırılır." hükmüne yer verilmiştir.

Ayrıca, 2018/28 sayılı SGK Genelgesinin "Sigortalıların Tescil İşlemleri" başlıklı 4. maddesinde, "... Ancak, Gelir İdaresi Başkanlığı ile karşılıklı veri transferi yapılıncaya kadar teşvikten yararlanmak isteyen sigortalının 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20 nci maddesi kapsamında kazanç istisnasından faydalandığına dair belgeyi bağlı bulunduğu vergi dairesinden alarak sosyal güvenlik il müdürlüklerine/sosyal güvenlik merkezlerine müracaat etmeleri gerekmektedir." açıklamasına yer verilmiştir.

Buna göre, Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20. maddesi kapsamında düzenlenen genç girişimcilerde kazanç istisnası uygulaması halen yürürlükte olduğundan, diğer mükelleflerde olduğu gibi talep etmeleri halinde bahse konu istisnalardan yararlanan mükelleflere de 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinin birinci fıkrasının (k) bendi kapsamında sağlanan sigorta prim teşvikinden yararlanmalarını teminen, bağlı bulundukları vergi dairelerince Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 20. maddesi ve 292 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde belirtilen şartları taşıyıp taşımadıklarına dair “Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnası” belgesi verilmesi mümkün bulunmaktadır⁽¹⁷⁾.

Basit usule tabi mükelleflerin gayrimenkul sermaye iradı istisnasından faydalanma durumu

Ticari kazançlarını yıllık beyanname ile bildirme yükümlülüğü kaldırılan basit usule tabi mükelleflerden mesken kirası elde edenler, Gelir vergisi Kanununun 21. maddesi hükme göre diğer şartları da sağlamaları kaydıyla yıllık 33.000 TL istisnadan⁽¹⁸⁾faydalanır hale gelmişlerdir. Başka bir ifadeyle ticari kazançları gelir vergisinden istisna edilen basit usule tabi mükellefler kira gelirleri nedeniyle de ya hiç gelir vergisi ödemez ya da sadece istisnayı aşan tutar üzerinden vergi öderler.

Birden fazla ticari araçla veya birden fazla işyerinde faaliyette bulunma durumu

Basit usule tabi mükelleflerin, sahibi veya işleticisi sıfatıyla birden fazla motorlu araçla veya birden fazla işyerinde ticari faaliyette bulunmaları, Gelir Vergisi Kanununun 47. maddesinin birinci fıkrasında yer alan “kendi işinde bilfiil çalışmak veya bulunmak” şartının ihlali sayılacaktır. Dolayısıyla bu şekilde faaliyette bulunan mükellefler basit usulden faydalanamayacaktır.

Basit usule tabi olan mükelleflerin, başka bir iş yerinde ücretli olarak çalışmaları, kendi işinde bilfiil çalışma veya bulunma şartının ihlali olarak kabul edilmekte ve bu mükelleflerin basit usulden faydalanmaları mümkün bulunmamaktadır. Ancak, işin başında bilfiil çalışmak veya bulunmak kaydıyla, basit usulde faaliyette bulunulmadığı zamanlarda ücretli olarak çalışılması (kısmi süreli çalışma veya mevsimlik işçi olarak çalışma gibi), işin başında bilfiil çalışma veya bulunma şartının ihlali sayılmayacaktır.

Başka bir işyerinde ücretli olarak çalışan basit usule tabi mükelleflerin kendi işlerinde bilfiil çalışıp çalışmadıkları veya işlerinin başında bulunup bulunmadıkları hususu vergi dairelerince yoklama ile tespit edilecek ve mükellefiyet durumları bu tespite göre değerlendirilecektir.

İnternet ve benzeri elektronik ortamlarda faaliyette bulunma durumu

1. Basit usule tabi mükelleflerin, aynı faaliyetlerini internet ve benzeri elektronik ortamlarda da sürdürmesi basit usulün şartlarını ihlal sayılmamaktadır.
2. Basit usule tabi olan mükellefin sürdürdüğü faaliyetinin dışında, internetten ve benzeri elektronik ortamlardan da başka bir faaliyette bulunması (193 sayılı Kanunun mükerrer 20/B maddesinde belirtilen faaliyetlerde bulunanlar hariç) durumunda, birden fazla alanda faaliyette bulunulmuş olunacağından, söz konusu mükelleflerin basit usulden yararlanması mümkün bulunmamaktadır.
3. 193 sayılı Kanunun 51. maddesinde yer alan faaliyetlerde veya bu maddenin verdiği yetkiye istinaden yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararlarında belirtilen faaliyetlerde bulunan mükellefler gerçek usulde vergilendirildiğinden bu mükelleflerin faaliyetlerini internet ve benzeri elektronik ortamlar üzerinden yapmaları durumunda da gerçek usulde vergilendirilmeleri gerekmektedir.
4. 193 sayılı Kanunun mükerrer 20/B maddesinde belirtilen sosyal içerik üreticiliği ile mobil cihazlar için uygulama geliştiriciliği faaliyetlerinde bulunan ve bu faaliyetlerinden elde ettiği gelirleri dolayısıyla kazanç istisnasından faydalanan mükelleflerin şartları dahilinde basit usule tabi olmasına engel değildir.

Defter-beyan sistemi

Kazançları basit usulde tespit edilen mükelleflerin, alış ve giderleri ile satış ve hasılatlarına ilişkin üçer aylık kayıtları, izleyen ayın sonuna kadar Defter Beyan Sistemine kaydetmeleri gerekmektedir. Buna ilişkin bildirim ve dilekçeleri elektronik ortamda verebileceklerdir. Basit usule tabi olan mükelleflerin, sistemi kullanmaya başlayacakları takvim yılından önceki ayın son gününe kadar (bu gün dâhil) www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden veya gelir vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesi aracılığıyla başvuru yapmaları gerekmektedir.

Sisteme, İnteraktif Vergi Dairesi (https://ivd.gib.gov.tr) şifresi ya da vergi dairelerinden alınan “kullanıcı kodu” ve “şifre” bilgileri ile www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden giriş yapılacaktır⁽¹⁹⁾.

(Bu yazıda yer alan görüşler tümüyle yazarına ait olup, hiçbir biçimde bir kurumun görüşü olarak kullanılamaz ve değerlendirilemez. Yazıda yer alan değerlendirme ve yanlışlıklardan yazarı sorumludur.)

(1) GİB istatistikleri “Basit Usulde Vergilendirilen Gelir Vergisi Faal Mükellef Sayıları” (Kasım/2024 itibariyle)
(2) Basit usule tabi olmaya ilişkin genel ve özel şartlara ait olup 2024 takvim yılı kazançlarına uygulanmak üzere 30/12/2023 tarihli ve 32415 (2. Mükerrer) sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 324 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğiyle getirilen miktarlar ile 2025 takvim yılı kazançlarına uygulanmak üzere 30/12/2024 tarihli ve 32768 (2. Mükerrer) sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 329 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliğiyle yer almaktadır.
(3) Gelir Vergisi Genel Tebliği Seri No 329,
(4) Mehmet Akarslan “Basit Usulde Vergilendirilen Mükelleflerin 2020 Yılı Kazançlarına İlişkin Beyanname Düzenleme Rehberi” 945 sayılı Şubat/2021 Maliye Postası,
(5) Kazançları basit usulde tespit edilen mükelleflerin taşıt ve diğer sabit kıymetlerini satmaları dolayısıyla fatura düzenleme yükümlülükleri bulunmamaktadır. Bu mükelleflerce yapılan taşıt satışlarının noter satış sözleşmesi ile diğer sabit kıymet satışlarının ise söz konusu sabit kıymetleri satın alan mükellefler tarafından düzenlenecek gider pusulası ile tevsik edilmesi mümkündür.
(6) Gerçek usulde vergilendirmeden basit usule geçişle ilgili ayrıntılar, 283 seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ve 93 sıra numaralı Gelir Vergisi Sirküleri’nde yapılmıştır.
(7) 320 Seri Numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği (26/5/2022 tarihli ve 31847 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır); “Basit Usule Tabi Mükelleflerin İstisnadan Faydalanma Durumları ve İstisna Sonrası Devam Eden Yükümlülükleri” Mehmet Akarslan, Maliye Postası, şubat/2022 ayı 957 sayılı Dergisi,
(8) Basit usulde tespit olunan kazançlarda gelir vergisi istisnası ile ilgili açıklamalara 320 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yer verilmiştir.
(9) Mükellefler faaliyetlerinde kullandıkları belgeleri, 6/12/1998 tarihli ve 23545 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 215) ve 30/6/1999 tarihli ve 23741 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 225)’nde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde temin etmeye devam edeceklerdir.
(10) Belge temini, belgelerin düzenlenmesi, saklanması ve ibrazı, kayıtların tutulması, meslek odalarıyla ilişkileri ve benzeri konularda yasal bir değişiklik yapılmadığından istisna hükmü getirilmeden önce ne yapıyorlar ise aynı şekilde işlem yapmaya devam edeceklerdir.
(11) Basit usule tabi mükelleflerle ilgili 6/12/1998 tarihli ve 23545 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 215) ile getirilen, belge vermedikleri günlük hasılatları için gün sonunda tek bir fatura düzenlenmesine ilişkin uygulamanın, 329 Seri numaralı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 31/12/2025 tarihine kadar uzatılmıştır.
(12) Basit usule tabi mükelleflerin 1/1/2021 tarihinden itibaren Gelir Vergisi Kanununun 46 ncı maddesine göre tespit edilen ticari kazançları gelir vergisinden 24 istisna edildiğinden ve bu kazançlar için yıllık beyanname verilmeyeceğinden, bu kapsamda bulunan mükelleflerin ticari kazançları üzerinden vergi tarhiyatı yapılması söz konusu değildir. Dolayısıyla, ticari kazançları vergi tarhına esas olmayan basit usule tabi mükelleflerin vergi levhası alma zorunlulukları bulunmamaktadır.
(13) GVK:’nın 86 ncı maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinin (d) alt bendi (Gelir Vergisi Genel Tebliği Seri No 324
(14) Gelir Vergisi Genel Tebliği Seri No 324
(15) Söz konusu istisnanın uygulamasına ilişkin açıklamalar 292 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yapılmıştır.
(16) Gelir İdaresi Başkanlığı Ağustos/2023 tarihli ve 482 yayın sayılı Genç Girişimcilere Vergi ve Sigorta Primi Teşviki Broşürü,
(17) 2.11.2022 tarihli ve E-48678239-010.06.01-119753 sayılı (2022/1 seri numaralı) Gelir Vergisi Kanunu İç Genelgesi,
(18) 324 Seri Numaralı Gelir Vergisi genel Tebliği,
(19) Defter-Beyan Sistemine ilişkin 486 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır.