Balık mı Olmalı? Kuş mu? Bunu Bir de KDV’ye Sormalı!
Halk arasında bir espri vardır. Sanırım siz de bilirsiniz.
“Vatandaşı olmasak Türkiye çok hareketli ve eğlenceli bir ülke”
Gün geçmiyor ki bir sürprizle karşılaşmayalım.
İçinden geçtiğimiz değişim, dönüşüm yılları üzerine bir de Koronavirüs dönemi de gelince gerçekten hareketli günlere tanık oluyoruz.
Ancak vergi konusundaki hareketlilik ve eğlenceli durum hiçbir zaman bitmiyor.
Korkarım hiç de bitmeyecek.
Tüketim vergilerine (KDV, ÖTV) dayalı adaletsiz vergi sistemimizde her gün bir yeni örnekle karşılaşıyoruz.
Çoğunu artık kanıksadığımız için yeni örnekler daha etkili oluyor.
İşte size bir örnek.
Evde kafeste kuşunuz ve akvaryumda balığınız var.
Pet Shop’tan KDV hariç 50 liralık kuş yemi 50 liralık da balık yemi aldınız.
100 liranın altındaki;
- Kuş yemi %8
- Balık yemi %18
oranında KDV’ye tabi.
Bu durumda kuş yemi için (50 + 4 KDV) 54 lira, balık yemi için ise (50+ 9KDV) 59 lira ödeyeceksiniz.
“Ya üstat yem yemdir. Birinde %8 diğerinde %18 KDV olur mu?”
“Yanlış bakmışsınızdır. Bir daha bakar mısınız” dediğinizi duyar gibi oluyorum.
Ama sevgili okuyucular, maalesef doğru.
Nedenini size izah edeyim.
Bildiğiniz üzere KDV’de üç farklı oran söz konusudur: 1, 8 ve 18.
Bir ürününün hangi oran grubuna girdiğini belirlerken çoğunlukla Türk Gümrük Tarife Cetvelinde (TGTC) yer alan Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonuna (GTİP) bakılıyor.
Ve ona göre belirleme yapılıyor.
Kuş yemi, TGTC'nin 10. faslında "Hububat" altında 10.08 tarife pozisyonundaki "Kara buğday, darı (cin ve kum darı), kuş yemi; diğer hububat" grubunu altındaki 1008.30.00.00.00 GTİP numarasında yer alıyor. 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (BKK) ekindeki KDV oranı %8 olarak belirlenmiştir.
Balık yemi, TGTC'nin 23. faslında "Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri; hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler", 23.09 tarife pozisyonunda "Hayvan gıdası olarak kullanılan müstahzarlar" 2309.90.96.90.11 GTİP numarasında "Diğer balık yemleri" yer almaktadır. Söz konusu GTİP numarası BKK eki (I) ve (II) sayılı listelerde yer almadığı için ne %1 ne de %8 KDV grubuna giriyor. Bu nedenle %18 olarak vergiye tabi oluyor.
Hemen Kayserili bir okuyucumuzun şu sorusunun gündeme gelebileceğini düşünüyorum.
“100 liranın üzerinde alsak ve vergi ödemesek olmaz mı?”
Ben de hemen “olur, neden olmasın” diye cevaplandırırdım.
Yok yok, sevgili dostlar düşündüğünüz gibi.
“Fiş almasak olmaz mı?” gibi bir çözüm önermeyeceğim.
Sizi biraz daha şaşırtayım.
100 liranın üzerinde küspe (TGTC'nin 2303.10 tarife pozisyon numarasında sınıflandırılan nişastacılık artıkları ve benzeri artıklar ile 2303.30.00.00.00 GTİP numarasında sınıflandırılan biracılık ve damıtık içki sanayinin posa ve artıkları hariç), tam yağlı soya (fullfat), kepek, razmol, balık unu, et unu, kemik unu, kan unu, tapyoka (manyok), sorgum ve her türlü fenni karma yemler (kedi-köpek mamaları hariç), saman, yem şalgamı, hayvan pancarı, kök yemler, kuru ot, yonca, fiğ, korunga, hasıl ve slajlık mısır, üçgül, yemlik lahana, yem bezelyesi ve benzeri hayvan yemleri (yeşil ve kuru kaba yemler ve bunların pellet şeklinde veya mevsimsel ihtiyaçlara göre bir bağlayıcı kullanılarak veya kullanılmadan işlem görmüş olanları dahil) teslimi KDV'den müstesnadır. (KDVDK Md. 13/ı)
100 liranın altında ise KDV var, üzerinde ise yok.
Sanırım evcil hayvan besleyen hayvanseverlere KDV münasip görülmüş ama çiftçilere KDV münasip görülmemiş.
Katılmasam da, böylece herhalde vergide adalet sağlanmaya çalışılmış sanırım.
Özetle sevgili dostlar KDV hazretleri 100 liranın altındaki kuşyeminde KDV’yi %8, balık yeminde %18 olarak münasip görmüş.
Bu eğlenceli vergi oranı yazımızı konumuza yakın ilgisi nedeniyle Zülfü Livaneli’nin çok güçlü bir müzikal altyapıyla bestelediğiNazım Hikmet’in bir şiiri ile bağlayalım:
Denizin üstünde ala bulut
yüzünde gümüş gemi
içinde sarı balık
dibinde mavi yosun
kıyıda bir çıplak adam
durmuş düşünür.
Bulut mu olsam,
gemi mi yoksa?
Balık mı olsam,
yosun mu yoksa? ..
Ne o, ne o, ne o.
Deniz olunmalı, oğlum,
bulutuyla, gemisiyle, balığıyla, yosunuyla.
(Konuya ilişkin Balıkesir Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 18.8.2020 tarih ve 75766797-130[2019/1820]-E.56673 sayılı özelgesine bakılabilir.)