Avrupa’da gaz krizi: Rusya doğalgazın vanasını kapatacak mı?
Rusya Ukrayna gerilimi devam ederken, ABD ve Avrupa’nın Rusya’ya karşı nasıl bir aksiyon alacağı merak ediliyor.
ABD ve Avrupa’dan yaptırım hamleleri beklenirken Rusya’nın “gaz silahı” bu beklentileri boşa çıkaracak boyutta. Öyle ki AB'nin doğal gazının yaklaşık yüzde 35'i Rusya'dan geliyor.
Bu noktada Avrupa'nın Rusya ile enerji çatışmasının sonuçlarını kestirmek hiç de kolay değil. Çünkü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in hükümeti, uzmanların genellikle Moskova'nın “gaz silahı” dediği şeyi kullanmayı düşünürse, bu karar bazı Avrupa Birliği ülkelerini diğerlerinden çok daha fazla etkileyecektir.
Aljazeera’den alınan verilere göre 2020'de Avrupa, Rusya'dan 167,7 milyar metreküp doğalgaz ithal etti. Bu tutar içinde en fazla gazı 56,3 milyar metreküp ile Almanya satın aldı. Onu 19,7 milyar ile İtalya ve 11,2 milyar ile Hollanda izliyor. Avusturya’da ise doğal gaz, toplam enerji tüketiminin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturuyor. Ancak Avusturya bu oranın (yüzde 20) hepsini Rusya’dan karşılıyor. En çok gazı Almanya almasına rağmen, Almanya’nın zaman zaman başka ülkelerden de gaz satın aldığı görülmüştür. Bu durumda olası bir kısıtlamada en çok etkilecek ülkeler tamamen Rusya’ya bağlı olan ülkeler olacaktır.
Ukrayna sınırında Rus birliklerinin yığılmasına karşı siyasi gerilimler artarken, dünyanın en büyük doğal gaz ihracatçısı olan Rusya'nın bu avantajını kullanıp kullanmayacağı tartışılıyor.
Avrupa Gaz Depolama Tesislerindeki Gaz 18 Milyar Metreküp Azaldı
Gas Infrastructure Europe verilerine göre, Avrupa doğal gaz depolama tesislerindeki doluluk oranı Ocak 2021'de yüzde 52'iken Ocak 2022'de yüzde 37,5'e düştü.
Ocak 2021'de Avrupa genelindeki tüm doğal gaz depolarında yaklaşık 60 milyar metreküp gaz bulunurken, bu yılın aynı döneminde bu miktar 18 milyar metreküp azalarak 42 milyar metreküpe düştü.
Kış mevsiminin çok soğuk geçmesi ve bu doğrultuda enerji talebinde yaşanan artışlar, daha fazla doğalgaz kullanımına yol açtı. Rusya'nın Ukrayna üzerinden Avrupa'ya gönderdiği boru hattında yaşanan aksamalar ve hidroelektrik santrallerindeki üretimin azalması da depolardaki gazın azalmasına sebep oldu.
Oxford Enerji Araştırmaları Enstitüsünden Kötü Bir Senaryo
Oxford Enerji Araştırmaları Enstitüsü’nün geçen hafta yayınladığı araştırma raporunda, Rusya'da hangi durumlarda doğalgazın kesilebileceğine dair senaryolar ortaya atıldı. Buna göre;
- Ukrayna, Avrupa'ya giden ana boru hatlarından birine ev sahipliği yapıyor. Olası bir Rus işgali durumunda Ukrayna üzerinden geçen hat kapatılarak gaz akışı durdurulabilir
- Olası bir uluslararası yaptırıma karşı Rusya'dan gelen gaz arzı tamamen kesilebilir.
Araştırma raporunda herhangi bir kısıtlamaya karşı koymak için daha fazla sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithal edilmesi gerektiği yazıyor. Avrupa bunu düşünmüş olmalı ki Independent Commodity Intelligence Services’ göre (ICIS), bu ay Avrupa, geçen aya nazaran üç kat daha fazla LNG ithal etti.
İyimser Senaryolar
Bazı uzmanlar Rusya’nın doğalgazı kesmesi gibi bir şeye cesaret edemeyeceğini söylüyor. Bunun altında yatan en büyük neden de şüphesiz Rusya’nın doğalgazdan kazandığı inanılmaz miktardaki gelirler. Uzmanlara göre Rusya, Avrupa pazarını yok sayarsa elindeki gazın büyük bir kısmını satamayacak. Öte yandan Azerbaycan’da bir alternatif olarak gün yüzüne çıkmaya başlıyor. Azerbaycan, geçtiğimiz yıl 8 milyar metreküpten fazla gazı Avrupa’ya ihraç etti ve bu rakamı 10 milyar metreküpe çıkarmak istiyor.