Vergi, Maliye, Ekonomi, Sosyal Güvenlik, Ticaret Hukuku Hakkındaki Herşey

Vergi

Bülent TAŞNazmi KARYAĞDI
Bülent TAŞ/ Nazmi KARYAĞDI
11054OKUNMA

AVM’lerde, Mağazalarda Fatura ve Fiş Verme Zorunluluğu Kalktı mı?

Son günlerde alışveriş merkezlerine (AVM) ya da mağazalara gittiğinizde “Artık e-faturaya geçtik, fatura ya da fiş veremiyoruz, bize e-posta adresinizi ya da cep telefonu numaranızı vermeniz lazım. Faturanızı elektronik ortamda size ileteceğiz” cümlesiyle karşılaşmış olabilirsiniz. Hem de satıcıların kendinden emin bir tavrıyla..

Vergi konularına uzak sıradan vatandaşlar bir yana bu işi profesyonel meslek olarak seçen bizler için bile bu ifade zihnimizde; “Acaba yeni bir kanun, tebliğ, genelge ya da özelge yayınlandı da bizim haberimiz mi olmadı” gibi bir kuşku doğurabilmektedir.

Şurası bir gerçektir ki mali mevzuat çok sık değişir, çok sık yenilenir. Çünkü doğrudan hayatın içindedir. Nasıl ki yaşam bir su misali akıp gitmekte kendine yeni yollar bulmakta, her gün yeni ırmaklarla buluşup engin denizlere akmaktaysa mali uygulamalar da bunun akışını yönünü belirlemeye çalışır. Kimi zaman bent olup (katı bürokrasi) hayatın akışını engellediği gibi kimi zaman da kamu yararı için akışı yönlendiren ve hızlandıran bir şekilde müdahalede bulunur.

Bizim alanda yazılan hukuk kitapları da çok sık değişmeye mahkum kitaplardır. Birkaç yıl önce yazılan bir vergi hukuku çalışması belki konunun ruhunu (nosyon) anlamak için size bir altyapı sağlayabilir. Lakin yasadaki, alt mevzuattaki, yargı kararlarındaki ya da idari görüşlerdeki olası değişiklikler nedeniyle okuduğunuz kitap, içerdiği bilginin güncelliğini hiçbir zaman size garanti etmez.

Bu nedenle de kütüphanelerdeki tuğla kalınlığındaki bir kitap, örneğin yasanın yürürlükten kaldırılıp yeni bir kanunla değiştirilmesi durumunda, duvarda çürüyüp dökülen bir tuğla haline döner. Yapıyı sağlam tutmak için elbette yeni tuğlayı yerine koymanız gerekmektedir. Zaten bu durum, vergi ve hukuk profesyonellerinin sürekli günceli takip etmelerini zorunlu kılmaktadır.

İşin vergi felsefesi böyle olunca mağazadaki satıcının ifadesini ister istemez dikkate alıyorsunuz. Ancak çok kısa zamanda bilginizi güncellediğinizde gerçek durumun ne olduğunu anlıyorsunuz.

Fatura alma ve verme temel kurallar
Önce şunu hatırlatalım; 2016 yılında AVM’de alışveriş yaptığınız mağaza, 900 lirayı aşan işlemlerde size fatura, altındaki tutarda ise perakende satış fişi vermek zorunda. Vergi Usul Kanununa göre biz tüketiciler de bu belgeleri istemek ve almak zorundayız (VUK Md. 232). Kısaca mağaza tutara göre size ya perakende satış fişi ya da fatura vermek zorunda. Bu arada eğer siz fiş yerine fatura düzenlenmesini talep ederseniz bu durumda size fatura verilmesi gerekiyor.

Yakın zamana kadar bu belgeler kağıt ortamında düzenlenen belgelerdi. Ancak Gelir İdaresi tarafından geliştirilen e-fatura uygulamaları sonucunda artık faturaları kağıt olarak değil dijital olarak almak mümkün hale geldi. İşte zaten girişte belirttiğimiz konu tam da bu noktada ortaya çıkıyor.

Her ne kadar vatandaşı ilgilendirmese de e-fatura konusunda uygulamada iki sistem var. Birincisi e-fatura; UBL e-fatura olarak da adlandırılıyor. İkincisi de e-arşiv fatura. e-arşiv fatura uygulamasından yararlanabilmenin temel koşulu e-fatura uygulamasına yani birincisine dahil olmak.

e- fatura nedir?
İlk olarak 2010 yılında hayata geçen elektronik fatura (e-fatura) Vergi Usul Kanunu (VUK) gereğince bir faturada bulunması gereken bilgilerin içerisinde yer aldığı, satıcı ve alıcı arasındaki iletiminin merkezi bir platform (GİB) üzerinden gerçekleştirildiği elektronik bir belge olarak tanımlanmıştır. Bu sistemde alıcı da satıcı da sisteme girmiş olan vergi mükelleflerinden oluşur. Alıcı olarak nihai tüketici bu sistemde yoktur.
e-arşiv fatura uygulamasınedir? ,
GİB tarafından belirlenen standartlara uygun olarak faturanın elektronik ortamda oluşturulması, elektronik ortamda saklanması, inceleme vb. nedenlerle vergi incelemesine yetkili olanlara ibraz edilmesi ve raporlanmasını kapsayan uygulama olarak adlandırılmaktadır.

e-arşiv uygulaması izni alan vergi mükellefleri faturanın birinci nüshasını kağıt veya elektronik ortamda iletirken ikinci nüshasını elektronik ortamda saklayabilme imkanına kavuşmaktadırlar. Bu sistemde alıcı e-fatura sisteminde olmayan vergi mükellefleri ile nihai tüketicilerdir.


e-arşiv fatura düzeninde karışıklık

Uygulamadaki karışıklık, e-arşiv uygulamasına tabi olup nihai tüketiciye mal ve hizmet satan işletmelerde ortaya çıkmaktadır. Müşteri vergi mükellefi değil nihai tüketici ise müşterinin talebi doğrultusunda 1. nüshanın elektronik ortamda veya kağıt olarak üretilmesi, iletilmesi ve saklanabilmesi mümkün. Bu kural 433 sıra nolu Vergi Usul Kanunu Uygulama Genel Tebliği ile getirilen bir düzenleme. Yani esas kural “müşterinin talebi”. Müşteri faturasını isterse kağıt isterse e-posta ya da SMS ile gönderilen linkten dijital ortamda alabilir.

GİB açıklama yaptı
Gelir İdaresine bir takım şikayetlerin ulaşması sonucunda hem faturasız/fişsiz alışveriş uygulamasını önlemek hem de tüketicilerin ceza almamak veya yurttaşlık bilinciyle belge düzenine uyma talepleri neticesinde satıcılarla karşı karşıya gelmelerini önlemek için efatura.gov.tr sitesinde bir duyuru yayınladı.

Kamuoyunun gündeminde pek fazla yer bulamayan ancak tüm işyerlerini ve vatandaşları doğrudan ilgilendiren bu duyuruyu değerli ICT Media okuyucularına kısaca aktarmakta yarar görüyoruz.

  • e-Arşiv veya E-Fatura uygulamalarına dahil olunması perakende satışlarda ödeme kaydedici cihaz kullanım zorunluluğunu ve bu satışlar için ödeme kaydedici cihazlardan ÖKC fişi verilmesi zorunluluğunu ortadan kaldırmıyor. Müşterinin talep etmesi halinde veya 2016 için 900 liranın aşılması halinde fatura düzenlenmek zorundadır.
  • e-Arşiv Faturası düzenleyen mükellefler, uygulama kapsamında düzenleyecekleri e-Arşiv Faturalarını, müşterinin tercih ettiği teslim yöntemine göre, KAĞIT ya da ELEKTRONİK ortamda teslim edeceklerdir. Bir başka ifade ile e-Arşiv Faturalarının elektronik ortamda iletilmesi amacıyla müşteriden elektronik posta adresinin istenilmesi zorunluluğu ve müşterinin de bu bilgiyi verme zorunluluğu bulunmamaktadır. E-Arşiv Faturasını KAĞIT ortamda isteyen mükellef veya nihai tüketici müşterilere e-Arşiv faturası KAĞIT ortamda TESLİM EDİLECEKTİR. Bu hükme riayet etmeyen mükelleflerin elektronik iletim izni Gelir İdaresi Başkanlığınca iptal edilebilecektir.
  • Vergi mükellefi olmayan nihai tüketicilere düzenlenecek faturalarda vergi dairesi ve vergi kimlik numarası veya T.C. Kimlik Numarası bilgilerine yer verilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu nedenle; vergi mükellefi olmayan nihai tüketici mahiyetindeki müşteriler tarafından T.C. Kimlik Numarası bilgilerinin paylaşılmak istenmediği hallerde, e-Arşiv Faturalarında alıcı hesap numarası alanına “11111111111” girilebilecektir. Ayrıca vergi mükellefiyeti bulunmayan nihai tüketici mahiyetindeki müşterilerin satıcıya bildirdiği bilgilerin satıcı tarafından doğruluğunun sağlanması sorumluluğu bulunmadığında satıcının bir yükümlülüğü bulunmamaktadır.
  • İnternet satışları kapsamında “vergi mükellefi olmayanlara” düzenlenecek e-Arşiv Faturalarının ELEKTRONİK ortamda iletilmesi zorunluluğu bulunmakta olup, söz konusu faturaların kağıt çıktısı (irsaliye yerine geçme özelliği bulunan kağıt çıktısı) malın sevki sırasında malın yanında bulundurulması gerekmektedir. Fakat malın sevki sırasında ayrıca bir İRSALİYE belgesi düzenlenmesi halinde e-Arşiv Faturasının irsaliye yerine geçen kağıt çıktısının malın yanında ayrıca bulundurulmasına gerek bulunmamaktadır.

Son olarak hususu daha gündeme getirmekte yarar görüyoruz. Nihai tüketici faturayı elektronik ortamda almayı tercih etmişse, fatura e-posta adresine gönderileceği için, almış olduğu ürünün belgesini görmek isteyen bir yoklama memuruna faturayı hemen ibraz edemeyeceğinden malın teslimi ya da hizmetin ifası anında müşteriye bu faturanın kâğıt çıktısı verilmesi gerekiyor (433 sıra nolu VUKGT, Bölüm 7.2).

Bu durumda da faturanın 1. nüshasının elektronik ortamda gönderilmesi ve aynı zamanda kağıt çıktısının verilmesinin ne kadar anlamlı, bunu da okuyucularımızın dikkatine sunuyoruz.

Yazımızı yıllardır paylaştığımız bir düşüncemizle bitirmek istiyoruz:
K-faturayı, (kağıt fatura değil), kutsal faturayı artık sıradan bir belge haline getirmek için ne bekliyoruz?

Baksanıza ekonomi ve vergi dünyasının bu gerçekliğine ve zorlamasına şimdi de ICT dünyasının (bilgi ve iletişim) gerçekliği dahil oldu.

Yorumlar

  • F
    Fadil yücel
    Marketlerin alış veriş fişi verme zorunluluğu kalktımı genelde müşteriye bilgi fişi veriliyor bunun önüne geçmek için ne yapmalıyız

Yorumlarınızı Bize Yazınız

Soru Sor