2021 Yılında Küresel Ticarette Beklentiler Neler?
Dünya 2021 yılında pandeminin olumsuz etkilerinden arınmayı ümit ediyor. Salgını kontrol altına alma çabasıyla geçen bir yılın ardından beklentiler arttı. Sınırlar kapatıldıktan sonra büyük oranda daralan küresel ticaret yeniden toparlanma belirtileri gösteriyor.
Bu bakımdan kuru yük taşıma maliyetlerini gösteren Baltık Kuru Yük Endeksindeki yükseliş dikkat çekiyor.
Baltık Kuru Yük Endeksi, küresel ticarette önemli göstergelerden biri kabul ediliyor ve yükselişi olumlu gidişatı işaret ediyor. 2020 yılında pandeminin etkisiyle 500 seviyesine düşen endeks Ocak ayında bin 800 seviyesine kadar yükseldi.
Ancak önümüzdeki dönemde beklenen toparlanma kısa vadeli olabilir.
2020 yılı son çeyrek küresel ticaret değerlendirmesi
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD), G20 ülkelerinin dördüncü çeyreğine ilişkin verilerini yayınladı. Rapora göre uluslararası emtia ticareti, 2020'nin ilk yarısında görülen keskin düşüşlerin ardından dördüncü çeyrekte toparlandı.
Türkiye’de ihracat yüzde 9,5, ithalat yüzde 5,4 arttı. Çin, G20’deki mal ticareti büyümesinin öncü gücü oldu. Yine Asya-Pasifik bölgesinde Avustralya ve Japonya güçlü ticaret büyümesi yaşadı. Birleşik Krallık, 2020'nin dördüncü çeyreğinde hem ihracatta (yüzde 10) hem de ithalatta (yüzde 16) çift haneli büyüme kaydetti. Güçlü büyümede Brexit’in etkili olduğunu anlıyoruz.
Birlemiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafından yayınlanan Küresel Ticaret raporunu incelediğimizde, 2020'nin son çeyreğindeki toparlanmada gelişmekte olan ülkelerin etkili olduğunu görüyoruz. Pandeminin küresel pazarlardaki rekabet dengesini değiştirdiğini belirten rapor, bazı ekonomilerin pazar payını artırırken diğerlerinin kaybettiğini söylüyor.
Bu bağlamda Türkiye, Çin, İsviçre, Uganda ve Vietnam gibi ülkeler 2020'de nispeten daha iyi ihracat performansı gösterdi. Buna karşılık, Kolombiya, Nijerya, Suudi Arabistan ve Venezuela görece daha kötü performans sergiledi.
UNCTAD Küresel Ticaret raporu, 2021 ilk çeyreğinde mal ticareti ve hizmet sektöründe toparlanma olacağını ancak geçtiğimiz yılın son çeyreğine göre yavaşlayacağını ifade ediyor.
Geçen yıl imzalanan büyük ticaret anlaşmaları 2021’de küresel ticareti olumlu yönde etkileyecek
Asya-Pasifik ülkelerinin imzaladığı Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması (RCEP) 2020 yılında imzalanan önemli ticaret anlaşmalarından biri oldu.15 ülkenin imzaladığı anlaşma 2,2 milyar insanı kapsıyor. Bununla birlikte 26,2 trilyon dolar hacim ile küresel GSYH'nın yüzde 30’unu oluşturuyor. Çin’in öncülüğündeki RCEP anlaşmasının imzalanmasıyla ABD’nin Asya ile ticari ilişkilerinde yeni bir döneme girmesi bekleniyor.
Afrika’da 54 ülkenin imzaladığı Afrika Kıtası Serbest Ticaret Bölgesi Anlaşması (AfCFTA) 1,3 milyar insanı kapsıyor. 3,4 trilyon dolar hacme sahip olacak anlaşma sayesinde Afrika’daki yoksul kesimin azalması bekleniyor.
İngiltere, tartışmalı geçen Brexit sürecini tamamlayarak 63 ülkeyle serbest ticaret anlaşması (STA) imzaladı. Anlaşmayı imzalayan ülkeler arasında Türkiye de bulunuyor. İngiltere, Avrupa Birliği’nden ayrılmış olabilir ancak ihracatının yüzde 46’sını AB ülkeleri ile yapıyor. AB ile anlaşma sıfır kota ve sıfır tarife koşulunu içeriyor. İngiltere tarife ve kota olmaksızın AB ülkelerine ihracat yapabilecek.
Trump yönetiminin ardından ABD – Çin ilişkilerinde ılımlı politika beklentileri güç kazandı
Trump döneminde tırmanan ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşı bu yıl hayata geçirilecek iş ortaklıklarıyla durulabilir. Göreve gelen Biden yönetiminin çok taraflı bir ticaret politikası izlemesi bekleniyor.
İmzalanan Faz 1 ticaret anlaşması Çin’in ABD’den 300 milyar dolarlık ürün almasını taahhüt ediyordu. Çin’e karşı güçlü duruşun sürdürüleceği ortada ancak mevcut politikalar gözden geçirilerek Faz 2 anlaşmasının gerçekleşme ihtimali de bulunuyor. Faz 2 anlaşması tamamlansa bile teknoloji şirketleri arasındaki gerginlik iki ülke arasındaki ilişkilerde etkili olacak.
Uluslararası kuruluşların 2021 yılında küresel ticaret beklentileri neler?
Dünya Ticaret Örgütü (WTO), Ekim 2020 tarihinde yayınladığı raporda 2021 yılı dünya emtia ticareti hacminde yüzde 7,2 oranında yükseliş beklendiğini belirtti. Artışın geçtiğimiz yıl pandemi nedeniyle yaşanan küçülmeyi tam olarak karşılayamayacağı vurgulanıyor.
Uluslararası Para Fonu (IMF), Ocak 2021 tarihli Dünya Ekonomik Görünüm raporunda küresel ticaret hacminin artacağına yönelik beklentilere yer verdi. Rapora göre, küresel ticaretin 2021 yılında yüzde 8, 2022 yılında ise yüzde 6 büyümesi bekleniyor. Hizmet sektörünün diğer sektörlere göre daha yavaş toparlanacağı beklentisi vurgulanıyor. Seyahat kısıtlamalarının devam etmesi halinde hizmet sektöründeki olumsuz gidişatın devam etmesi bekleniyor.
Dünya Bankası’nın Ocak 2021 tarihli Küresel Ekonomik Beklentiler raporuna göre, 2021’de küresel GSYİH’nın yüzde 4, 2022 yılında ise yüzde 3,8 büyümesi bekleniyor. Dünya Bankası raporda üç ayrı senaryoya yer verdi. Temel senaryoya göre 2021-2022 yıllarında küresel ticarette ortalama yüzde 5,1 büyüme bekleniyor. İyimser senaryoda küresel ticarete ilişkin beklenti 2021-22 yılları için ortalama yüzde 7 olarak belirtiliyor.
Kötümser senaryo ise virüsün yayılma hızının artması veya aşının tedarikinde olası gecikme ihtimallerine göre hesaplanmış. Finansal stresi arttıracak bu tür gelişmeler yaşanırsa ticaretin 2021 yılında toparlanacağı ancak büyümenin önemli ölçüde düşeceği ifade ediliyor. Kötü senaryoya göre 2020 yılından sonra 2021 yılında da daralma yaşanabilir. Ilımlı bir toparlanma için 2022 yılını beklememiz gerekebilir.