2020 Yılı Ücret Gelirinin Yıllık Beyan Esasları
2020 yılında elde edilen ve beyanı gereken ücret gelirlerinin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ile 1-31 Mart/2021 döneminde Hazır Beyan Sistemi kullanılarak veya mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine elden veya postayla verilmesi mümkün bulunmaktadır.
7194 sayılı Kanunla GVK’nın 86/1-b bendinde yapılan değişiklikler, 1.1.2020 tarihinden itibaren elde edilen tek veya birden fazla işverenden tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret geliri elde eden mükelleflerin yıllık beyanname vermesinde geçerli bulunmaktadır.
Yapılan yasal düzenleme gereğince ilk defa 2020 yılında tek işverenden tevkifata tabi olarak elde edilen ücret gelirlerinin de belli şartlarla yıllık beyanı söz konusu olacaktır.
GVK’nın 86/1-b bendinde yapılan bu düzenlemeye göre, 2020 yılında tek işverenden alınmış ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret gelirleri, vergi tarifesinin dördüncü gelir diliminde yer alan 600.000 TL’yi aşmaması durumunda yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir. Ancak, tek işverenden alınan ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücret tutarının 600.000 lirayı geçmesi durumunda yıllık beyanname verilecektir.
Mevcut düzenlemeye göre; 2020 yılında birden fazla işverenden ücret almakla beraber, birinciden sonraki işverenden aldıkları ücretlerinin toplamı, vergi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutar olan 49.000 TL’yi ve birinci işverenden alınan dâhil ücret gelirleri toplamı vergi tarifesinin dördüncü gelir diliminde yer alan tutar olan 600.000 TL’yi aşmayan mükellefler, tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretleri için yıllık beyanname vermeyeceklerdir.
Ücret geliri için yıllık beyanname verilmemesi durumunda, diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dahil edilmeyecektir.
Yeni düzenlemeye göre, birden fazla işverenden ücret almakla beraber, birden sonraki işverenden alınan ücretlerinin toplamı 2020 yılında 49.000 TL’yi aşmamakla beraber, birinci işverenden alınan dahil ücret gelirleri toplamı 600.000 TL’yi aşması durumunda, tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretlerin tamamı için yıllık beyanname verilecektir.
2020 yılında elde ettikleri ücret gelirleri nedeniyle Mart/2021’de beyanname vermesi gerekenler şöyledir;
- Tek işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ve ücreti 600.000 TL’yi aşan ücretliler,
- Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ücretlilerden, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı 49.000 TL’yi aşan ücretliler,
- Birden fazla işverenden kesinti yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde eden ücretlilerden, birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı 49.000 TL’yi aşmamakla birlikte, birinci işverenden aldıkları ücret geliri dâhil olmak üzere aldıkları ücretlerin toplamı 600.000 TL’yi aşan ücretliler,
- Tevkifata tabi olan ücret geliri toplamı 2020 yılı için 600.000 TL’yi aşan sporcular,
- Tevkifata tabi ücret gelirleri vergi tarifesinin dördüncü diliminde yer alan tutarı (2020 yılı için 600.000 TL) aşan veya birden fazla işverenden ücret alan ve birden sonraki işverenden aldıkları ücretlerin toplamı 49.000 TL’yi aşan spor hakemleri (amatör spor yarışmalarını yöneten hakemler hariç),
- Ücretlerini yabancı bir memleketteki işverenden tevkifatsız olarak alan hizmet erbabı (istisna kapsamında olanlar hariç),
- İstisnadan faydalanmayan yabancı elçilik ve konsolosluk memur ve hizmetlileri,
- Ücreti kesinti yoluyla vergilendirilmeyen yukarıda sayılanlar dışında kalan ücretlilerdir.
Öte yandan dar mükellef gerçek kişiler, tamamı Türkiye'de tevkif suretiyle vergilendirilmiş olan ücret gelirleri için yıllık beyanname vermeyecekler ve diğer gelirleri için beyanname vermeleri halinde de bu gelirlerini beyannameye dâhil etmeyeceklerdir.
Gayrisafi ücret tutarından Gelir Vergisi Kanunu’nun 63’üncü maddesinde yer alan indirimler yapıldıktan sonra bulunan gerçek safi tutar üzerinden, Gelir Vergisi Kanunu’nun 31’inci maddesinde yer alan engellilik indiriminin düşülmesi sonrasında bulunan vergi matrahının, Gelir Vergisi Kanunu’nun 86’ncı maddesine göre ücret gelirinin beyan sınırını aşıp aşmadığının tespitinde dikkate alınması gerekmektedir.
2020 yılında tevkifata tabi olarak birden fazla işverenden elde edilen ücret gelirlerinin yıllık beyanname ile beyanına ilişkin aşağıda yer alan örneklerde, gelir vergisi hesaplanırken, ücret gelirlerinden %15 oranında sigorta prim ve işsizlik sigortası prim kesintisi yapıldığı varsayılmıştır. Birden sonraki işverenden alınan ücretlerin beyanname verme sınırını aşıp aşmadığının tespitinde safi ücret tutarının dikkate alınması gerekmektedir.
Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağı ücretli tarafından serbestçe belirlenecektir.
Örnek 1: 2020 yılında tek işverenden tevkif suretiyle vergilendirilmiş 750.000 TL ücret geliri elde eden ücretli, elde ettiği ücret geliri, vergi tarifesinin 4. gelir diliminde yer alan tutarı (2020 yılı için 600.000 TL) aştığı için yıllık gelir vergisi beyannamesi verecek ve beyannamede hesaplanan gelir vergisinden yıl içinde kesilen vergiler mahsup edilebilecektir.
Örnek 2: Ücretli 2020 takvim yılında; birinci işverenden 570.000 TL, ikinci işverenden 40.000 TL olmak üzere iki ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretlerin tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiştir. Ücretlinin ikinci işverenden aldığı ücret tutarı olan 40.000 TL, 2020 yılı için belirlenen beyanname verme sınırı olan 49.000 TL’yi aşmamakla beraber; birinci ve ikinci işverenden elde etmiş olduğu ücretleri toplamı (570.000+40.000=) 610.000 TL, vergi tarifesinin 4. gelir diliminde yer alan tutarı (2020 yılı için 600.000 TL) aştığından ücret gelirlerinin tamamı beyan edilecektir. Yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden yıl içinde kesilen vergiler mahsup edilebilecektir.
| Birinci işverenden alınan ücret | 570.000 TL |
| İkinci işverenden alınan ücret | 40.000 TL |
| Toplam ücret tutarı | 610.000 TL |
| 2020 yılı beyanname verme sınırı | 600.000/49.000 TL |
| Beyan edilecek ücret geliri tutarı | 610.000 TL |
Örnek 3: Ödevli, 2020 yılında üç ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretlerin tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiştir.
| 1. İşverenden alınan ücret | 400.000 TL |
| 2. İşverenden alınan ücret | 25.000 TL |
| 3. İşveren (Huzur ücreti) | 20.000 TL |
| Toplam ücret tutarı | 445.000 TL |
| Beyan edilecek ücret geliri tutarı | Yok |
Örnekte yer alan ve birinci işverenden alınan ücret tutarı toplama dahil edilmeyecek olup, ikinci ve üçüncü işverenden alınan 45.000 TL ücret toplamı, 2020 yılı 49.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından ücret gelirlerinin tamamı beyan edilmeyecektir.
Örnek 4: Mükellef, 2020 yılında üç ayrı işverenden tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde etmiştir.
| Birinci işverenden alınan ücret | 300.000 TL |
| İkinci işverenden alınan ücret | 80.000 TL |
| Üçüncü işverenden alınan ücret | 20.000 TL |
| Beyan edilecek gelir tutarı | 400.000 TL |
Birinci işverenden alınan ücret toplama dahil edilmeyecek olup, ikinci ve üçüncü işverenden alınan ücretler toplamı 100.000 TL, 49.000 TL’lik beyan sınırını aştığı için birinci işverenden aldığı ücret de dahil olmak üzere 400.000 TL ücret gelirinin tamamı beyan edilecektir.
Örnek 5: Ödevli, 2020 yılında 3 ayrı işverenden toplam 250.000 TL ücret geliri elde etmiş ve ücret gelirlerinin tamamı yıl içinde tevkif suretiyle vergilendirilmiştir.
| 1. İşverenden alınan ücret | 200.000 TL |
| 2. İşveren (Huzur ücreti) | 30.000 TL |
| 3. İşveren (Huzur ücreti) | 20.000 TL |
| Beyan edilmesi gereken ücret tutarı | 250.000 TL |
Ücretlinin birinci işverenden sonraki işverenlerden elde ettiği ücret tutarı olan 50.000 TL, 2020 yılı için beyan sınırı olan 49.000 TL’yi geçtiğinden, 250.000 TL’lik ücret gelirinin tamamı beyan edilecek ve yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergiler ise hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.
Örnek 6: Ödevli, 2020 yılında iki ayrı işverenden tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş ücret geliri elde etmiştir.
| 1. İşverenden alınan ücret | 500.000 TL |
| 2. İşveren (Huzur ücreti) | 50.000 TL |
| Beyan edilecek ücret geliri tutarı | 550.000 TL |
Birinci işverenden alınan ücret toplama dahil edilmeyecek olup, 2. işverenden alınan ücret tutarı olan 50.000 TL, 2020 yılı için 49.000 TL’lik beyan sınırını aştığı için birinci işverenden aldığı ücret de dahil olmak üzere ücret gelirinin tamamı beyan edilecektir.
Örnek 7: Ödevli, 2020 yılında biri tevkifatsız, biri de tevkifatlı olmak üzere iki ayrı işverenden ücret geliri elde etmiştir. Tevkifatlı ve tevkifatsız ücret gelirlerinin beyan edilip edilmeyeceği şöyle tespit edilecektir.
| 1. İşverenden alınan ücret (tevkifatlı) | 300.000 TL |
| 2. İşveren (Tevkifatsız-yurtdışındaki firmadan) | 60.000 TL |
| Beyan edilmeyecek ücret geliri tutarı | 360.000 TL |
Ödevli birinci işveren olarak hangi işvereni seçerse seçsin, birden sonraki işverenden elde edilen ücret geliri 49.000 TL’lik beyan sınırını aştığı için birinci işverenden aldığı ücret de dahil olmak üzere 360.000 TL ücret gelirinin tamamı beyan edilecektir.
Örnek 8: Ödevli, 2020 yılında merkezi yurtdışında bulunan bir firmanın Ankara’daki ofisinde çalışması karşılığında tevkifatsız olarak 300.000 TL ücret elde etmiştir. Ayrıca, Türkiye’deki bir firmanın yönetim kurulu üyesi olması nedeniyle 49.000 TL tevkifata tabi huzur ücreti almıştır. Tevkifatlı ve tevkifatsız ücret gelirlerinin beyan edilip edilmeyeceği şöyle tespit edilecektir.
| 1. İşverenden alınan ücret (yurt dışındaki firmadan tevkifatsız) | 300.000 TL |
| 2. İşveren (Huzur ücreti-tevkifatlı) | 49.000 TL |
| Beyan edilecek ücret geliri tutarı | 300.000 TL |
Ödevli birinci işveren olarak yurtdışında tevkifatsız ücret geliri elde ettiği firmayı seçmesi durumunda, ikinci işverenden aldığı tevkifatlı ücret tutarı olan 49.000 TL, 2020 yılı için 49.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığı için beyan etmeyecektir. Ancak, birinci işverenden alınan ücret geliri tevkifatsız olduğundan mutlaka beyan edilecektir.
Örnek 9: Ödevlinin 2020 yılında tamamı üzerinden tevkifat yapılmış olan ücret ve işyeri kira gelirleri şöyledir.
| 1. İşverenden alınan ücret (tevkifatlı) | 300.000 TL |
| 2. İşveren (Huzur ücreti-tevkifatlı) | 45.000 TL |
| Tevkifatlı işyeri kira geliri (Brüt) | 80.000 TL |
| Beyan edilecek gelir tutarı | 80.000 TL |
Mükellefin birden sonraki işverenden aldığı ücret geliri olan 45.000 TL, 2020 yılı için 49.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından, ücret gelirleri beyan edilmeyecektir. Tevkifata tabi işyeri kira geliri olan 80.000 TL ise 2020 yılı için geçerli olan 49.000 TL’lik beyanname verme sınırını aştığından mükellef sadece bu gelirini beyan edecektir.
Örnek 10: Bir firmanın İstanbul’daki irtibat bürosunda çalışan ücretli kişiye işvereni tarafından Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden 2020 yılında 80.000 Dolar tevkifata tabi tutulmamış ücret ödenmiştir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 23/14. maddesine göre döviz olarak ödenen ücretler gelir vergisinden istisna olduğundan ödevli yıllık beyanname vermeyecektir.
Örnek 11: Ankara’daki bir büyükelçilikte çalışan Türk uyruklu ücretli, 2020 yılında 280.000 TL ücret geliri elde etmiştir. Karşılıklılık ilkesinin geçerli olmaması nedeniyle, anılan personelin elde ettiği ücret istisna kapsamında değildir. Buna göre, Türk uyruklu personelin, ücretinden tevkifat yapılmadığından ve karşılıklılık esasının geçerli olmaması nedeniyle, ücret gelirinin tamamını Mart/2021’de yıllık beyanname ile beyan etmesi gerekmektedir.Ücret ve diğer gelir unsurlarının yıllık beyanname ile beyan edilmesi durumunda, 2020 yılında yapılan gelir vergisi tevkifat tutarları, beyannamede hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmesi gerekmektedir.