2018 Yılında Elde edilen Menkul Sermaye İratlarının Mart/2019’da Beyanı
2018 Yılında elde edilen menkul sermaye iratları için yıllık beyanname vermesi gerekenler 1-25 Mart 2019 tarihleri arasında beyanname vereceklerdir. Ödenecek gelir vergisini ise Mart ve Temmuz/2019 aylarında iki eşit taksitte ödeyeceklerdir.
2018 yılında elde edilen ve beyana tabi gelirleri sadece ücret, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlardan ya da bunların birkaçından oluşan mükelleflerin yıllık gelir vergisi beyannamelerinin, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından önceden hazırlanarak internet ortamında mükelleflerin onayına sunulduğu, hızlı, kullanımı kolay ve güvenli bir sistem olan Hazır Beyan Sistemi ile beyanı mümkün bulunmaktadır.
Gerçek kişilerce 2018 yılında elde edilen menkul sermaye iratlarının bir kısmı beyan edilecek gelir toplamının 34.000 TL’yi aşması halinde; bir kısmı ise vergi kesintisine ve istisnaya tabi olmadıkları için 1.800 TL’yi aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edilecektir.
Bilindiği üzere; sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkil sermaye dolayısıyla elde ettiği kâr payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradı sayılmaktadır. Aşağıda yazılı gelirler menkul sermaye iradı sayılmaktadır;
- Her türlü hisse senetlerinin kâr payları (temettü gelirleri),
- İştirak hisselerinden doğan kazançlar (Limited Şirket ortaklarının, iş ortaklıkları ortaklarının ve komanditerlerin kâr payları ile kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar),
- Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kâr payları,
- Devlet tahvili ve Hazine bonosu faizleri ile diğer her türlü tahvil ve bono faizleri,
- Her türlü alacak faizleri,
- Mevduat faizleri,
- Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller,
- İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kâr paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar (eşya, mal vb.),
- Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri,
- Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kâr payları ile kâr ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kâr payları ve özel finans kurumlarınca kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları,
- Repo gelirleri,
- Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile sigorta ve emeklilik şirketleri tarafından ayrılmalar nedeniyle yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarları,
- Bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarları,
- Yukarıda sayılanlar dışında Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine göre ihraç edilen her türlü sermaye piyasası aracından elde edilen kâr payı, faiz, kira vb. gelirler.
Bu sayılan iratlar, bunları elde eden sermaye sahibinin ticari faaliyetine bağlı bulunduğu takdirde, ticari kazancın tespitinde dikkate alınacaktır.
Tutarı Ne Olursa Olsun Mart/2019’da Beyan Edilmeyecek Menkul Sermaye İratları
Aşağıda yer alan menkul sermaye iratları tutarı ne olursa olsun beyan edilmez ve diğer gelirler nedeniyle verilen beyannameye de dahil edilmez;
- Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67 nci maddesi kapsamında vergi kesintisine tabi tutulmuş olan; mevduat faizleri, özel finans kurumlarınca (katılım bankaları) kâr ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları, repo kazançları.
- Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından ayrılmalar nedeniyle yapılan ödemelerin ve bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarları.
- Kurumlar vergisi mükelleflerince 31/12/1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı halinde, gerçek kişilerce elde edilen kâr payları.
- Kurumların kârlarını sermayeye eklemek suretiyle gerçekleştirdikleri kâr dağıtım işlemlerinde gerçek kişi ortaklarca elde edilen kâr payları.
2018 Yılında 34.000 TL’lik Tutarı Aşması Halinde Mart/2019’da Beyan Edilecek Menkul Sermaye İratları
2018 yılında elde edilen gelirin 34.000 TL’yi aşması halinde aşağıdaki gelirlerin tamamı yıllık beyanname ile beyan edilecektir.
- 01/01/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan her çeşit tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden elde edilen gelirler,
- Tam mükellef kurumlar tarafından yurtdışında ihraç edilen tahviller ile tam mükellef varlık kiralama şirketleri tarafından yurtdışında ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan gelirler,
- Tam mükellef kurumlardan elde edilen kâr payları.
Menkul sermaye iratları toplamının 34.000 TL’yi aşıp aşmadığının tespitinde, indirim oranı ve istisna uygulanabilecek menkul sermaye iratlarının, indirim oranı ve istisna uygulandıktan sonra kalan kısımlarının dikkate alınması gerekmektedir.
Ayrıca, vergi uygulaması bakımından Devlet tahvili ve Hazine bonosu gibi değerlendirilmekle birlikte Eurobondlar geçici 67 nci madde kapsamında değildir. Dolayısıyla ihraç tarihine bakılmaksızın 2018 yılında elde edilen ve 34.000 TL’yi aşan Eurobond faiz gelirleri beyan edilecektir.
Gelir Vergisi Kanunu’nun 94 üncü maddesine göre, tam mükellef kurumlar tarafından yurt dışında ihraç edilen tahviller ile tam mükellef varlık kiralama şirketleri tarafından yurt dışında ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen faiz gelirleri % 0 ila % 10 arasında vadeye göre değişen oranlarda, 01/01/2006 tarihinden önce ihracı gerçekleştirilen diğer özel sektör tahvillerinden elde edilen faiz gelirleri ise % 10 oranında tevkifata tabi tutulmaktadır.
2018 yılında elde edilen ve 34.000 TL’yi aşan tevkifata tabi tutulmuş söz konusu faiz gelirleri beyan edilecektir. Kira sertifikaları dahil olmak üzere 01/01/2006 tarihinden sonra yurt içinde ihraç edilen tüm özel sektör tahvillerinden elde edilen faiz gelirleri ise geçici 67 nci madde kapsamında vergilendirilmekte olup, bu gelirler için beyanname verilmeyecektir.
Tam mükellef kurumlardan elde edilen kar paylarının ise yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Beyana tabi başka gelirlerin bulunmaması halinde, 2018 yılında vergiye tabi gelir 34.000 TL’yi aşıyor ise Mart/2019’da beyan edilecektir.
1.800 TL’lik Tutarı Aşması Halinde Beyan Edilecek Menkul Sermaye İratları
Türkiye’de vergi kesintisine tabi olmayan ve istisna uygulanmayan aşağıda belirtilen menkul sermaye iratları 2018 yılı için 1.800 TL’lik tutarı aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edilecektir.
- Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri,
- Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller (01/01/2006 tarihinden önce ihraç/iktisap edilenler),
- İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kâr paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar,
- Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri,
- Yurt dışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları (faiz, repo, kâr payı vb.),
- Her türlü alacak faizleri.
Burada bahsedilen 1.800 TL’lik tutar bir istisna olmayıp, gelirin beyan edilip edilmeyeceğinin tespitinde dikkate alınacak bir haddir. Buna göre, menkul sermaye iradı olarak elde edilen gelir 1.800 TL’yi aşıyorsa, elde edilen gelirin tamamı beyan edilecektir.
Bu had yukarıda belirtilen gelirlerin her biri için ayrı ayrı uygulanmayacak olup, bu gelirler ile vergi kesintisine tabi olmayan ve istisna uygulanmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarının toplam tutarı dikkate alınarak hesaplanacaktır.
İndirim Oranı Uygulanarak Beyan Edilecek Menkul Sermaye İratları
Gelir Vergisi Kanunu’nda bazı menkul sermaye iratlarının enflasyondan arındırıldıktan sonra kalan tutarlarının vergilendirilmesi öngörülmüştür. Enflasyondan arındırmaya ilişkin indirim oranı 2018 yılı için %140,41 olarak belirlenmiştir.
İndirim oranının birden büyük çıkması dolayısıyla, 2018 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarından, 01/01/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan ve Gelir Vergisi Kanunu’nun 75 inci maddesinin ikinci fıkrasının 5 numaralı bendinde sayılan her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetler ve varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından sağlanan gelirler Mart/2019’da beyan edilmeyecektir.