18 milyar Dolar Gelire 16 milyon Dolar Vergi Beyanı Google Tax’ı Getirdi
Çok uluslu şirketlerin yüksek kazanç elde ettikleri ülkelerde düşük vergi ödemeleri artık küresel bir sorun haline geldi. Başta Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve 20’ler Grubu (G20) olmak üzere, çözüm ve işbirliği arayışları yoğun bir şekilde sürüyor.
OECD, Matrah Erozyonu ve Kâr Kaydırmaya Karşı Eylem Planının (BEPS: Action Plan on Base Erosion and Profit Shifting) hazırlığı içerisinde.
Bu ayın başında başkanlığı Türkiye’ye geçen G20’lerin Avustralya Brisbane Toplantısında da liderler aynı konuyu gündeme getirdiler.
İngiltere’den Tek Başına Bir İnisiyatif
Soruna küresel arenada çözüm aranırken Aralık ayının başında İngiltere Hazine Bakanı George Osborne, ülkesinde çok yüksek kazançlar elde edip çok düşük kâr beyan edip, çok düşük vergi ödeyen çok uluslu teknoloji devleri için kamuoyunda Google Tax (Google Vergisi) olarak adlandırılan Yönlendirilmiş Kazançlar Vergisini(Diverted Profits Tax) getireceklerini açıkladı.
İngiltere’den elde edilen ancak yapay ve karmaşık bir takım işlemler vasıtasıyla ülke dışına çıkarılan kazançlar için %25 oranında getirilecek vergi ile önümüzdeki beş yıl içinde 1 milyar Pound (£) gelir elde edilmesi hedefleniyor.
Neden “Google Tax”?
Mayıs 2013’te Reuters haber ajansı tarafından yayınlanan raporda; 2006’dan 2011’e kadar ABD, Kaliforniya, Mountain View merkezli Google şirketinin İngiltere’de 18 milyar Dolar gelir elde ettiği ancak 16 milyon Dolar vergi ödediği belirtildi.
İşte bundan sonra çok uluslu şirketlerin (Google, Amazon, Apple, Starbucks, Facebook vb.leri gibi) İngiltere, Fransa ve Almanya’daki faaliyetleri vergi idarelerince mercek altına alınmaya başlandı.
İşte bu nedenle de İngiliz Hazine Bakanının getireceklerini ifade ettiği vergi, kamuoyunda Google Tax olarak adlandırılıyor.
Çok uluslu şirketler: İllegal hiçbir faaliyetimiz yok
Öte yandan çok uluslu şirketlerin üst düzey yöneticileri ise yaptıkları işlemlerin vergi kaçırma değil vergiden kaçınma mahiyetinde olduğunu bu nedenle de hiçbir yasa dışı faaliyetlerinin olmadığını ifade ediyorlar.
Sistem Nasıl Çalışıyor?
Çok uluslu şirketlerin Avrupa’daki faaliyetlerinde düşük kurumlar vergisi oranına sahip İrlanda, Lüksemburg, Hollanda vb.lerini kendilerine merkez olarak seçtikleri oradan da vergi cennetleri olarak adlandırılan Bermuda vb. gibi ülkelere kazançlarını faiz, patent, royalty vb. adlar altında yapılan ödemelerle aktardıkları ifade ediliyor.
Bu konuda Avustralya’da yayın yapan The Sydney Morning Herald sitesinde Heath Aston ve Nassim Khadem tarafından yazılan makalede IKEA firmasının 2003 yılından bu yana Avustralya’da 1 milyar dolarlık satış yapmasına karşın Avustralya Vergi İdaresi ATO’ya 30.7 milyon dolarlık vergi ödediğini belirtmekteler. Bu da gösteriyor ki ticaret küresel olduğu gibi vergi sorunu da küresel hale gelmiş durumda.
Geçmişten gelen sorun
Aslında sorun yeni değil. Geçmişten beri ülkelerin gündeminde olan bir konu. Ancak küreselleşme artıp vergi rekabeti yerini yıkıcı vergi rekabetine bıraktıkça ve kazançlar dev boyutlara ulaştıkça ülkeler bu soruna daha ciddi yaklaşmaya başladılar.
Devletler, çok basit ve de haklı olarak “eğer kazancı benim ülkemden elde ediyorsan vergiyi de benim ülkemde ödeyeceksin” yaklaşımı ile sorunu ele almaktalar.
Şirketlerin çifte vergilendirilmesine yol açmaksızın küresel ekonominin adil bir şekilde vergilendirilmesine imkan sağlama amacında olan OECD’nin ve diğer ülkelerin bu yöndeki girişimlerini izlemeye devam edeceğiz.
Elbette Türkiye olarak bizimde atmamız gereken adımların neler olduğu konusunun vergi uzmanları arasında ele alınmasında yarar bulunuyor.
Konu hakkında ilginizi çekebilecek diğer yazılar: