1.2 milyon EYT’linin ilk maaşı eksik mi hesaplandı?
Emeklilikte yaşa takılanlarla ilgili 3 Mart 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Kanun ile 8 Eylül 1999 ve öncesinde işe girenler için yaş şartı aranmayacak.
Düzenlemenin ardından geçtiğimiz Mart ayı içinde bir milyonu aşan EYT’li emeklilik için 1.5 milyonu(1) aşkın sayıda sigortalı müracaat etti.
EYT kapsamında bağlanan SSK, Bağ-Kur ve 2008 sonrası(2) Memurların aylıkları 5510 sayılı Sosyal Güvenlik Yasasına göre bağlanıyor.
Aylıklar Başvuruyu İzleyen Ayın 1’inden Bağlanıyor
5510 sayılı Yasanın 30 uncu maddesine göre aylıklar, yazılı istek tarihinden sonraki, aybaşından itibaren bağlanıyor. Bunun anlamı 3 Mart günü başvuran ile 31 Mart günü başvuran arasında hiçbir fark bulunmuyor. Mart ayında başvuran herkesin aylığı 1 Nisan 2023 tarihinden bağlanıyor. Sağlık yardımı ve diğer emeklilik hakları için de 1 Nisan tarihi esas alınıyor.
Aylıklar 1 Nisandan başlıyor. Fakat SGK, 2002 yılından bu yana bankalarda kuyruk olmaması için emeklinin tahsis numarasına göre farklı günlerde ödeme yapıyor.
Emekli tahsis numarasının son rakamına göre SSK emeklileri için her ayın 17-25, Bağ-Kur Emeklileri için ise 25-28. günleri “ödeme günü” olarak belirleniyor. İlk aylık bağlandığında emeklinin tahsis numarasına göre aylık ödeme günü de belirleniyor.
Tablo Tahsis Numarası ve ödeme günleri
| SSK Tahsis No Son Hane | Ödeme günü | Bağ-Kur Tahsis No Son Hane | Ödeme günü |
| 9 | 17 | 9 | 25 |
| 7 | 18 | 7 | 25 |
| 5 | 19 | 5 | 25 |
| 3 | 20 | 3 | 26 |
| 1 | 21 | 1 | 26 |
| 8 | 22 | 8 | 27 |
| 6 | 23 | 6 | 27 |
| 4 | 24 | 4 | 27 |
| 2 | 25 | 2 | 28 |
| 0 | 26 | 0 | 28 |
İlk aylıklarda 1’i ile ödeme günü arası fark ödeniyor
Mart ayında EYT kapsamında başvuran 1.5 milyon aşkın emekli için de tahsis numaraları belirleniyor. Tahsis numarası 9 olanlar için ödeme günü her ayın 17’si oluyor. Aylık peşin ödeniyor. Bu nedenle tahsis numarası 9 ile biten kişi Nisan ayında 17 Nisan-16 Mayıs maaşını peşin almış oluyor. 1 Nisan -16 Nisan tarihleri arasındaki süre için 16 günlük kıst ödeme yapılıyor. Tahsis numarası 0 ile biten Bağ-Kur’lu için 1 Nisan – 27 Nisan tarihleri arasındaki süre için 27 günlük kıst ödeme yapılıyor.
Ay, 30 Gün Kabul Ediliyor. Uygulama Bütün Emeklileri Kapsıyor
Sigortalının başvurusunu izleyen aydan aylık bağlanıyor. Aylık bağlanırken tahsis numarası ve ödeme günü belirleniyor. Aylık miktarı belirlendikten sonra 30 sayısına bölünüyor ve 1 günlük emekli aylığı bulunuyor. Tahsis numarasına göre belirlenen güne kadar olan süre için kıst ödeme yapılıyor.
Örneğin EYT kapsamında 30 yıl (10.800 gün) Asgari Ücretin 4 katı brüt kazançla (40.000 TL) çalışan bir kişi Mart ayında başvuru yaptığında ek ödemesi ile yaklaşık 12.000 TL emekli aylığı bağlanıyor. Bir günlük emekli aylığı 400 TL olarak hesaplanıyor. Bu kişi 3 Mart tarihinde de başvursa, 31 Mart tarihinde de başvursa tahsis numarasına göre ilk ay kıst aylık alıyor. Bu kişinin tahsis numarası 9 ile biterse 17 Nisan 2023 ödeme gününde 16 X 400 TL= 6.400 TL ayrıca alıyor. Tahsis numarası 0 ile biterse 26 Nisan 2023 ödeme gününde 25 X 400 TL= 10.000 TL ayrıca alıyor. Bu uygulama bütün emekliler için yapılıyor. İlk aylıklarda her emekliye ayrıca kıst ödeme yapılıyor.
Alt Sınır Aylığı İşleri Karıştırdı
2008 yılında yapılan değişikliklerle bağlanan aylıklarda düşmeler oldu. Çünkü 2008 sonrası çalışmaların emekli aylıklarına katkısı azaldı. 2019 yılına gelindiğin net asgari ücret 2.020 TL iken SSK ve Bağ-Kurdan 600-700 TL maaşlar bağlanmaya başladı. Çözüm olarak 2019 yılında 5510 sayılı Kanuna madde ekleyerek alt sınır aylığın uygulamasın geçildi. 2019 yılı Şubat ayında yürürlüğe giren maddeyle “aylıklar 1.000 TL’nin altında olamaz” şeklinde hüküm eklendi. Alt sınır aylıkları Resmi Gazetede yayımlanan kanunla 7.500 TL’ye yükseltildi. Bu nedenle Nisan ayında bağlanan en düşük emekli aylığı miktarı da 7.500 TL.
Tablo 5510 Sayılı Sosyal Güvenlik Yasasına Eklenen Ek. 19 Madde ile Alt Sınır Aylıkları
| Kanun | Alt Sınır Aylığı | |
| 7161 sk. Md.42 | Şubat /2019 ödeme dönemi | 1.000 |
| 7226 sk. Md. 47 | Nisan /2020 ödeme dönemi | 1.500 |
| 7351 sk Md. 13 | Ocak /2022 ödeme dönemi | 2.500 |
| 7417 sk. Md. 16 | Temmuz /2022 ödeme dönemi | 3.500 |
| 7431 sk. Md. 2 | Ocak /2023 ödeme dönemi | 5.500 |
| 7447 sk. Md. 12 | Nisan /2023 ödeme dönemi | 7.500 |
5 Nisan 2023 tarihinde yayımlanan Kanuna göre 7.500 TL alt sınır aylığının yürürlüğü
“2023 yılı Nisan ayı ödeme döneminden itibaren uygulanmak üzere yayımı tarihi” olarak düzenlenmiş. Kanuna göre 7.500 TL Nisan/2023 ödeme döneminde uygulanacak.
5510 sayılı Yasanın 3 üncü maddesine göre ödeme dönemi “bağlanan gelir ve aylıkların, ödeme tarihinden takip eden ödeme tarihine kadar geçen süre,” olarak tanımlanıyor. Tanıma göre 1 Nisanda bağlanan maaşla birlikte ödeme dönemi başlamış oluyor.
Nisan Aylıklarında Ödeme Günü ve 5.500 TL Esas Alıyor. 1 Milyon EYT’liye Eksik Ödeme Yapılıyor
En düşük emekli aylığı 5.500 TL’den 7.500 TL’ye yükseldi ama kök aylıkların yarısında fazlası 7.500 TL’nin altında kaldı. SGK’nın 16 Ocak 2023 tarihinde yayımladığı Genel Yazıya göre sadece 2000 yılı sonrası hizmeti bulanan bir sigortalıya bağlanan en düşük kök aylığı 3.612 TL oluyor. Bu emekli için kök emekli aylığının günlük tutarı 120,40 TL oluyor. 6.000 TL bağlanan aylık için ise bu tutar 200 TL oluyor.
İlk aylıklarla birlikte ödeme gününe kadar olan kıst ödemelerde alt sının üzerinde olan kişilere günlük kök aylık miktarı, altında kalan kişilere ise alt sınır aylığı günlük miktarı ödeniyor. Uygulamada ise SGK, ödeme gününü esas aldığından kıst ödemelerde 7.500 TL yerine 5.500 TL esas alınıyor.
| Kök Aylığı / Günlük | Ödeme günü | Kıst ödeme | 5.500 Alt sınır | 7.500 Alt sınır | Kayıp |
| 3.612 TL /120,40 TL | 17 | 16 günlük | 2.933,28 TL | 4.000 TL | 1.066,72 TL |
| 3.612 TL /120,40 TL | 28 | 27 günlük | 4.949,91 | 6.750 TL | 1.800,91 TL |
| 6.000 TL / 200 TL | 17 | 16 günlük | 3.200 TL | 4.000 TL | 800 TL |
| 6.000 TL / 200 TL | 28 | 27 günlük | 5.400 TL | 6.750 TL | 1.350 TL |
Uygulamadan dolayı kök aylıkları 5.500 TL’nin altında kalan 1 milyonun üzerinde EYT’liye 1.066 TL ile 1.800 TL arasında tahsis numarasını göre eksik ödeme yapılıyor.
Bayram Nedeniyle Erken Ödeme Kafaları Daha da Karıştırıyor
Ramazan ve Kurban Bayramlarında emekli aylıkları bayram tarihine göre erken ödeniyor. Bu yıl Ramazan Bayramı nedeniyle Nisan ayının 17’si ile 28’i arasında ödenmesi gereken emekli aylıkları yine tahsis numaralarına göre 14, 15 ve 16 Nisan tarihlerinde ödenecek. Ödenecek ilk aylıkların kıst ödemelerinde ise 5.500 TL esas alınarak eksik ödeme yapılmış olacak.
Farklar İstenebilir ve 2019 Yılına Kadar Geriye Doğru Hak Talep Edilebilir
EYT kapsamında Nisan ayından itibaren aylık bağlanan kişilerden 7.500 TL alt sınırın altında kalan kişiler eksik hesaplanan kıst aylıklarını SGK’ya başvurarak talep etmeliler. Başvuruya red cevabı verilmesi halinde ücret ödemeden Kamu Denetçiliği Kurumuna başvuru yapabilirler.
Alt sınır uygulamasının değiştiği Şubat/2019, Nisan/2020, Ocak/2022, Temmuz/2022 ve Ocak 2023 dönemlerinde ilk kez emekli aylığı bağlananlardan alt sınırın altında kök aylığı olan kişiler için zamanaşımı süresi dolmadı. Bu kişiler de geriye doğru hak talep edebilirler.
SGK, Bu Parayı Kendi Kasasından Ödemiyor. Hazineden Karşılanıyor
Alt sınır aylıklarına ilişkin ödemeler SGK tarafından ödendikten sonra kök aylık ile alt sınır arasındaki fark Hazine tarafından karşılanıyor. Aslında SGK’nın kasasından çıkmıyor.
(1) Bu bilgi SGK resmi haber kanallarından ve TRT’den alınmıştır.
(2) 2008 Ekim öncesi memur olanlar 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununa tabi. Aylık bağlanma usulleri tamamen farklı.